Η Νέα Εποχή της Ακτινοθεραπείας: Ακρίβεια, Ασφάλεια και Αποτελεσματικότητα

Γράφει ο Γεώργιος Ηλιάδης Ακτινοθεραπευτής – Ογκολόγος Διευθυντής Τμήματος Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας και Στερεοτακτικής Ακτινοχειρουργικής Διεθνές Ογκολογικό Κέντρο

Η σύγχρονη Ακτινοθεραπεία έχει υιοθετήσει ένα ευρύ φάσμα προηγμένων τεχνολογικών εφαρμογών με στόχο την υψηλή ακρίβεια και αποτελεσματικότητα της θεραπείας, αλλά και τη μείωση των παρενεργειών.

Οι καινοτόμες τεχνικές και τα προηγμένα συστήματα που χρησιμοποιούνται στοχεύουν στην ακριβή τοποθέτηση του ασθενούς, στη βελτιστοποιημένη χορήγηση της ακτινοβολίας και στην ελαχιστοποίηση της περιττής ακτινοβόλησης των υγειών ιστών, συνεισφέροντας στις αυξανόμενες απαιτήσεις για εξατομικευμένη ογκολογική θεραπεία. Τα τελευταία χρόνια η χρήση τεχνικών όπως η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική (SRS), η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία σώματος (SBRT – SABR), η ακτινοθεραπεία σε βαθιά εισπνοή (DIBH) και η επιφανειακά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία (SGRT), εξυπηρετεί αυτή ακριβώς την ανάγκη: αυξημένη πιθανότητα ίασης με ταυτόχρονη διασφάλιση της ποιότητας ζωής των ασθενών μας.

Στερεοτακτική ακτινοχειρουργική (SRS) και η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία σώματος (SBRT – SABR)

Αποτελούν προηγμένες τεχνικές ακτινοθεραπείας, κατά τις οποίες πολύ υψηλή δόση ακτινοβολίας χορηγείται σε μικρούς όγκους, με απόλυτη ακρίβεια και σε μικρό αριθμό συνεδριών (μία έως πέντε). Η SRS αφορά όγκους του εγκεφάλου και του κεντρικού νευρικού συστήματος, ενώ η SBRT, όγκους στο υπόλοιπο σώμα. Με τη μεγάλη χορηγούμενη δόση μας δίνουν τη

δυνατότητα καταστροφής των όγκων, ενώ με την ακρίβειά τους διασφαλίζουν την προστασία των γύρω υγιών ιστών.

Θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως χειρουργική χωρίς νυστέρι και σε πολλές περιπτώσεις υποκαθιστούν τη χειρουργική εξαίρεση. Όταν η γενική κατάσταση του ασθενή δεν επιτρέπει το χειρουργείο, ο όγκος δεν είναι προσβάσιμος για το χειρουργό ή η χειρουργική επέμβαση κρίνεται ότι θα επιβαρύνει ογκολογικά τον ασθενή ή θα καθυστερήσει άλλες θεραπείες, οι δύο αυτές ακτινοθεραπευτικές τεχνικές μας δίνουν τη λύση. Η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική (SRS) βρίσκει εφαρμογή σε:

· Κακοήθεις όγκους εγκεφάλου πρωτοπαθείς ή δευτεροπαθείς.

· Καλοήθεις όγκους, όπως το ακουστικό νευρίνωμα, το μηνιγγίωμα και το αδένωμα της υπόφυσης.

· Άλλες παθήσεις, όπως οι αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες, η νευραλγία τριδύμου κ.α.

Αντίστοιχα, η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία σώματος (SBRT – SABR) εφαρμόζεται σε: Πρωτοπαθείς ή δευτεροπαθείς όγκους του πνεύμονα, του παγκρέατος, του ήπατος, των επινεφριδίων, σε οστικές μεταστάσεις σε οστά της σπονδυλικής στήλης, σε αρχικά στάδια του καρκίνου του προστάτη κ.ά.

Ακτινοθεραπεία σε βαθιά εισπνοή (Deep Inspiration Breath Hold – DIBH) Είναι μια σύγχρονη τεχνική ακτινοθεραπείας που μας βοηθά σε περιπτώσεις που θέλουμε να αποφύγουμε την κίνηση λόγω της αναπνοής. Μια από τις πιο διαδεδομένες χρήσεις της είναι σε ασθενείς με καρκίνο του αριστερού μαστού, καθώς μέσω της βαθιάς εισπνοής, η καρδιά απομακρύνεται από το πεδίο ακτινοβόλησης, μηδενίζοντας έτσι την ακτινική επιβάρυνση του καρδιακού μυός. Η τεχνική αυτή συμβάλλει ουσιαστικά στην καρδιοπροστασία, διατηρώντας παράλληλα υψηλή ακρίβεια και ομοιογένεια της θεραπευτικής δόσης στο μαστό. Ο ασθενής χρειάζεται απλά να πάρει μια βαθιά εισπνοή και να την κρατήσει για 20 δευτερόλεπτα. Η ακτινοθεραπεία θα εκτελεστεί μόνο κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης.

Επιφανειακά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία (SGRT) Αποτελεί μια σημαντική καινοτομία στην τοποθέτηση και τον έλεγχο θέσης του ασθενούς κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Εφαρμόζεται σε συνδυασμό με όλες τις σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας. Μέσω συνεχούς τρισδιάστατης οπτικής καταγραφής της επιφάνειας του σώματος,

επιτυγχάνεται η εξαιρετικά ακριβής τοποθέτηση και η παρακολούθηση του ασθενούς σε πραγματικό χρόνο, χωρίς τη χρήση επιπλέον ιοντίζουσας ακτινοβολίας. Η τεχνολογία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική σε θεραπείες που απαιτούν απόλυτη ακρίβεια ή συγχρονισμό με την αναπνοή, όπως στις στερεοτακτικές θεραπείες και στην DIBH.

Η χρήση υπερήχων στην διαδικασία της ακτινοθεραπείας

Η ομάδα μου στο Τμήμα Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας και Στερεοτακτικής Ακτινοχειρουργικής, στο Διεθνές Ογκολογικό Κέντρο, χρησιμοποιεί φορητή συσκευή υπερήχων που επιτρέπει την άμεση, μη επεμβατική μέτρηση του μεγέθους της ουροδόχου κύστης σε ασθενείς με όγκους στην πύελο, πριν από κάθε συνεδρία. Η δυνατότητα αυτή εξασφαλίζει σταθερή πλήρωση της κύστης κάθε ημέρα, και κατά συνέπεια, επαναληψιμότητα της ανατομικής θέσης των υγιών οργάνων και του όγκου στόχου. Παράλληλα, βρίσκει εφαρμογή σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη, γυναικολογικούς όγκους αλλά και άλλους όγκους της περιοχής. Με την πρακτική αυτή ενισχύεται η ακρίβεια της θεραπείας και καθώς πραγματοποιείται με υπέρηχο, βρίσκεται στο ίδιο κλίμα της ελαχιστοποίησης της άσκοπης χρήσης ιοντίζουσας ακτινοβολίας.

Η συγκεκριμένη πρακτική εφαρμόζεται σε πολλά μεγάλα κέντρα του εξωτερικού και είμαστε η πρώτη ομάδα στην Ελλάδα που την εφαρμόσαμε στην καθημερινή κλινική πρακτική μας.

Συμπερασματικά Η σύγχρονη ακτινοθεραπεία έχει ενσωματώσει πολλές εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας, τις οποίες έχουμε στη διάθεσή μας στο Διεθνές Ογκολογικό Κέντρο στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, προκειμένου να επιτυγχάνεται το τρίπτυχο: Ακρίβεια, Ασφάλεια και Αποτελεσματικότητα. Και όλα αυτά με επίκεντρο τον ασθενή και την εξατομίκευση της θεραπείας του.

Διαβάστε περισσότερα άρθρα για θέματα που αφορούν την υγεία σας, εδώ