Η «Σχιζοσυναισθηματική» Διαταραχή, συμπτώματα & τρόποι αντιμετώπισης

Η «Σχιζοσυναισθηματική Διαταραχή» (ή διασχιστική διαταραχή ταυτότητας)  είναι μια ψυχική νόσος η οποία χαρακτηρίζεται από μη φυσιολογικό ειρμό σκέψης και απορυθμισμένα – συγκεχυμένα – χαώδη συναισθήματα. Η διάγνωση είναι εφικτή όταν το άτομο παρουσιάζει συμπτώματα σχιζοφρένειας και διαταραχές διάθεσης.

Ο «διπολικός τύπος» (Σχιζοσυναισθηματικής Διαταραχής) παρουσιάζει συμπτώματα μανίας, υπομανίας και μεικτά επεισόδια, ενώ ο «καταθλιπτικός τύπος» (Σχιζοσυναισθηματικής Διαταραχής) παρουσιάζει μόνο συμπτώματα κατάθλιψης (βαρυθυμία, δυσθυμία, κατατονία. αίσθημα ματαιότητας).

Επιπλέον συμπτώματα της ασθένειας αποτελούν οι ψευδαισθήσεις, παρανοϊκού τύπου παραισθήσεις καθώς αποδιοργανωμένος – ακατάληπτος – χαοτικός λόγος & σκέψη. Οι γνωστικές δυσλειτουργίες  είναι σύνηθες φαινόμενο όπως η διάσπαση συγκέντρωσης και προσοχής. Η μείωση στη διαπροσωπική λειτουργικότητα του ατόμου (κοινωνιοπαθητικότητα ή δυσκοινωνικότητα), όπως και η κοινωνική απομόνωση, περιθωριοποίηση είναι αναπόφευκτες (αναπόδραστες) συνέπειες της ασθένειας.

Διάγνωση

Σύμφωνα με το ανανεωμένο τα κριτήρια διάγνωσης (διαγνωστικό εγχειρίδιο DSM-V) τα συμπτώματα είναι τα εξής:

1. Συνύπαρξη για ένα συνεχές χρονικό διάστημα καταθλιπτικού ή μανιακού επεισοδίου με τουλάχιστον δύο ψυχωτικά συμπτώματα από τα εξής:Παραληρητικές ιδέες, Ψευδαισθήσεις, Αποδιοργανωμένος λόγος, Αποδιοργανωμένη/κατατονική συμπεριφορά
2. Σε κάποια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (τουλάχιστον 2 εβδομάδων ή και περισσότερο) της εξέλιξης της διαταραχής παρουσιάζονται μόνο ψυχωτικά συμπτώματα και όχι καταθλιπτικά ή μανιακά.
3. Συμπτώματα μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου για το μεγαλύτερο κομμάτι της συνολικής διάρκειας της διαταραχής.

Αξιολόγηση

Στο πρώτο στάδιο το δέον είναι να αξιολογηθεί η φυσική κατάσταση του ατόμου για τυχόν σωματικά αίτια. Δεν υπάρχουν εργαστηριακά τεστ για τη διάγνωση της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής. Χρησιμοποιούνται κυρίως τεστ αίματος ή απεικόνισης εγκεφάλου (όπως το MRI) προκειμένου να διαγνωστούν τυχόν σωματικά αίτια. Αν δεν υπάρχουν σωματικά αίτια, τότε μέσω κλινικών συνεντεύξεων και τεστ αξιολογήσεων αξιολογείται ψυχοπαθολογική εικόνα του πάσχοντος.

Αιτιολογία

Οι γενεσιουργοί παράγοντες είναι πρωτίστως γενετικοί, νευρο – φύσιο – βιολογικοί & ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εμφάνιση, εξέλιξη, επιδείνωση, υποτροπή της ασθένειας. Επίσης, η ασθένεια μπορεί να είναι αποτέλεσμα φαρμάκων και τοξικομανιακής αλλοίωσης ως απόρροια της λήψης  τους. Εμφανίζονται ανισορροπίες στα επίπεδα της ντοπαμίνης και του γλουταμινικού οξέως.

