Ο θυμός είναι ένα από τα βασικά ανθρώπινα συναισθήματα και θέτει συχνά τον άνθρωπο σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Δεν πρόκειται για ένα βίτσιο, αλλά για μία ανθρώπινη συγκίνηση (συν + κίνηση). Είναι ένα πάθος που εκφράζει το αίσθημα της δυσαρέσκειας που ανταποκρίνεται στην αίσθηση της αδικίας και της προσβολής.
Μπορεί να μην είναι κάτι απτό, που μπορούμε να αγγίξουμε, όμως ο θυμός μας αγγίζει πολύ δυνατά όταν τον βιώνουμε. Εκπέμπει ένα συγκεκριμένο είδος ενέργειας και δημιουργεί δονήσεις που μπορούν να επηρεάσουν την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που υπάρχει σε έναν χώρο (π.χ. δωμάτιο).
Είναι ένα συναίσθημα πανίσχυρο, πολλές φορές απρόβλεπτο τόσο για τον ίδιο τον άνθρωπο που τον βιώνει όσο και για τους γύρω του. Παρόλο που σχεδόν αυτόματα μπορεί κανείς να τον κατατάξει στα αρνητικά συναισθήματα, ο θυμός είναι παράλληλα πολύ σαγηνευτικός και διεγερτικός. Ζητά επίμονα συναισθηματική κάθαρση και λύτρωση. Αυτός είναι ίσως και ένας λόγος που δύσκολα μπορεί κάποιος να απαλλαγεί από αυτόν, καθώς η αναζήτηση της συναισθηματικής αποφόρτισης είναι πλέον μία υπόθεση πολύ επιτακτική.
Κανένας άνθρωπος δεν περνάει την ζωή του χωρίς να συναντήσει μερικές έκτακτες καταστάσεις και όλους μας έχει κάποτε κυριεύσει ο θυμός. Επειδή σε μερικές περιπτώσεις το ξέσπασμα του θυμού συνοδεύεται από καταστροφικές (έως και αυτοκαταστροφικές) πράξεις, υπάρχει η αντίληψη ότι το ίδιο το συναίσθημα είναι καταστρεπτικό.
Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχουν «καλά» ή «κακά» συναισθήματα. Αυτό που προσδίδει την ιδιότητα του θετικού ή του αρνητικού είναι ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα. Δεν είναι ο θυμός που καταστρέφει, αλλά η πράξη που προέρχεται από αυτόν. Είναι ένα ισχυρό συναισθηματικό κύμα που ωθεί την συνείδηση να εξωτερικευτεί και συχνά εκφράζεται με περίπλοκες σωματικές αντιδράσεις.
Πώς μπορεί να με επηρεάσει συναισθηματικά ο θυμός;
Τα συναισθήματα δεν είναι αποκομμένα μεταξύ τους. Υπάρχει μία συνεξάρτηση, όπως συμβαίνει με οποιοδήποτε όργανο στο σώμα μας. Μέσα στο σώμα, κάθε όργανο εξετάζεται σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα. Αν για παράδειγμα, δεν λειτουργεί καλά το συκώτι, είναι πολύ πιθανό να παρουσιαστούν και προβλήματα στην καρδιά. Με τον ίδιο τρόπο, αν καταπιέζουμε ένα συναίσθημα, αυτομάτως καταστέλλουμε και όλα τα υπόλοιπα, είτε αυτά είναι θετικά, είτε αρνητικά.
Όταν κάποιος καταπιέζει με περίτεχνο τρόπο τον θυμό του, δυσκολεύεται να νιώσει εξίσου την αγάπη, την ευχαρίστηση, καθώς και άλλα συναισθήματα ταυτόχρονα. Δεν είναι εύκολο πια να αντλήσει ικανοποίηση από την ανθρώπινη επαφή, δεν μπορεί να απολαύσει την ανατολή του ηλίου, ούτε βρίσκει τόσο ενδιαφέρουσες τις δραστηριότητές του. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να καταπιέσει κάποιος τον θυμό του και το τίμημα που πληρώνει είναι η αναπόφευκτη καταπίεση συναισθημάτων που επιθυμεί να βιώσει. Ο άνθρωπος αυτός έχει διοχετεύσει μεγάλα ποσά της ενέργειας του ώστε να καταστείλει τον θυμό, με αποτέλεσμα να νιώθει κουρασμένος. Και όσο περνούν τα χρόνια η κούραση συσσωρεύεται όλο και περισσότερο.
Ο καταπιεσμένος θυμός λειτουργεί σαν ένα φίλτρο που παρεμβάλλεται μεταξύ του εαυτού μας και του έξω κόσμου. Ο,τιδήποτε εισέρχεται ή εξέρχεται από τον συναισθηματικό μας κόσμο περνά από αυτό το φίλτρο. Η διέλευση των συναισθημάτων δεν είναι άμεση και καθαρή, αλλά γίνεται με παράσιτα. Ο παραμορφωτικός φακός του θυμού μπορεί να δώσει στον έξω κόσμο έναν τόνο εχθρικότητας και ψυχρότητας. Υπάρχει μία συστολή να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να εκφραστεί αυθεντικά, γιατί υπάρχει ο φόβος ότι θα εκτεθούμε και ότι οι άλλοι θα μας εκμεταλλευτούν. Ανταποκρινόμαστε στις καταστάσεις και τους ανθρώπους με επιφύλαξη και αμυντική στάση. Δημιουργείται ένα τείχος αδιαφορίας και παθητικότητας.
Ορισμένες φορές οι άνθρωποι συγκρατούν με πολύ επιμονή τον θυμό τους και δημιουργούν ένα βυτίο, όπου εκεί μπορούν να τον αποθηκεύουν. Το βυτίο όμως κάθε τόσο γεμίζει και προκειμένου να αδειάσει ξεσπάει με εκρήξεις για μικροπράγματα. Το φίλτρο του θυμού κάνει μία συμπεριφορά να φαίνεται παράλογη. Για αυτόν το λόγο, καλό είναι ο θυμός να επεξεργάζεται και να αποβάλλεται σε συνεχή βάση. Διαφορετικά αυξάνουν τα αποθέματά του και δεν υπάρχει άλλο μέρος να διοχετευθεί, παρά μόνο να αποθηκευτεί σε ένα μεγάλο «καζάνι» που βράζει.
Η Μάρω Μπέλλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια. Κατά την κλινική της πρακτική ακολουθεί την αυτοσχεδιαστική μέθοδο. Έχει λάβει ειδίκευση στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, έχει εμβαθύνει με διατριβή στην Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία και τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στην Ψυχανάλυση.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της με τίτλο: «Ο γκατζετ-Eros: ο έρωτας στα χρόνια της τεχνολογίας» από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης.
(Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε: http://www.marobellou.gr/el/)
(690)