Μια πρόσφατη μελέτη από επιστήμονες της Σχολής Δημόσιας Υγείας Mailman και του Κέντρου Γήρανσης Butler του Πανεπιστημίου Κολούμπια αμφισβητεί την παραδοσιακή αντίληψη για τη χρονική έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ. Δημοσιευμένη στο The Lancet Regional Health – Americas, η έρευνα αποκαλύπτει ότι παράγοντες κινδύνου και βιοδείκτες που σχετίζονται με την ασθένεια επηρεάζουν ήδη από την ηλικία των 24 ετών τη γνωστική λειτουργία.
Κατάθλιψη: Η ψυχική νόσος που αρρωσταίνει ολόκληρο το σώμα – Αυξάνει τον κίνδυνο 3 χρόνιων νόσων
Ακολουθώντας τους νέους ενήλικες μέσα στο χρόνο
«Προηγουμένως, η έρευνα σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου της νόσου Αλτσχάιμερ επικεντρωνόταν σε άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω», εξηγεί η Δρ. Allison Aiello, Ph.D., επικεφαλής της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια στο Κέντρο Γήρανσης Butler και το Τμήμα Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια. «Ο δυνητικός αντίκτυπος των ευρημάτων μας είναι σημαντικός, προσφέροντας μια σαφέστερη κατανόηση της πρώιμης εμφάνισης των παραγόντων κινδύνου και της συσχέτισής τους με τη νόηση πριν από τη μέση ηλικία. Η μελέτη αυτή είναι από τις πρώτες που εξετάζουν συστηματικά τέτοιους παράγοντες σε νεαρούς ενήλικες με βάση αντιπροσωπευτικό δείγμα πληθυσμού».
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα από την National Longitudinal Study of Adolescent to Adult Health (Add Health), η οποία παρακολούθησε 11.449 άτομα από την εφηβεία μέχρι την ενήλικη ζωή. Οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν σε δύο ηλικιακά στάδια: 24-34 και 34-44 ετών, με έμφαση στη γνωστική τους λειτουργία και σε παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου.
Για την αξιολόγηση του κινδύνου χρησιμοποιήθηκε η βαθμολογία CAIDE (Cardiovascular Risk Factors, Aging, and Incidence of Dementia), η οποία περιλαμβάνει δείκτες όπως η ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης, το φύλο, η αρτηριακή πίεση, ο δείκτης μάζας σώματος, τα επίπεδα χοληστερόλης, η σωματική δραστηριότητα και η παρουσία της γενετικής παραλλαγής APOE ε4, γνωστή ως παράγοντας κινδύνου για Αλτσχάιμερ.
Αν και η βαθμολογία CAIDE είχε αναπτυχθεί για προβλέψεις σε ηλικιωμένους, τα ευρήματα δείχνουν πώς σχετίζεται ήδη με χαμηλότερες γνωστικές επιδόσεις σε νεαρούς ενήλικες. Συγκεκριμένα, κάθε μονάδα αύξησης στη βαθμολογία CAIDE συνδέθηκε με μειωμένες επιδόσεις σε τεστ μνήμης και επεξεργασίας πληροφοριών. Οι διαφορές αυτές ενδέχεται να μην είναι αντιληπτές στην καθημερινότητα αλλά αντικατοπτρίζουν μοτίβα γνωστικής έκπτωσης που παρατηρούνται αργότερα σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, υποδεικνύοντας ότι οι γνωστικές διεργασίες επηρεάζονται πολύ νωρίτερα από ότι είχε αναγνωριστεί.
Πέρα από την υγεία της καρδιάς: Οι πρωτεΐνες του εγκεφάλου
Η μελέτη προχώρησε πέρα από την παραδοσιακή καρδιαγγειακή υγεία, εξετάζοντας βιοδείκτες του εγκεφάλου και του ανοσοποιητικού συστήματος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η πρωτεΐνη ταυ, η οποία συσσωρεύεται στον εγκέφαλο των ατόμων με Αλτσχάιμερ και συνδέθηκε με χαμηλότερες επιδόσεις στην ανάκληση λέξεων στην ηλικιακή ομάδα 34-44 ετών.
Παράλληλα, δείκτες φλεγμονής και πρωτεΐνες που εμπλέκονται στην επικοινωνία του ανοσοποιητικού εμφάνισαν σαφείς συσχετίσεις με γνωστικά τεστ -και μάλιστα ενισχύθηκαν με την ηλικία των συμμετεχόντων. Αυτό υποδεικνύει ότι οι βιολογικές μεταβολές που επηρεάζουν τη γνωστική λειτουργία έχουν προοδευτικό χαρακτήρα, ακόμα και στη νεαρή ενήλικη ζωή.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το γονίδιο APOE ε4, ο πιο καλά τεκμηριωμένος γενετικός παράγοντας κινδύνου για Αλτσχάιμερ, δεν συσχετίστηκε με γνωστικές επιδόσεις σε αυτές τις ηλικίες. Το εύρημα αυτό ενισχύει την άποψη ότι, ιδιαίτερα στα πρώιμα στάδια της ζωής, οι παράγοντες του τρόπου ζωής και της φυσιολογίας παίζουν σημαντικότερο ρόλο από τη γενετική προδιάθεση.
Αναπροσαρμογή της νόσου Αλτσχάιμερ ως δια βίου διαδικασία
Οι ερευνητές δεν στοχεύουν στη δημιουργία ανησυχίας στους νέους ενήλικες αλλά στην ανάδειξη της ανάγκης για έγκαιρη πρόληψη. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, οι βιολογικές οδοί που οδηγούν τελικά στη νόσο Αλτσχάιμερ φαίνεται να ενεργοποιούνται δεκαετίες πριν από την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Καθώς τα κρούσματα της νόσου αναμένεται να τριπλασιαστούν έως το 2050, η εστίαση στην πρόληψη καθίσταται επιτακτική. Οι υπάρχουσες θεραπείες απευθύνονται κυρίως σε ήδη διαγνωσμένους ηλικιωμένους, επιχειρώντας να ανακόψουν βλάβες που ενδεχομένως ξεκίνησαν δεκαετίες νωρίτερα.
«Τα συνολικά ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι οι βιοδείκτες με βάση το αίμα που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ συνδέονται με διαφορές στη γνωστική λειτουργία δεκαετίες πριν καν εμφανιστούν τα κλινικά συμπτώματα και οι βλάβες, υπογραμμίζοντας τη σημασία των στρατηγικών έγκαιρης πρόληψης σε όλη τη διάρκεια της ζωής», σημείωσε η Δρ. Aiello.
Για τους νεότερους ενήλικες, η μελέτη υποδεικνύει σαφείς πρακτικές που μπορούν να προστατεύσουν τη μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου: ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους, τακτική σωματική άσκηση και δια βίου μάθηση. Οι εν λόγω παράγοντες ενισχύουν τόσο την καρδιαγγειακή όσο και τη γνωστική υγεία, προσφέροντας ένα προβάδισμα στην πρόληψη από πολύ νωρίς στη ζωή.
Πηγή: ygeiamou.gr
