Η εφηβεία είναι μια κρίσιμη περίοδος. Οργή και έκρηξη θυμού συνυφαίνουν το προφίλ του νέου που αναζητά, συνθέτει & διαμορφώνει την «ταυτότητα» του.
Πολλές φορές είναι εκτός ελέγχου & ξεπερνά τα όρια και για μερικά παιδιά μπορούν να εξελιχθούν & κλιμακωθούν σε παραβατική ή & έκνομη συμπεριφορά, να οδηγήσουν σε κατανάλωση & κατά – χρηση ουσιών, σε παρεκκλίνουσα σεξουαλική δραστηριότητα, σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές ακόμη και σε τάσεις αυτοκτονίας.
Αυτές οι επικίνδυνες & ανεξέλεγκτες συμπεριφορές- δυσάρεστες για γονείς – φίλους – δασκάλους – μπορούν να είναι συμπτώματα ψυχικών διαταραχών, που αποδιοργανώνουν την σκέψη, αποσυντονίζουν το άτομο και το οδηγούν σε πράξεις που βλάπτουν πρωτίστως την υγεία του, το εξαχρειώνουν ηθικο- πνευματικά, προσβάλλουν την γενετήσια αξιοπρέπεια του, περιθωριοποιείται και απέχει από την κοινωνική δράση και διαδικασίες. Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μεταβάλλεται σε δυστυχισμένο άτομο με κατακερματισμένη & αποδομημένη προσωπικότητα.
Ο θυμός, η ενοχή, και η άρνηση μπορούν να παρεμποδίσουν τη δυνατότητα των γονέων να αναγνωρίσουν μια αποδιοργανωτική διαταραχή στο παιδί τους.
Πάντως εάν ένας έφηβος έχει παρουσιάσει τις ως ακόλουθες συμπεριφορές, ειδικά εκείνες που έχουν να κάνουν με παραβατική συμπεριφορά, τότε χρήσει αρωγής και στήριξης ειδικού αλλά απαραίτητη είναι η συμπαράσταση γνωστών, συγγενών & φίλων.
Αν παρατηρήσουμε ότι ο νέος/-α:
– Χάνει τον έλεγχο ανά τακτά χρονικά διαστήματα, (καταστρέφει ή ρίχνει πράγματα όταν είναι θυμωμένος)
– Εκδηλώνει δυσπροσαρμόστική & επιθετική συμπεριφορά στο σχολείο, έχει αποβληθεί και έχει αδικαιολόγητες, συχνές απουσίες.
– Προβαίνει σε κλοπές, ψεύδεται για να δικαιολογηθεί ή να αποφύγει να δώσεις εξηγήσεις ή για να αποφύγει την «ανακριτική» βάσανο των γονέων, δασκάλων κλπ.
– Έχει διαρρήξει ένα σπίτι και έχει αφαιρέσει ή έχει προξενήσει φθορές σε ξένη ιδιοκτησία.
– Μπλέκεται σε καβγάδες ή έχει κινηθεί με απειλητικέ διαθέσεις σε άλλο πρόσωπο με προτεταμένο όπλο.
– Έχει βασανίσει (κακοποιήσει) ή σκοτώσει ζώο
– Έχει ανοιχτά μέτωπα με το νόμο
– Εμφανίζεται να μην έχει επίγνωση ή να μην έχει συναίσθηση του τι πράττει ή δεν αισθάνεται ενοχές
– Κάνει χρήση ναρκωτικών ή κατάχρηση οινοπνευματωδών
– Παραβαίνει τους κανόνες ή τις συστάσεις των γονέων ή μένει έξω αργά ή έχει την τάση να φεύγει μακρυά από το σπίτι και να δραπετεύει δίχως να δίνει αναφορά για το που βρίσκεται.
– Έχει κάνει λόγο για τάσεις αυτοκτονίας (αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές) ή έχει υποπέσει στην αντίληψη των οικείων του ότι έχει αποπειραθεί να πράξει κάτι τέτοιο.
Εν κατακλείδι
Ο θυμός & συναφείς επιθετικές συμπεριφορές είναι συχνά το αποτέλεσμα των κεκαλυμμένων καταστάσεων, που δεν έχουν εντοπιστεί έγκαιρα και δεν έχουν αντιμετωπιστεί σε πρώιμο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να μην επιτρέπουν στον έφηβο να λειτουργεί και να δρα φυσιολογικά. Ένα αιφνίδιο & δυσάρεστο γεγονός, όπως η ασθένεια ή ο ξαφνικός θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, ένα διαζύγιο των γονέων, η κακοποίηση, ή μιας ιδιαίτερα αγχώδης κατάσταση (οικονομικά προβλήματα, εντάσεις & διαπληκτισμού των γονέων), μπορεί να συμβάλει στην εκδήλωση μιας τέτοιας συμπεριφοράς.
Του Λάσκαρη Κωνσταντίνου