Πως ερμηνεύονται τα όνειρα μας από τον Freud;

Σύμφωνα με τον ορισμό του Αριστοτέλη… το «όνειρο» είναι η ζωή του νου κατά τη διάρκεια του ύπνου, μία ζωή που έχει ορισμένες ομοιότητες με την εν εγρήγορση ζωή και ταυτόχρονα διαφέρει σημαντικά από αυτήν…

Γράφει η Κατερίνα Ζαγοραίου

Σύμφωνα με αυτά που γνωρίζουμε, όλοι οι αρχαίοι λαοί έδιναν μεγάλη σημασία στα όνειρα και θεωρούσαν ότι έχουν πρακτική αξία. Για τους Έλληνες δε  αλλά και άλλους ανατολικούς λαούς ήταν πραγματικά ασύλληπτο να επιχειρήσουν μία εκστρατεία χωρίς να συμβουλευτούν τον ερμηνευτή των ονείρων.

Όταν… ο Μέγας Αλέξανδρος ξεκίνησε την κατακτητική του εκστρατεία βρισκόταν στο πλευρό του οι πιο διάσημοι ερμηνευτές ονείρων. Η πόλη της Τύρου, που ήταν ακόμη νησί, αντέταξε τόσο σκληρή άμυνα ώστε ο Αλέξανδρος σκέφτηκε να εγκαταλείψει την πολιορκία. Όμως μία νύχτα ονειρεύτηκε έναν σάτυρο που χόρευε θριαμβευτικά  και όταν το διηγήθηκε στους ερμηνευτές των ονείρων του είπαν ότι το όνειρο προμήνυε την άλωση της πόλης. Έδωσε λοιπόν διαταγή να επιτεθούν και κατέλαβε την πόλη.

Σύμφωνα τώρα με τον λαό…

ή τουλάχιστον με αυτά που εγώ έχω ακούσει, αν δεις στον ύπνο σου «αίμα» (σημαίνει ότι θα γίνει ~ κάτι γρήγορο), αν δεις ότι φοράς  «νυφικό» (και δεν είσαι παντρεμένη είναι ~ καλό, αν είσαι παντρεμένη όμως είναι ~ στεναχώρια), αν δεις ότι φοράς  «παπούτσια»  νομίζω ότι είναι ~ πάλι στεναχώρια. Υπάρχουν βέβαια και πολλές άλλες ακόμη ερμηνείες ονείρων που μου διαφεύγουν.

Σύμφωνα με τον Sigmund Freud στα όνειρα υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά και εκεί βρίσκεται και η ουσία:

• Το πρώτο κοινό χαρακτηριστικό όλων των ονείρων είναι… ότι κοιμόμαστε την ώρα που τα βλέπουμε.

• Το δεύτερο είναι… ότι ένα όνειρο μπορεί να μας “ξυπνήσει”.

• Το τρίτο, ότι ο ύπνος είναι… μια κατάσταση στην οποία αρνούμαστε να έχουμε οποιαδήποτε σχέση  με τον έξω κόσμο. Είναι σαν να λέω στον κόσμο ‘’άφησε με θέλω να κοιμηθώ’’. Σε αντίθεση με τους μεγάλους τα παιδιά λένε ‘’δεν θέλω να πάω ακόμη για ύπνο’’ γιατί θέλουν να τους συμβούν και άλλα πράγματα, δεν έχουν κουραστεί ακόμα. Σκοπός του ύπνου λοιπόν είναι η ξεκούραση και η ανάκτηση δυνάμεων!

• Τέλος όταν ξυπνάμε είναι… σαν να ξαναγεννηθήκαμε.

Αν λοιπόν σκοπός του ύπνου είναι η ξεκούραση τότε λογικά τα όνειρα είναι ανεπιθύμητα συμπληρώματα του. Διότι πραγματικά ο ύπνος είναι πιο ξεκούραστος χωρίς τα όνειρα. Αυτός είναι ο καλύτερος και ο μόνος πραγματικός ύπνος.

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά  των ονείρων  σύμφωνα με τον Freud;

• Κάποια όνειρα έχουν μικρή διάρκεια, μπορεί να περιέχουν μία εικόνα, μία μόνο σκέψη, ίσως και μία μόνο λέξη.

• Άλλα όνειρα είναι πλούσια σε περιεχόμενο, παρουσιάζονται σαν ”μυθιστόρημα” και μοιάζουν να κρατούν πολλή ώρα.

• Κάποια είναι πολύ ξεκάθαρα, που και λίγη ώρα αφού ξυπνήσουμε δεν καταλαβαίνουμε ότι ήταν όνειρο.

• Άλλα όνειρα είναι… «αχνά»  και «συγκεχυμένα».

• Κάποια φαίνεται να έχουν απόλυτη «συνοχή» και «αλληλουχία».

• Το περιεχόμενο τους μπορεί να είναι «πνευματώδες» ή «φαντασμαγορικό» όμως μπορεί να είναι και εντελώς… τρελό και παράλογο!

• Υπάρχουν όνειρα που μας αφήνουν απόλυτα αδιάφορους και άλλα που μας προκαλούν θλίψη μέχρι δακρύων ή έντονο τρόμο.

