Ανασφαλές αφεντικό: λιγότερο ευχαριστημένοι εργαζόμενοι

Όλοι έχουν την εμπειρία ενός «δύσκολου» αφεντικού, είτε αυτό σημαίνει υψηλές προσδοκίες, κακές συνθήκες εργασίας ή προβληματική επικοινωνία.

Είναι γεγονός ότι εφόσον υπάρχει πάντα διαφορά στην ισχύ μεταξύ του εργαζόμενου και του εργοδότη, η σχέση εργοδότη και εργαζόμενου ενέχει τη δυνατότητα να υπάρχουν προβλήματα ακόμα και όταν υπάρχουν οι καλύτερες προθέσεις.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που ένα αφεντικό μπορεί να είναι δυσάρεστο. Ωστόσο, ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους σχετίζεται με το κατά πόσο ο άνθρωπος που είναι το αφεντικό βιώνει συναισθήματα ανασφάλειας ή όχι.

Ένα ανασφαλές άτομο μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές δυσκολίες στις ζωές των άλλων, ειδικά αν το άτομο αυτό έχει αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν ένα «μη ασφαλές είδος δεσμού». Ο τύπος του συναισθηματικού δεσμού (attachment style) είναι αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «το εσωτερικευμένο μοντέλο εργασίας» που έχουμε για να σχετιζόμαστε με τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής μας.

Στις πρώτες μέρες της ζωής μας, αρχίζουμε να διαμορφώνουμε μια πρωτογενή αίσθηση για το αν οι φροντιστές μας (πατέρας, μητέρα) θα μπορέσουν να φροντίσουν τις ανάγκες μας, αίσθηση που στη συνέχεια διαμορφώνει τις σημαντικές μας σχέσεις. Ένας φροντιστής που παρέχει συστηματική και «συνεπή» ασφάλεια προς ένα παιδί, επιτρέπει στο παιδί να αισθάνεται φροντισμένο χωρίς να νιώθει υπερποστατευμένο. Το παιδί που βιώνει αυτού του είδους της φροντίδας είναι πιθανότερο να αναπτύξει έναν «ασφαλή δεσμό», δηλαδή να εσωτερικεύσει ένα μοντέλο σχέσης που να του υπαγορεύει ότι μπορεί να στηριχτεί και να εμπιστευτεί τους άλλους. Ένα παιδί που βιώνει έναν πατέρα ή μια μητέρα που το παραμελούν ή που το υπερπροστατεύουν έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξει έναν «μη ασφαλή» δεσμό.

Τα παιδιά που αναπτύσσουν μη ασφαλή δεσμό είτε είναι διαρκώς αγχωμένα για το αν μπορούν να τα φροντίσουν (αγχώδης δεσμός) και αναζητούν συνεχώς επιβεβαίωση, είτε αποφεύγουν εντελώς να εμπιστευτούν οποιονδήποτε (τύπος αποφυγής). Μια άλλη περίπτωση είναι όταν το άτομο αναπτύσσει έναν «αμφιθυμικό δεσμό», όταν δηλαδή αρχικά σχετίζεται με τους άλλους, αλλά στη συνέχεια αποζητά να φύγει.

Αυτές οι βασικές γραμμές της θεωρίας του δεσμού μας δίνουν σημαντικές πληροφορίες για το πώς τα μη ασφαλή άτομα προκαλούν σημαντικές δυσκολίες στα άτομα του περιβάλλοντός τους. Ένας σύντροφος που αποφεύγει, αντιστέκεται στην εγγύτητα και την οικειότητα, ένα άτομο που σχετίζεται με άγχος θα φοβάται διαρκώς την απόρριψη και ένα αμφιθυμικό άτομο θα έχει δυσκολία να ακολουθήσει τις δικές του δεσμεύσεις.  

Ωστόσο, οι άνθρωποι εκφράζουν τα στοιχεία του συναισθηματικού δεσμού τους σε μια πληθώρα από πλαίσια και όχι μόνο στις κοντινές τους σχέσεις. Όπως ακριβώς οι εργαζόμενοι μεταφέρουν το δικό τους τύπου δεσμού στη δουλειά τους, έτσι λειτουργεί και ένας εργοδότης.

Ένα αφεντικό που λειτουργεί μέσα από το μοτίβο του «ασφαλούς δεσμού» θα έχει την τάση να εμπιστεύεται ευκολότερα τους υφισταμένους τους και να σέβεται περισσότερο τις ανάγκες τους. Τα αφεντικά της κατηγορίας του «ανασφαλή δεσμού» θα έχουν την τάση να δείξουν συχνότερα μη λειτουργικές συμπεριφορές όπως είναι η απόστασή, η αποφυγή ή και το άγχος. Μπορεί επίσης να αισθάνονται ότι «απειλούνται» από έναν εργαζόμενο που έχει ικανότητες.

Μελετητές από το πανεπιστήμιο του Texas Tech University μελέτησαν αυτή τη σχέση του τύπου του δεσμού και της ηγεσίας σε έναν οργανισμό. Σύμφωνα με την καθηγήτρια Amanda Hinojosa και τους συνεργάτες της, ο πιο λειτουργικός συνδυασμός είναι όταν τόσο οι εργαζόμενοι, όσο και οι εργοδότες λειτουργούν με το μοτίβο του «ασφαλούς δεσμού». Τότε σύμφωνα με τους ερευνητές έχουμε το φαινόμενο της «αυθεντικής ηγεσίας», όπου η συμπεριφορά του εργοδότη προάγει τις θετικές πλευρές των εργαζομένων και διακρίνεται από την κατανόηση των αναγκών τους και καθαρότητα στην επικοινωνία.

Στον αντίποδα, ο συνδυασμός με την λιγότερη λειτουργικότητα είναι ένας αγχώδης/αποφευκτικός ηγέτης και ένας αγχώδης/αποφευκτικός εργαζόμενος. Αυτός ο συνδυασμός προκαλεί την εμφάνιση των χειρότερων στοιχείων και των δύο πλευρών.

Δύσκολη επίσης είναι και η συνεργασία στην περίπτωση που το αφεντικό λειτουργεί μέσω της αποφυγής ενώ ο εργαζόμενος ανήκει στην κατηγορία του «ασφαλούς δεσμού». Όπως και σε μια σχέση, έτσι και ένα αποφευκτικό αφεντικό μπορεί να κάνει τον εργαζόμενο να αισθάνεται ότι δεν εκτιμάται η γνώμη και η απόδοσή του.

Ταυτόχρονα, ένας εργοδότης που λειτουργεί με τον «ανασφαλή δεσμό» μπορεί να στέλνει μπερδεμένα μηνύματα στους εργαζόμενους του. Για παράδειγμα, μπορεί να επικοινωνεί ότι εστιάζει στις ανάγκες των εργαζομένων, αλλά μπορεί στην πράξη να μην τις ακούει. Η κατανόηση των δυναμικών ενός ανασφαλούς αφεντικού μπορεί να μας βοηθήσει να έχουμε περισσότερη εμπιστοσύνη στις δικές μας δυνατότητες. Επίσης, κατανοώντας ότι πρόκειται για μια αμφίδρομη σχέση και ότι και οι δύο τύποι δεσμού έχουν σημασία, μπορούμε να εστιάσουμε καλύτερα στο τι ρόλο μπορούμε να παίξουμε εμείς.

Πηγή: https://www.psychologytoday.com