Κατ’ αρχάς, προτού υπεισέλθουμε στην ανάλυση της Διαταραχής Πανικού είναι σημαντικό να διακρίνουμε ανάμεσα στην απλή Κρίση Πανικού και στη Διαταραχή την ίδια. Μια απλή Κρίση Πανικού, λοιπόν, χαρακτηρίζεται από αιφνίδια έκρηξη κατακλυσμιαίου άγχους και φόβου που επέρχεται απροειδοποίητα και χωρίς την ύπαρξη κάποιου εμφανούς αιτίου.
Ο τρόμος που προκαλεί δεν αντιστοιχεί σε πραγματικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος και είναι τελείως ανεξάρτητος από οποιονδήποτε εξωτερικό παράγοντα ή πραγματική απειλή. Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι η διάρκεια μιας Κρίσης Πανικού είναι πολύ μικρή, αλλά και αρκετά συχνή μεταξύ του γενικού πληθυσμού χωρίς να είναι απαραίτητα ανησυχητική.
Τα συμπτώματα που τη χαρακτηρίζουν είναι κυρίως σωματικά και περιλαμβάνουν:
- φόβο θανάτου
- ταχυπαλμία
- σφίξιμο στο στήθος και στον θώρακα
- δυσκολία αναπνοής ή λαχάνιασμα που συνοδεύεται από φόβο ασφυξίας/πνιγμονής
- τρέμουλο ή μυρμήγκιασμα ή τσιμπήματα στα άκρα
- ζάλη, ίλιγγο και λιποθυμική τάση
- εφίδρωση
- ναυτία και κοιλιακό άλγος
- αίσθημα καύσου
- έντονες, απότομες εξάψεις ή ρίγη
- μούδιασμα στα δάκτυλα αλλά και σε άλλα σημεία του σώματος
Εξαιτίας της εξαιρετικά γρήγορης, βραχείας εισπνοής και εκπνοής (υπεραερισμός) κατά την Κρίση Πανικού, η ποσότητα οξυγόνου που καταλήγει στον εγκέφαλο είναι αυξημένη καθώς το διοξείδιο του άνθρακα αποβάλλεται με μεγαλύτερη ταχύτητα και η ανταλλαγή αερίων στο αίμα διαταράσσεται με αποτέλεσμα να εμφανίζεται το φαινόμενο της υπεροξυγόνωσης.
Η υπεροξυγόνωση με τη σειρά της προκαλεί περαιτέρω ανισορροπία στην αναπνευστική λειτουργία επιδεινώνοντας τα συμπτώματα.
Ένας αποτελεσματικός τρόπος να παραμείνουν υψηλά τα ποσοστά του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα είναι η αναπνοή με στόμα και μύτη μέσα σε σακούλα προκειμένου να επανεισπνέεται η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα που εκπνέεται διατηρώντας, πρόσκαιρα, χαμηλά τα ποσοστά οξυγόνου και αμβλύνοντας έτσι τα συμπτώματα.
Οι κρίσεις πανικού δεν είναι καθόλου ασυνήθιστες και οπωσδήποτε όχι ανησυχητικές. Εκτιμάται ότι ένας στους τέσσερις ανθρώπους θα πάθει κρίση πανικού χωρίς περαιτέρω επιπλοκές.
Η Διαταραχή Πανικού όμως διαφέρει. Είναι αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων με μεγάλη συχνότητα κρίσεων που πρέπει να πληρούν για ένα μήνα τουλάχιστον τα εξής ειδοποιά στοιχεία:
- φόβο του ατόμου για τη ζωή του και τη λειτουργία της καρδιάς του. Το άτομο που προσβάλλεται από τη διαταραχή πιστεύει ότι η καρδιά του θα «σπάσει» ή θα υποστεί καρδιακό επεισόδιο
- φόβο του ατόμου ότι οδηγείται στην τρέλα
- έλλειψη αυτοελέγχου και πανικό
- εδραιωμένη πεποίθηση ότι θα ακολουθήσουν και άλλες προσβολές (προσδοκητικό άγχος)
- αλλοίωση της συμπεριφοράς σε σημαντικό βαθμό εξαιτίας των επαναλαμβανόμενων προσβολών που με τη σειρά τους οδηγούν σε στρατηγικές αποφυγής και ασφάλειας
Το τελευταίο γνώρισμα…
η επαναληπτικότητα δηλαδή των κρίσεων θα πλήξει σύμφωνα με τους μελετητές το 2% του πληθυσμού. Η τελευταία αυτή ομάδα είναι διαγνώσιμη με πραγματική Διαταραχή Πανικού.
