Ακόμη και όταν οι γονείς έχουν τις καλύτερες προθέσεις  η σύγκριση ανάμεσα στα αδέλφια συχνά εισχωρεί αθόρυβα ακόμη και στις πιο καλοπροαίρετες  συζητήσεις και καταστάσεις, όχι πάντα χωρίς αντίκτυπο.

Για ποιο λόγο δεν πρέπει να συγκρίνουμε τα αδέλφια μεταξύ τους; Συνήθως οι γονείς το κάνουν αυτό όταν είναι πολύ θυμωμένοι (π.χ. «Γιατί δεν είσαι έτοιμος; Ο αδελφός σου είναι ήδη στο αυτοκίνητο!») ή όταν ξεχειλίζουν από χαρά (π.χ. «Η αδελφή σου χρειάστηκε μια ώρα για να το λύσει και εσύ το βρήκες σε δυο λεπτά!»).

Όποιος και αν είναι ο λόγος,  η κατάληξη δεν είναι ποτέ ευχάριστη για τα παιδιά καθώς υποθάλπτει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Επίσης επηρεάζει τον τρόπο που διαμορφώνεται η συμπεριφορά και η προσωπικότητα κάθε παιδιού, όσο και αν δεν θέλουμε να το παραδεχθούμε.

Σύμφωνα με έρευνα από το Πανεπιστήμιο Brigham Young που δημοσιεύθηκε στο Journal of Family Psychology όταν συγκρίνουμε τα παιδιά μεταξύ τους επηρεάζουμε την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, αλλά και τις επιδόσεις τους στο σχολείο.

Η μελέτη επικεντρώνεται στις ακαδημαϊκές επιδόσεις 388 εφήβων πρωτότοκων και δευτερότοκων αδερφών σε 17 σχολικές περιφέρειες στις ΗΠΑ. Οι ερευνητές πήραν συνεντεύξεις από τους γονείς των παιδιών για να μάθουν πόσο ικανά τα θεωρούσαν.

Οι γονείς συχνά συγκρίνουν το μεγαλύτερο με το μικρότερο παιδί έχοντας την πεποίθηση ότι το πρωτότοκο είναι εξυπνότερο σύμφωνα με τους ερευνητές. Ωστόσο τα στοιχεία έδειξαν ότι κατά μέσο όρο οι ακαδημαϊκές τους επιδόσεις ήταν παρόμοιες. «Το πρωτότοκο παιδί πιθανότατα έμαθε πρώτα να διαβάζει και να γράφει και αυτό το τοποθετεί στη σκέψη του γονιού ως πιο ικανό, αλλά στην εφηβεία τα αδέρφια αλλάζουν. Τελικά, ο αδερφός που θεωρείται λιγότερο έξυπνος από τους γονείς θα τείνει να έχει και χειρότερες επιδόσεις», λέει ο επικεφαλής ερευνητής Alex Jensen επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Brigham Young.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι πεποιθήσεις των γονιών επηρέαζαν τις επιδόσεις των παιδιών, με τις διαφορές να είναι πολύ μικρές μεν, αλλά να λειτουργούν σωρευτικά.

Η μόνη εξαίρεση σε αυτά τα ευρήματα ήταν όταν το ζευγάρι των αδελφών ήταν μεγαλύτερος αδελφός – μικρότερη αδελφή. Στην περίπτωση αυτή διαπιστώθηκε ότι οι γονείς έτειναν να θεωρούν πιο ακαδημαϊκά ανταγωνιστικά τα κορίτσια κάτι που αποτυπώθηκε και σε επίπεδο βαθμολογίας – πάντα με μικρές διαφορές.

Η σύγκριση ανάμεσα στα παιδιά δεν επηρεάζει μόνο τις σχολικές τους επιδόσεις. Επηρεάζει την αυτοεκτίμησή τους, προκαλεί στρες, τους στερεί την ευχαρίστηση και επιδεινώνει τις σχέσεις τους με τα άλλα παιδιά.

Με ποιο τρόπο μπορούμε να αποφύγουμε την σύγκριση ανάμεσα στα παιδιά και να τα βοηθήσουμε να βελτιώσουν τις μεταξύ τους σχέσεις; Το μυστικό είναι να περιγράφουμε αυτό που θέλουμε να κάνει το παιδί και να εστιάζουμε αποκλειστικά στη δική του συμπεριφορά. Αντί να πούμε λόγου χάρη «γιατί δεν μαζεύεις τα ρούχα σου όπως ο αδελφός σου;» είναι προτιμότερο να πούμε «βλέπω μια ζακέτα στο πάτωμα που παρακαλάει να τη μαζέψουν» ή «σε βλέπω να σηκώνεις αυτή τη ζακέτα και να την κρεμάς στην ντουλάπα».

Ας επικεντρωθούμε στο κάθε παιδί που είναι ξεχωριστό και μοναδικό και όχι στη σύγκρισή του με οποιοδήποτε άλλο παιδί.