Περισσότερο από έναν αιώνα πριν, οι Αμερικανοί συγγραφείς John Muir και Henry David Thoreau αναφέρθηκαν στις αναζωογονητικές επιδράσεις της φύσης στην ανθρώπινη υγεία. Σήμερα, οι ψυχολόγοι του Πανεπιστημίου της Utah, Amy McDonnell και David Strayer παρέχουν επιστημονικά στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή την πεποίθηση. Η έρευνά τους, που επικεντρώνεται στο πώς ανταποκρίνεται ο εγκέφαλος στην επαφή του με τη φύση, χρησιμοποιεί την ηλεκτροεγκεφαλογραφία (EEG) για να παρακολουθήσει την επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στις γνωστικές λειτουργίες.

Η μελέτη τους, που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, αποκαλύπτει ότι ένας περίπατος στη φύση ενισχύει τις εγκεφαλικές λειτουργίες που σχετίζονται με τον εκτελεστικό έλεγχο, ξεπερνώντας ακόμη και τα οφέλη της άσκησης. Η έρευνα αυτή έρχεται να προστεθεί σε έναν αυξανόμενο όγκο επιστημονικών δεδομένων, που υποστηρίζουν ότι το φυσικό περιβάλλον επηρεάζει θετικά τόσο τη σωματική, όσο και την ψυχική υγεία. Η νέα ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου, «Nature and Human Health Utah» διερευνά περαιτέρω αυτή τη σύνδεση και αναζητά τρόπους ενσωμάτωσης της φύσης στη σύγχρονη ζωή.

Photo: Shutterstock

Η θεωρία της βιοφιλίας -μια υπόθεση που υποδηλώνει μια έμφυτη ανθρώπινη ανάγκη για επαφή με τη φύση- στηρίζει αυτή την έρευνα. Ο δρ. Strayer, καθηγητής ψυχολογίας, επισημαίνει την έντονη αντίθεση μεταξύ των αναζωογονητικών ιδιοτήτων της φύσης και του άγχους της αστικής ζωής, που μαστίζεται από την υπερβολική χρήση της τεχνολογίας και χαρακτηρίζεται από περισπασμούς. Η προηγούμενη εργασία του σχετικά με τις επιπτώσεις της πολυδιεργασίας και της χρήσης κινητών τηλεφώνων έχει ήδη κερδίσει εθνική αναγνώριση.

Στη μελέτη του 2022, που αποτελεί μέρος της διδακτορικής διατριβής της δρ. McDonnell στο εργαστήριο εφαρμοσμένης νόησης του δρ. Strayer, συμμετείχαν 92 συμμετέχοντες, οι οποίοι ολοκλήρωσαν έναν 40λεπτο περίπατο, είτε στον κήπο Red Butte Garden του πανεπιστημίου, είτε σε μια αστική ιατρική πανεπιστημιούπολη. Πριν από τον περίπατο, οι συμμετέχοντες εκτέλεσαν μια σειρά από απαιτητικές γνωστικές εργασίες που τους ζήτησαν οι ερευνητές, με στόχο να εξαντλήσουν τα αποθέματα προσοχής τους. Οι επακόλουθες δοκιμές έδειξαν ότι όσοι περπάτησαν στη φύση εμφάνισαν βελτιωμένη εκτελεστική προσοχή, σε αντίθεση με όσους περπάτησαν στο αστικό περιβάλλον.

Δεδομένου του ότι αξιοποίησε την ηλεκτροεγκεφαλογραφία, η μελέτη αυτή παρέχει πιο αντικειμενικές πληροφορίες για την ανταπόκριση του εγκεφάλου σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Η ηλεκτροεγκεφαλογραφία, που αξιοποιεί ένα καπέλο εφοδιασμένο με ηλεκτρόδια, προσέφερε λεπτομερείς εγκεφαλικούς χάρτες, που αναδεικνύουν τρεις πτυχές της προσοχής: την εγρήγορση, τον προσανατολισμό και τον εκτελεστικό έλεγχο.

Τα ευρήματα έδειξαν ότι, ενώ η εγρήγορση και ο προσανατολισμός ήταν παρόμοιες και στις δύο ομάδες, εκείνοι που περπατούσαν στη φύση παρουσίασαν ενισχυμένο εκτελεστικό έλεγχο, μια βασική λειτουργία του προμετωπιαίου φλοιού, που είναι υπεύθυνη για σύνθετα γνωστικά καθήκοντα.

Οι δρ. McDonnell και δρ. Strayer σκοπεύουν να εξελίξουν την έρευνά τους, για να προσδιορίσουν τις πιο ευεργετικές φυσικές συνθήκες και τον απαιτούμενο χρόνο έκθεσης για βέλτιστα γνωστικά οφέλη. Ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους θα παρέχουν κίνητρο για την ενίσχυση του φυσικού περιβάλλοντος στα αστικά τοπία, με στόχο την ενδυνάμωση της ψυχικής και σωματικής υγείας, με τον δρ. Strayer να τονίζει την αναζωογονητική δύναμη της φύσης στην αντιμετώπιση της υπερδιέγερσης της σύγχρονης ζωής.