Δεν είναι σπάνιο η πάθηση να συνυπάρχει και με άλλες διαταραχές άγχους και φοβίες με κυριότερες: την Κοινωνική Φοβία, την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, τη Διαταραχή Μετά-Tραυματικού Στρες, την Αγοραφοβία, κ.ά., καθώς και με διαταραχές της διάθεσης (όπως η Κατάθλιψη και οι διάφορες μορφές της.)
Το ειδοποιό γνώρισμα της Διαταραχής Πανικού είναι ο φόβος επανάληψης της κρίσης (Προσδοκητικό Άγχος), γεγονός που οδηγεί τον πάσχοντα στην υιοθέτηση στρατηγικών Αποφυγής και Ασφάλειας. Σκοπός των δύο τελευταίων είναι να αποσοβήσουν ή να σταματήσουν νέες προσβολές πανικού.
Ωστόσο η καταφυγή σε αυτές δεν οδηγεί στην ύφεση και τη θεραπεία του προβλήματος. Αντιθέτως, επιτείνει τη συχνότητα της εμφάνισής του, καθώς δεν αντιμετωπίζει την υποκείμενη ψυχική αιτιολογία παρά συντηρεί και επιδεινώνει το άγχος που πυροδοτεί τις κρίσεις.
Στο πλαίσιο, λοιπόν, της στρατηγικής Ασφάλειας το άτομο υιοθετεί μια σειρά προληπτικών ή αντισταθμιστικών «μέτρων» και «συμπεριφορών» προκειμένου να διαχειριστεί μια κρίση πανικού.
Έτσι, όταν αισθάνεται ότι η κρίση ξεκινά, μπορεί να αρχίσει να τσιμπιέται ή να προκαλεί αιφνίδιο πόνο σε διάφορα σημεία του σώματος για να αποσπάσει την προσοχή του, να βάζει δυνατά μουσική, να ζητά από τους γύρω του διαβεβαιώσεις ότι δεν του συμβαίνει κάτι σοβαρό, να επιδιώκει πάντοτε τη συνοδεία άλλου ατόμου κατά την έξοδο από το σπίτι, να κουβαλάει μαζί του κάτι να διαβάσει, να μιλάει για πράγματα που δεν σχετίζονται με τον φόβο του, να έχει συνεχώς πάνω του ηρεμιστικά φάρμακα, κ.ά.
Οι στρατηγικές – Αποφυγής – μπορούν και αυτές να ποικίλλουν. Στόχο τους έχουν να αποσοβήσουν το ξέσπασμα της Κρίσης Πανικού και έχουν κυρίως συμπεριφορικό χαρακτήρα. Ο πάσχων δηλαδή υιοθετεί διάφορες συμπεριφορές που πιστεύει ότι δεν θα επιτρέψουν το ξέσπασμα της κρίσης.
Ως εκ τούτου, μπορεί να αποφεύγει τις έντονες συζητήσεις, τη γυμναστική, τη λήψη ή τη διακοπή φαρμακευτικών αγωγών, τις ερωτικές σχέσεις, την παρακολούθηση ταινιών ή θεατρικών που προκαλούν απότομες ψυχικές μεταπτώσεις (σασπένς, τρόμο, κ.τ.ό.), την ανάγνωση βιβλίων με αντίστοιχο χαρακτήρα, την είσοδο σε ασανσέρ, την αναμονή σε ουρές, το κλείσιμο της πόρτας όταν βρίσκεται στο μπάνιο, τη χρήση μέσων μαζικής συγκοινωνίας, τα πλήθη, κτλ.
Το άρθρο υπογράφει ο Γεώργιος Α. Παπαγεωργίου είναι ψυχολόγος & διευθυντής της «Ψυχικής Φροντίδας ΙΚΕ» (Ιατρική Εταιρεία παροχής υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας) όπου και συνίδρυσε το 2016. Εποπτεύει τις παρεχόμενες υπηρεσίες από το Επιστημονικό Προσωπικό της Εταιρείας το οποίο απαρτίζεται από όλες τις ειδικότητες τις Ψυχικής Υγείας.
Στοιχεία Επικοινωνίας:
Τηλ. Επικοινωνία:
Επείγοντα:
Email: sessions@psychikifrontida.gr
site: psychikifrontida.gr
Άλλα άρθρα
Επένδυση στο μέλλον με Νέας Γενιάς Εισπνευστική Συσκευή Elpenhaler
Ποια είναι τα συμπτώματα της ρήξης μηνίσκου;
