Το «διαγενεακό τραύμα» και η σύνδεση του με τα «Μυστικά» μιας οικογένειας

Το τραύμα, σε ψυχικό επίπεδο, ορίζεται ως ένα υπέρμετρα στρεσογόνο γεγονός. Αυτό βιώνεται από το άτομο και φαντάζει για εκείνο τόσο βίαιο που ο οργανισμός του δεν δύναται να το «μεταβολίσει».

Πιο απλά, το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με ένα τόσο επώδυνο συμβάν για τον ψυχισμό του, σε σημείο που τον καθιστά αβοήθητο, ανίκανο να αμυνθεί, να το επεξεργαστεί ή να δραπετεύσει από αυτό με βάση τις προηγούμενες εμπειρίες του.

Έτσι, το τραύμα εγγράφεται ανεξίτηλα στην μνήμη και στο σώμα του τραυματία. Ο ίδιος αδυνατεί να το ξεπεράσει και πολλές φορές παίρνει την μορφή ενός Μυστικού.

Το Μυστικό, με Μ κεφαλαίο, προέρχεται τις περισσότερες φορές από ένα τραυματικό γεγονός και σχετίζεται πάντα με σημαντικά γεγονότα της ζωής του ατόμου όπως τις συνθήκες της γέννησης ή θανάτου, την καταγωγή του ή καταστάσεις κοινωνικού αποκλεισμού. Το τραύμα που σχετίζεται με το Μυστικό, τις περισσότερες φορές δεν τίθεται υπό επεξεργασία σε ψυχικό επίπεδο. Αντί αυτού, το άτομο προτιμάει να το ξεχάσει. Σε μια τέτοια περίπτωση ο ψυχισμός «διχάζεται». Το άτομο συνεχίζει να λειτουργεί χωριστά από τις πιθανές επιπτώσεις του τραυματικού γεγονότος , το οποίο δυστυχώς παραμένει αναλλοίωτα χαραγμένο στην μνήμη του για όλη την υπόλοιπη ζωή του, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες αναμνήσεις του οι οποίες σιγά σιγά σβήνουν. Το παράδοξο όμως με αυτή τη διαδικασία είναι ότι δεν αφορά μόνο τα ίδια τα «τραυματισμένα» πρόσωπα αλλά και τις επόμενες γενιές.

Αυτό συμβαίνει διότι ένα Μυστικό, όσο καλά και αν φυλάσσεται, έχει την ιδιότητα να «μεταπηδά» από γενιά σε γενιά. Το Μυστικό αποτελείται από τα «απομεινάρια» της τραυματικής εμπειρίας σε συνδυασμό με όλα όσα το άτομο σκέφτηκε, φαντάστηκε, αισθάνθηκε, χωρίς ταυτόχρονα να μπορεί να εκφραστεί σχετικά με αυτά ή να δράσει με κάποιον τρόπο.

Το παιδί λοιπόν αυτού του ατόμου κληρονομεί όλα τα παραπάνω. Προσπαθεί να συλλέξει αλλά και να συνθέσει τα «κομμάτια του παζλ» ώστε να δει ξεκάθαρα την εικόνα που οι γονείς του ναι μεν εμφύτευσαν αλλά δεν του την επικοινώνησαν. Να ερμηνεύσουν δηλαδή συμπεριφορές αλλόκοτες που παρουσίαζαν ή ακόμη παρουσιάζουν οι γονείς τους.

Ποιες όμως μπορεί να είναι οι επιπτώσεις της « μεταπήδησης » του Μυστικού στις επόμενες γενιές;
Τα παιδιά, στην προσπάθεια τους να δώσουν νόημα στις αινιγματικές συμπεριφορές των γονιών, δύνανται να εμφανίσουν:

1. Σωματικά συμπτώματα (διάφορους πόνους, πεπτικές διαταραχές ).
2. Άγχη, φοβίες.
3. Αινιγματικές συμπεριφορές. 
4. Κονφορμισμό ( τάση να παραμείνει κάποιος αφανής, να επιδεικνύει αδιαφορία).
5. Ενοχή για καταστάσεις στις οποίες δεν εμπλέκονται.
6. Ντροπή, είτε επειδή μπορεί να την βιώνει ο γονιός και να την μεταφέρει στο παιδί είτε διότι το παιδί νιώθει ότι ο γονιός του δεν το εμπιστεύεται.
7. Ψυχολογικές διαταραχές, μαθησιακές δυσκολίες, εξαρτήσεις.

Η ψυχοθεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις στοχεύει στην «συμβολοποίηση» του «τραύματος» του θεραπευόμενου. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την αποσύνθεση της εμπειρίας και την σύνδεση των «κομματιών» που προκύπτουν από αυτήν με τις πρότερες εμπειρίες. Αυτό απαιτεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σεβασμό από την πλευρά του θεραπευτή για την εκάστοτε «ιστορία» του θεραπευόμενου.