O Reinhold Niebuhr ένας αμερικανός θεολόγος θεωρείται εμπνευστής μιας δήλωσης η οποία σήμερα αποτελεί θεμέλιο λίθο των κινημάτων ψυχολογικής ανάκαμψης: «..Θεέ μου δωσ’ μου το θάρρος να αλλάξω αυτά που μπορώ, τη δύναμη να αποδεχτώ αυτά που δεν μπορώ να αλλάξω και τη σοφία να καταλαβαίνω τη διαφορά μεταξύ των δυο…».
Κατ’ αντιπαραβολή, ο Αμερικανός ψυχοθεραπευτής – David Richo – προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν πέντε αλήθειες για τη ζωή, οι οποίες είναι αδιαμφισβήτητες για όλους. Ύστερα από χρόνια ψυχοθεραπευτικής πρακτικής, διαπίστωσε ότι στις συνεδρίες με πελάτες του εμφανιζόταν κατ’ επανάληψη κάποια θέματα προς συζήτηση-δεδομένα ζωής, έναντι των οποίων όλοι είμαστε ανίσχυροι:
– Τα πάντα αλλάζουν και τελειώνουν
– Τα πράγματα δεν έρχονται πάντα όπως τα περιμένουμε
– Η ζωή δεν είναι δίκαιη για όλους
– Ο πόνος είναι κομμάτι της ζωής
– Οι άνθρωποι δεν μας αγαπούν και δεν είναι πιστοί όλη την ώρα
Σύμφωνα με τον Richo…
όσο αντιστεκόμαστε σε αυτές τις πέντε αντιλήψεις ζωής, η καθημερινότητα μας αρχίζει να εμπεριέχει σειρά ματαιώσεων και απογοητεύσεων, αλλά και σύνθλιψη.
Απεναντίας, όσο πιο ενεργά το άτομο συμμερίζεται τα παραπάνω, έρχεται σε συμμαχία με το γεγονός ότι όλοι χρειαζόμαστε κουράγιο, αυτοσυμπόνοια και ωριμότητα, προκειμένου να ζήσουμε μια ζωή με νόημα. Η ειδοποιός διαφορά εδώ συνίσταται στο στοιχείο της ενεργούς αποδοχής, όσων μας συμβαίνουν.
Η ενεργός αποδοχή, φαίνεται ότι αποτελεί – αντίδοτο στο φόβο – και θέτει τα θεμέλια για την ανάπτυξη εμπιστοσύνης στον εαυτό και στις ικανότητες του. Παραδείγματος χάριν, όταν τα πράγματα αλλάζουν ή τελειώνουν, μας ωθούν να αποδεχτούμε ότι δεν μπορούμε να ελέγχουμε τα πάντα.
Όταν ενστερνιζόμαστε την αντίληψη, ότι πολλές φορές η ζωή είναι άδικη, μαθαίνουμε να συγχωρούμε πιο εύκολα. Όταν ο πόνος γίνεται μέρος της ζωής μας, ενεργητική αποδοχή σημαίνει ότι καλλιεργούμε τόσο την αυτοσυμπόνοια, όσο και την συμπόνοια για άλλους, όσους υποφέρουν. Όταν συνειδητοποιήσουμε ότι οι άλλοι δεν μας αγαπούν και δεν είναι πιστοί σε μας όλοι την ώρα, καλλιεργούμε μια διαφορετική πτυχή της δεξιότητας της αποδοχής, την οποία οι ψυχολόγοι ονομάζουν «άνευ όρων αποδοχή».
Εν προκειμένω, «άνευ όρων αποδοχή» σημαίνει ότι απελευθερωνόμαστε από την ανάγκη να βλάψουμε ή να απορρίψουμε ό,τι μας απογοήτευσε. Η έρευνα στον τομέα της προαγωγής ψυχικής υγείας έχει δείξει ότι συχνά οι ψυχικές δυσκολίες των ανθρώπων συνδέονται με την ύπαρξη – δυσλειτουργικών αντιλήψεων του ατόμου – σε σχέση με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τις σχέσεις με τον περιβάλλοντα κόσμο αλλά και το μέλλον του.
Ως εκ τούτου, προτείνει δεξιότητες παραγωγικής διαχείρισης των δυσκολιών, τις οποίες χρειάζεται να αναπτύξει ο άνθρωπος προκειμένου να ενισχύσει την ψυχική του υγεία, όπως:
- Ενεργητική αποδοχή του προβλήματος: με τον τρόπο αυτό το άτομο απελευθερώνεται από τα δεσμά του προβλήματος και διαχειρίζεται το πρόβλημα νοητικά και γνωστικά, λέγοντας στον εαυτό του, λεπτομερώς πως αισθάνεται. Κάτι τέτοιο, συνήθως παρακινεί το άτομο σε αποτελεσματική δράση έναντι του προβλήματος
- Ψυχολογική ευελιξία και συμμαχία: ένα άτομο που βιώνει πόνο ή φόβο σε απόλυτο βαθμό, συχνά αισθάνεται ότι ο πόνος ή ο φόβος μειώνεται, όταν το ίδιο εφιστά την προσοχή του σε αυτόν. Με άλλα λόγια, αυτό σημαίνει ότι το άτομο χρειάζεται να αποδεχθεί πλήρως τον πόνο και να γνωρίζει όλες τις λεπτομέρειες σχετικά με αυτόν.
- Εξάσκηση σε δηλώσεις που βοηθούν το άτομο να έρθει ένα βήμα πιο κοντά στη διαχείριση του προβλήματος όπως: «Αυτό έχει συμβεί και τώρα χρειάζεται να ασχοληθώ με το θέμα».
- Μην ξεχνάτε ειδικά όταν αντιμετωπίζετε μια δυσκολία ότι το αίσθημα ικανοποίησης από τη ζωή, δεν καθορίζεται τόσο από τα γεγονότα που μας συμβαίνουν, όσο κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρινόμαστε και διαχειριζόμαστε αυτό που μας συμβαίνει.
Οι παραπάνω σκέψεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα, ότι κάθε πρόβλημα πιθανώς καθρεφτίζει και μια δεξιότητα, την οποία καλούμαστε να αναπτύξουμε. Ως άτομα, χρειάζεται συνεχώς να εμπλουτίζουμε τις δεξιότητες μας, για τις σχέσεις με τους άλλους, για την κοινωνία με τους άλλους, για τον έρωτα, για το γάμο, για την ανατροφή των παιδιών, για την ψυχική υγεία και νόσο, για τη ζωή και το θάνατο, ως στοιχεία της υπερβατικής διάστασης της ανθρώπινης φύσης.
Ενδεχομένως, αυτές οι δεξιότητες αναπτύσσονται πολύ πιο αποτελεσματικά μέσα από ψυχολογική ευελιξία και συμμαχία με τα προβλήματα και τις δυσκολίες. Εν ολίγοις, με το να «αγαπάμε» τα προβλήματα μας…
Το άρθρο υπογράφει η Άσπα Καρακώστα – Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια & Συνεργάτης του Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου – Πολυχώρου Animus Corpus
(*Περισσότερες πληροφορίες για τις παροχές υπηρεσιών του Animus Corpus, καθώς και για το βιογραφικό της Ψυχολόγου, στην ιστοσελίδα www.animuscorpus.gr)
Στοιχεία επικοινωνίας:
διευθ.: Βασιλίσσης Σοφίας 54, Ιλίσια (Στάση Μετρό: Μέγαρο Μουσικής)
(891)