• Τα περισσότερα όνειρα ξεχνιούνται εύκολα μετά το ξύπνημα ενώ άλλα συγκρατούνται ολόκληρη την ημέρα.

• Κάποια όνειρα, συνήθως της παιδικής μας ηλικίας παραμένουν ”ζωντανά” και τα θυμόμαστε ακόμη και τριάντα χρόνια μετά.

• Ένα όνειρο μπορεί να κάνει την εμφάνιση του μόνο μία φορά ενώ άλλα μπορεί να τα ονειρευόμαστε επανειλημμένα, αυτούσια ή με παραλλαγές.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΟΜΩΣ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ;

Το σίγουρο είναι ότι τα όνειρα είναι αντίδραση σε μία  «παρόρμηση» που παρενοχλεί τον ύπνο. Τα παρακάτω πειράματα θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε τι εννοεί ο Freud.

1 Πείραμα

Σε κάποιον που κοιμόταν έριξαν μία σταγόνα νερό στο πρόσωπο του και εκείνος ονειρεύτηκε, ότι: «βρισκόταν στην Ιταλία ιδρώνοντας πολύ και πίνοντας κρασί του Ορβιέτο».

2 Πείραμα

Τσίμπησαν κάποιον που κοιμόταν και εκείνος ονειρεύτηκε, ότι: «του έβαζαν κάποιο έμπλαστρο αλλά και έναν γιατρό που τον είχε θεραπεύσει όταν ήταν ακόμη παιδί».

3 Πείραμα

Στους ήχους ενός ξυπνητηριού κάποιος ονειρεύτηκε, ότι: ένα ανοιξιάτικο πρωινό βγήκε βόλτα και περπατώντας έφτασε σε ένα γειτονικό χωριό, όπου Κυριακάτικα οι κάτοικοι πήγαιναν στην εκκλησία ενώ ηχούσαν δυνατά οι καμπάνες από το καμπαναριό».

Το κοινό λοιπόν όλων των παραπάνω ονείρων είναι ότι η όποια κατάσταση δημιουργείται από – έναν θόρυβο ή ένα ερέθισμα – που παρενοχλεί την ώρα του ύπνου. Πολύ συχνά τέτοιες παρορμήσεις μπορούν να προκαλέσουν όνειρα σε έναν κοιμισμένο χωρίς να μάθει ποτέ τίποτα για αυτές αργότερα.

Τα όνειρα μπορεί να προέρχονται από σωματικές παρορμήσεις…

Η σχέση του περιεχομένου πολλών ονείρων με τη διόγκωση της ουροδόχου κύστης ή με μία κατάσταση διέγερσης των γεννητικών οργάνων είναι καταφανής.

– Τα όνειρα προσπαθούν να παρουσιάσουν με όμοια αντικείμενα το όργανο από το οποίο προέρχεται η παρόρμηση. Για παράδειγμα κάποιος ονειρεύτηκε δύο σειρές όμορφων αγοριών με ξανθά μαλλιά να μάχονται μεταξύ τους ξανά και ξανά. Τα αγόρια αυτά έγινε φανερό ότι αντιπροσώπευαν τις σειρές των δοντιών μας καθώς όταν τέλειωσε το όνειρο έβγαλε αυτός που ονειρευόταν ένα δόντι από το στόμα του.

– Το όνειρο δεν αναπαριστά μόνο την παρόρμηση αλλά την επεξεργάζεται, παίζει με αυτήν και την εντάσσει σε μία πλοκή.

– Τα όνειρα προέρχονται από τις εμπειρίες μας  που παίρνουν την μορφή νοητικών εικόνων.

Αν έχεις πχ επισκεφτεί έναν άρρωστο σε νοσοκομείο είναι πολύ πιθανόν να δεις στο όνειρο σου κάποιο συγγενικό σου πρόσωπο να πεθαίνει ή να του συμβαίνει κάτι άλλο τραγικό. Επίσης μια συνομιλία που έχεις κάνει πριν από ώρες ή μέρες μπορεί με κάποιες αλλαγές να επαναληφθεί στο όνειρο σου. Αναμνήσεις δηλαδή από την καθημερινή μας ζωή μπορούν να παρουσιαστούν στα όνειρα μας.

Οι ονειροπολήσεις είναι φαντασιώσεις…

Είναι «σκηνές» και «γεγονότα»  που ικανοποιούν είτε τις εγωιστικές επιδιώξεις της φιλοδοξίας είτε τη δίψα για εξουσία είτε τους ερωτικούς πόθους. Ο “ήρωας” της ονειροπόλησης συνήθως είναι ο εαυτός μας ή άλλα πρόσωπα που ξεκάθαρα όμως ταυτίζονται με εμάς. Αντίθετα λοιπόν με την ιστορία και την κρίση του λαού που θεωρούν ότι τα όνειρα είναι γεμάτα νόημα και σημασία και έχουν προφητικές δυνατότητες κάτι που βεβαιότατα δεν προσφέρεται για απόδειξη, ο Freud δίνει την δική του ερμηνεία.