Η θεραπεία αποδοχής & δέσμευσης (ACT) αποτελεί ένα νέο θεραπευτικό μοντέλο τρίτης γενιάς που βασίζεται σε τεχνικές ενσυνειδητότητας
Τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό σε ένα ευρύ φάσμα διαταραχών. Βασικός στόχος του μοντέλου είναι να ζούμε μια γεμάτη ζωή ενώ αποδεχόμαστε τον «ψυχικό πόνο».
Ο θεμελιώδης στόχος της θεραπείας δημιουργεί και το μεγαλύτερο παράδοξο. Στόχος στο ACT δεν είναι να μειωθούν τα συμπτώματα αρνητικών σκέψεων, καθώς όσο προσπαθούμε να τα αποφύγουμε, τόσο περισσότερο εγκλωβιζόμαστε σε αυτά. Πολλοί άνθρωποι προσέρχονται στη θεραπεία βιώνοντας μεγάλο ψυχικό πόνο που προσπαθούν με κάθε δυνατό τρόπο να αποφύγουν. Μερικούς τρόπους που αναφέρουν ότι έχουν δοκιμάσει για να νιώσουν καλύτερα είναι οι παρακάτω:
Όταν έχω αρνητικές σκέψεις όπως «είμαι μόνος», «κανείς δεν νοιάζεται για μένα», «βαριέμαι», «δεν θα τα καταφέρω στη ζωή μου»…τι κάνω;
– Προσπαθώ να σκεφτώ κάτι άλλο.
– Παίρνω τηλέφωνο κάποιο φίλο μου.
– Κοιμάμαι.
– Τρώω.
– Βλέπω τηλεόραση για να ξεχαστώ.
– Δουλεύω περισσότερο.
– Προσπαθώ να είμαι απασχολημένος πάντα με κάτι ώστε να ξεχνιέμαι κ.α.
Όλοι οι παραπάνω λόγοι και ακόμη περισσότεροι είναι πιθανόν τεχνικές που θα ακολουθούσαμε όλοι. Γιατί λόγω της εξέλιξης μας ως ανθρώπινα όντα έχουμε μάθει για κάθε πρόβλημα να βρίσκουμε μια λύση. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που επιβιώσαμε. Για παράδειγμα κάθε φορά που μας απειλούσε ένα μεγαλόσωμο ζώο κρυβόμασταν σε σπηλιές, χτίζαμε σπίτια, φτιάχναμε όπλα για να αμυνθούμε. Το να αποφύγουμε έναν υπαρκτό κίνδυνο είναι απολύτως κατανοητό, τι γίνεται όμως όταν ο κίνδυνος είναι οι ίδιες οι σκέψεις μας;
Η αποφυγή δεν είναι προφανώς επιτυχής γιατί αν ήταν δεν θα χρειαζόμασταν βοήθεια από κάποιον θεραπευτή και θα νιώθαμε καλά. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι λοιπόν προγραμματισμένος να δίνει λύσεις, το ίδιο θα κάνει όταν αντιμετωπίζει κάποιον ψυχικό πόνο, καθώς τον αντιμετωπίζει σαν πρόβλημα.
Το παράδοξο εδώ είναι ότι τις σκέψεις μας δεν μπορούμε να τις ελέγξουμε όπως τις πράξεις μας. Έτσι παίρνουν εκείνες τον έλεγχο από εμάς. Φανταστείτε ότι θα σας λέγανε για τα επόμενα πέντε λεπτά να μην πιείτε νερό γιατί ένα εξελιγμένο μηχάνημα θα το αντιλαμβανόταν και αυτόματα θα όπλιζε ένα όπλο και θα σας πυροβολούσε στο κεφάλι. Το πιο πιθανό να κάνετε είναι να μην πίνατε νερό. Αν σας έλεγαν τώρα για τα επόμενα πέντε λεπτά να μην αγχωθείτε γιατί αν γίνει, το μηχάνημα θα σας πυροβολούσε στο κεφάλι αμέσως. Πόσες πιθανότητες έχετε να μην αγχωθείτε;
Γράφει η Εύη Νεοφώτιστου M.Sc. Ψυχολόγος – Ανάλυση Συμπεριφοράς
Άλλα άρθρα