Επίσης…

Οι ασθενείς είναι πιθανόν να εμφανίζουν συμπτώματα αγχώδους διαταραχής. Κοινωνικοί παράγοντες όπως ανεργία και φτώχεια επιτείνουν την κατάσταση του ασθενή & τον εγκλωβίζουν σε ένα φαύλο κύκλο συναισθημάτων απελπισίας, αδιεξόδου και υπαρξιακής ματαιότητας. Ο μέσος όρος ζωής των ασθενών είναι λιγότερος εξαιτίας της έλλειψης υγιεινής και των υψηλών ποσοστών αυτοκαταστροφικών τάσεων με την απόπειρα αυτοκτονιών.

Βιολογικοί (γονιδιακοί) και περιβαλλοντικοί παράγοντες συντελούν με τέτοιο τρόπο ώστε να αυξάνεται ή να μειώνεται το ρίσκο εμφάνισης της διαταραχής. Δεν είναι γνωστό ακόμη πώς γίνεται αυτό.

Σύνδεση έχει βρεθεί μεταξύ της κατάχρησης ουσιών (τοξικών & ψυχότροπων κλπ) και της εμφάνισης σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής. Στην ειδική περίπτωση της κάνναβης και της μαριχουάνας επιβεβαιώνεται ο ρόλος τους στην πρόωρη εκδήλωση της ψυχωσικής νόσου. Όσο πιο συχνά η κάνναβη χρησιμοποιείται, ιδίως στην αρχή της εφηβείας, τόσο πιο πιθανό είναι το άτομο να αναπτύξει ψυχωτική ασθένεια. Η συστηματική και χρήση συσχετίζεται με διπλασιασμό του κινδύνου εμφανίσεως ψύχωσης και σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής. Ενώ θα πρέπει να αναφερθεί και να τονισθεί ότι η κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει περιστασιακά την ανάπτυξη μιας χρόνιας ψυχωτικής διαταραχής, όπως η σχιζοσυναισθηματική διαταραχή.

Θεραπεία

Η θεραπεία της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής συχνά αντιμετωπίζεται με συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας εξαρτάται από τον τύπο της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής, το βαθμό σοβαρότητας και τη διάρκειά της. Το μόνο φάρμακο που έχει εγκριθεί για τη θεραπεία της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής είναι το αντιψυχωσικό φάρμακο είναι παλιπεριδόνη. Ωστόσο, ορισμένα φάρμακα έχουν εγκριθεί για τη θεραπεία άλλων καταστάσεων ψυχικής υγείας, τα οποία μπορούν να χορηγηθούν στη θεραπεία της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής.

Αυτά τα φάρμακα περιλαμβάνουν:

Αντιψυχωσικά: Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της ψύχωσης, όπως παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις.

Αντικαταθλιπτικά: Όταν η σχιζοσυναισθηματική διαταραχή είναι καταθλιπτικού τύπου μπορούν να ανακουφίσουν τα συναισθήματα της θλίψης, απελπισίας και  πρόβλημα συγκέντρωσης.

Σταθεροποιητές της διάθεσης: Όταν η ασθένεια είναι διπολικού τύπου, τότε οι σταθεροποιητές της διάθεσης μπορούν να βοηθήσουν στην ανάσχεση των συναισθηματικών μεταπτώσεων και εξάρσεων (κυκλοθυμικές τάσεις).

Αλλά γενικά και τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα φαίνεται να έχουν ευεργετική επίπτωση σε νεαρούς πληθυσμούς που βρίσκονται στο κατώφλι να εκδηλώσουν ψυχωσικές διαταραχές (Amminger et al., 2010).

Η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) συμβάλλει στην απεμπόλιση, απώθηση και μετουσίωση της αρνητικής σκέψης και συμπεριφοράς που σχετίζεται με τα συναισθήματα της κατάθλιψης σε θετική μέσω διδασκαλία στρατηγικών αντιμετώπισης της ασθένειας με ανακατεύθυνση των  ψυχονοητικών δυνάμεων σε στοχοπροσήλωση που οδηγεί στο αίσθημα της ψυχικής πληρότητας, ανάτασης, ανακούφισης και μεταρσίωσης (αναγέννησης) του πάσχοντος.

Επιστημονική Ομάδα του kontasou.com