Να προτιμήσω ψυχοθεραπεία ή τα φάρμακα;

Σήμερα, περίπου το 80% των ανθρώπων που αναζητούν βοήθεια για την κατάθλιψη καταφέρνουν να την αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά. Η κατάθλιψη είναι μια πολυπαραγοντική νόσος και για αυτό η αντιμετώπισή της μπορεί να περιλαμβάνει ψυχολογικές θεραπείες, φαρμακευτικές θεραπείες ή και συνδυασμό αυτών των δύο.

Η θεραπεία και η διάγνωση πρέπει να γίνονται εξατομικευμένα, καθώς κάθε άνθρωπος και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Ο προσωπικός σας γιατρός ή ψυχοθεραπευτής είναι εκείνος που μπορεί να καθορίσει ποια είναι η κατάλληλη μέθοδος για εσάς.

Θεραπείες πρώτης γραμμής:

• Φαρμακευτική θεραπεία

Όταν κάποιος διαγνωσθεί με κατάθλιψη, ο ψυχίατρος μπορεί να προτείνει τη χρήση φαρμάκων. Οι πιο συχνές κατηγορίες φαρμάκων που χορηγούνται για την κατάθλιψη είναι οι ακόλουθες.

– Αντικαταθλιπτικά: χορηγούνται σε πολλές περιπτώσεις κατάθλιψης και περιλαμβάνουν κυρίως (τους επιλεκτικούς αναστολείς της απαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs), τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικα και οι αναστρέψιμοι και εκλεκτικοί αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (ΜΑΟ))

– Αγχολυτικά: στις περιπτώσεις που η κατάθλιψη συνυπάρχει με άγχος, ο ψυχίατρος μπορεί να χορηγήσει και αγχολυτικά φάρμακα. Τα αγχολυτικά θα πρέπει να λαμβάνονται πολύ προσεκτικά και πάντα με τις οδηγίες του γιατρού γιατί η λανθασμένη χρήση μπορεί να δημιουργήσει εξάρτηση.

– Σταθεροποιητές της διάθεσης: xρησιμοποιούνται κυρίως στην περίπτωση της διπολικής διαταραχής. Η φαρμακευτική θεραπεία δεν είναι απαραίτητη σε όλα τα είδη της κατάθλιψης και κάθε κατάθλιψη δεν αντιμετωπίζεται με το ίδιο θεραπευτικό πλάνο.

“Επίσης, σε ότι αφορά τα παιδιά και τους εφήβους η φαρμακοθεραπεία δεν είναι επιλογή πρώτης γραμμής…”

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο γιατρός είναι αυτός που θα κάνει τη διάγνωση και θα ορίσει την κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία εφόσον κρίνει ότι χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή. Για οποιαδήποτε απορία και προβληματισμό που αφορά την χορήγηση των φαρμάκων και την πορεία της θεραπείας πρέπει να απευθύνεστε στον γιατρό που σας παρακολουθεί.

• Νοσηλεία/ECT (ηλεκτροσπασμοθεραπεία)

Σε σοβαρότερες περιπτώσεις κατάθλιψης ο γιατρός μπορεί να κρίνει απαραίτητη την νοσηλεία στο νοσοκομείο για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (θεραπεία μέσω διοχέτευσης ηλεκτρικού ρεύματος) χρησιμοποιείται πιο σπάνια και κυρίως σε πιο βαριές μορφές κατάθλιψης. Παρ’ όλες τις προκαταλήψεις, θεωρείται σήμερα μια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία.

•  Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται στη αντιμετώπιση των ψυχικών προβλημάτων μέσω του διαλόγου και της θεραπευτικής σχέσης που αναπτύσσεται ανάμεσα στον άνθρωπο που ζητάει βοήθεια και τον ειδικό ψυχικής υγείας. Υπάρχουν διάφορα είδη ψυχοθεραπείας που αποδεδειγμένα μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην απαλλαγή από τα συμπτώματα αλλά και την αντιμετώπιση των βαθύτερων παραγόντων που ευνοούν την κατάθλιψη.

– Μερικά από τα πιο διαδεδομένα είδη θεραπείας για την κατάθλιψη είναι:

η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, η συστημική ψυχοθεραπεία, η ψυχοδυναμική θεραπεία και η προσωποκεντρική θεραπεία. Η προσέγγιση μπορεί να είναι: ατομική ή και ομαδική, βραχύχρονη ή μακροχρόνια. Η επιλογή του κατάλληλου ειδικού είναι το πρώτο βήμα προς τη θεραπεία.

– Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει έναν άνθρωπο που υποφέρει από κατάθλιψη ή που βιώνει έντονη θλίψη σε πολλούς τομείς:

• Βελτιώνεται η ικανότητα να προσαρμοζόμαστε και να διαχειριζόμαστε καλύτερα τις καταστάσεις κρίσης

• Αυξάνουμε την αντοχή μας στο στρες

• Διερευνούμε τα μη αποτελεσματικά μοτίβα στις σχέσεις μας

• Εντοπίζουμε πιο εύκολα δυσλειτουργικές ιδέες και συμπεριφορές ώστε να μπορούμε να τις αντικαταστήσουμε με πιο λειτουργικές σκέψεις και πράξεις

• Εντοπίζουμε τις συνθήκες που ενισχύουν την κατάθλιψη με στόχο να τις αλλάξουμε

• Μαθαίνουμε να βάζουμε ρεαλιστικούς στόχους και όρια

• Μαθαίνουμε να είμαστε λιγότερο επικριτικοί με τον εαυτό μας

•  Αυτοβοήθεια και εναλλακτικές μέθοδοι

Ενώ η φαρμακευτική θεραπεία και η ψυχοθεραπεία είναι οι ενδεδειγμένες μέθοδοι αντιμετώπισης της κατάθλιψης, υπάρχουν επίσης και μια σειρά από εναλλακτικούς τρόπους βοήθειας και απλές πρακτικές που μπορούν παίξουν θετικό ρόλο. Στις πιο σοβαρές μορφές κατάθλιψης, αυτές οι μέθοδοι έχουν πολύ μικρή αποτελεσματικότητα από μόνες τους, όμως μπορεί να είναι πολύτιμες σε συνδυασμό με τις θεραπείες πρώτης γραμμής:

– Τεχνικές χαλάρωσης και διαλογισμού

– Άσκηση

– Σωστή διατροφή

– Αποχή από το αλκοόλ και τη χρήση ουσιών

– Βιβλιοθεραπεία /Θεραπεία αυτοβοήθειας

Να θυμάστε…

* Η κάθε περίπτωση κατάθλιψης θέλει και διαφορετική θεραπευτική αντιμετώπιση

* Η χορήγηση οποιασδήποτε αγωγής προϋποθέτει μια εκτενή και λεπτομερή διαγνωστική εξέταση από το γιατρό

* Ο συνδυασμός φαρμακευτικής θεραπείας και ψυχοθεραπείας αποδίδει τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας