Η λαβή Χάιμλιχ (Heimlich manoeuvre) είναι μία τεχνική για την αποφυγή του πνιγμού λόγω απόφραξης του αναπνευστικού  σωλήνα από ξένο σώμα. Επινοήθηκε από τον Αμερικανό χειρουργό Henry Heimlich ο οποίος την παρουσίασε στην ιατρική κοινότητα το 1974. Ο εν λόγω χειρισμός μπορεί να σώσει τη ζωή ενηλίκων και παιδιών λόγω πνιγμού από την κατάποση τροφής ή ξένου σώματος όπως ένα παιχνίδι που φράζει τους αεραγωγούς.

Ο Henry Heimlich, ένας αμερικανός θωρακοχειρουργός αφού έμαθε πως εκατοντάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από πνιγμό από ξένο σώμα, σκέφτηκε έναν τρόπο για να χρησιμοποιήσει τον αέρα που είναι παγιδευμένος στους πνεύμονες και να απομακρύνει το αντικείμενο που φράζει τον αεραγωγό του θύματος.

Η εν λόγω λαβή αποδείχθηκε σωτήρια για μια γυναίκα στη Ζάκυνθο καθώς η επέμβαση ενός σερβιτόρου όταν την είδε να πνίγεται ενώ έτρωγε σε εστιατόριο στην περιοχή Καλαμάκι την έσωσε από πνιγμό.

Στο εγχειρίδιο Πρώτων Βοηθειών του ΕΚΑΒ (Εθνικο Κέντρο Αμεσης Βοήθειας – Εκπαίδευση ομάδων πληθυσμού εγχειρίδιο πρώτων βοηθιειών 2017 α έκδοση) αναφέρονται αναλυτικά τα  βήματα που μπορούν να σώσουν έναν άνθρωπο που πνίγεται μετά από λήψη τροφής.

Πνιγμονή από ξένο σώμα σε ενήλικες
Η απόφραξη μπορεί να είναι μερική ή πλήρης. Αφορά ενήλικες μετά από λήψη τροφής.
– Στη μερική απόφραξη το θύμα έχει έντονη ανησυχία και βήχα.
-Στη πλήρη απόφραξη το θύμα δεν μπορεί να μιλήσει, να βήξει ή να
αναπνεύσει.
-Γρήγορα χάνει τις αισθήσεις του.

Ενέργειες που κάνουμε για βοηθήσουμε το θύμα:
– Το θύμα πνιγμονής συνήθως φέρνει τα χέρια του στο λαιμό.
– Εάν το θύμα αναπνέει ενθαρρύνουμε να βήξει δυνατά κοιτάζοντας προς τα κάτω.
-Το βοηθάμε να σκύψει μπροστά και το χτυπάμε με τη βάση της παλάμης ανάμεσα στις δύο ωμοπλάτες με πέντε δυνατά χτυπήματα.
-Εάν εξακολουθήσει να υπάρχει απόφραξη τότε εφαρμόζουμε 5 κοιλιακές ώσεις αμέσως κάτω από την ξιφοειδή απόφυση. Βάζοντας το ένα χέρι μας σε μπουνιά και πιέζοντας με το άλλο μέσα και πάνω.
Στις έγκυες γυναίκες γίνεται στο κέντρο του θώρακα.
-Εάν χάσει τις αισθήσεις του και καταρρεύσει τότε εφαρμόζουμε την Βασική Υποστήριξη της Ζωής σε ενήλικες (ΚΑΡΠΑ).

Στο ακόλουθο βίντεο που υλοποιήθηκε με την υποστήριξη του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού μπορείτε να δείτε αναλυτικά τις Πρώτες Βοήθειες σε Πνιγμονή Ενηλίκων (Heimlich σε Ενήλικες)

Στο εγχειρίδιο Πρώτων Βοηθειών για εκπαιδευτικούς του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού  αναφέρεται αναλυτικά πώς γίνεται ο χειρισμός Heimlich στα παιδιά.

Χειρισμός Heimlich (το παιδί πρέπει να έχει τις αισθήσεις του)
– Σταθείτε ή γονατίστε πίσω από το παιδί και τοποθετήστε τους βραχίονές σας κάτω από τις μασχάλες του, με τέτοιο τρόπο που τα χέρια να περιβάλλουν τον θώρακα του παιδιού.
– Τοποθετήστε τη γροθιά σας, με τον αντίχειρα πάνω στην κοιλιά του παιδιού, ακριβώς πάνω από τον ομφαλό του. Μην τοποθετήσετε το χέρι σας ακριβώς πάνω στο κατώτερο άκρο του κεντρικούοστού τουθώρακα (στέρνο).
– Κρατήστε τη γροθιά σας με το άλλο σας χέρι.
-Ακουμπήστε το παιδί πάνω σας, με την πλάτη του στο σώμα σας.
– Πιέστε γρήγορα και απότομα, με κατεύθυνση πίσω και πάνω, πέντε φορές.