Κάνω λάθος επιλογές επειδή φοβάμαι τη μοναξιά;

Το άγχος της μοναξιάς έχει δύο όψεις. Από τη μία μας κινητοποιεί να αναζητήσουμε συντροφιά ή να σχετιστούμε πιο ισορροπημένα με το σύντροφό μας και από την άλλη μπορεί να μας αποτρέψει από την επιλογή ενός υγιούς χωρισμού.

Στη θετική λοιπόν πλευρά προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε την ανάγκη μας για συναισθηματική εγγύτητα. Οι σχέσεις μας παρέχουν ηρεμία και ασφάλεια. Η ζωή μας αποκτά νόημα όταν κάποιος νοιάζεται για μας. Όταν η σχέση μας απειλείται νιώθουμε δυσάρεστα, χάνουμε την αίσθηση ελέγχου που χρειαζόμαστε για την ευημερία μας, ενώ κινητοποιούμαστε να την επανορθώσουμε ή να αναζητήσουμε μια νέα.

Ο επικείμενος χωρισμός μας προκαλεί άγχος. Έτσι, στις σχέσεις το άγχος της μοναξιάς μας προστατεύει από τον κίνδυνο. Έναν κίνδυνο που σχετίζεται με την επιβίωση.

Ενώ στην αρνητική – δυσλειτουργική πλευρά το υπερβολικό άγχος της μοναξιάς μπορεί να μας εμποδίσει να αναγνωρίσουμε και να φροντίσουμε τις ανάγκες μας όταν χρειάζεται. Ιδιαίτερα αν έχουμε βιώσει μια εγκατάλειψη στο παρελθόν ο αγώνας για ασφάλεια μπορεί να γίνει καταστροφικός.

Το άτομο που φοβάται το χωρισμό μπορεί να υιοθετήσει μια εξαρτημένη συμπεριφορά. Να γαντζωθεί πάνω στον άλλο. Ωστόσο το εξαρτημένο άτομο συνήθως πιστεύει ότι δεν αξίζει αγάπη και υποστήριξη. Νιώθει κενό το οποίο προσπαθεί να αναπληρώσει με την επιλογή του συντρόφου.

Και συχνά καταλήγει να δημιουργεί οποιοδήποτε είδος σχέσης για να αποφεύγει να αντιμετωπίζει τον πόνο της μοναξιάς, ακόμα κι αν αυτή η σχέση του είναι αρρωστημένη ή δυσλειτουργική. Ή από φόβο μη διαλυθεί η σχέση του, αποφεύγει συστηματικά να συζητήσει ή να διαπραγματευτεί τις απογοητεύσεις που βιώνει.

Mπορεί να αποφεύγει τις σχέσεις σε μια προσπάθεια αποφυγής του πόνου. Να φοβάται να δεθεί συναισθηματικά με ένα άλλο άτομο από φόβο μήπως νιώσει απόρριψη και εγκατάλειψη. Μπορεί να έχει προδοθεί από τους ανθρώπους και να περιμένει ότι θα τον προδώσουν ξανά.

Η αποφυγή ωστόσο συνοδεύεται από μια αίσθηση απομόνωσης και θλίψης. Καθώς και από μια περιορισμένη ικανότητα εξερεύνησης ή διαφοροποίησης εσωτερικών εμπειριών. Ο ψυχολογικός τοίχος που κάποτε προστάτευε το άτομο, γίνεται εμπόδιο, εχθρός…

Και τον καταδικάζει στη δυσπιστία και στην απάθεια. Ή μπορεί το άγχος να εκδηλώνεται με θυμό. Ο θυμός εδώ είναι ένα δευτερογενές συναίσθημα: πίσω από το θυμό υπάρχει ο φόβος της μοναξιάς και της απόρριψης.

• Είμαστε πλάσματα της συντροφικότητας, και επιθυμούμε την ικανοποίηση που μας προσφέρουν οι σχέσεις

Όταν όμως έχουμε υπερβολική ανάγκη τους άλλους, όταν φοβόμαστε τη μοναξιά και την εγκατάλειψη, δυσκολευόμαστε να επιβιώσουμε μόνοι μας. Η ευαλωτότητα και ο πόνος που σχετίζονται με την απογοήτευση που βιώσαμε στο παρελθόν ή φοβόμαστε πως θα βιώσουμε στο μέλλον, μας οδηγούν στο να οργανώνουμε τη ζωή μας έτσι ώστε να αποφύγουμε την αντιμετώπιση παρόμοιων συναισθημάτων και αναγκών.

Είναι σημαντικό να αισθανόμαστε άνεση, σιγουριά όταν βρισκόμαστε μόνοι με τον εαυτό μας. Μόνο όταν σχετιζόμαστε με τον εαυτό μας αντλούμε μια πραγματική αίσθηση του ποιοι πραγματικά είμαστε. Μόνο αυτό μπορεί να μας δώσει μια διαρκή πληρότητα. Όσο βασιζόμαστε στους άλλους για να καλύψουμε το φόβο της απόρριψης και της εγκατάλειψης, τόσο η ισορροπία αυτή θα είναι εύθραυστη.

Η μοναξιά, η οποία είναι απαλλαγμένη από φόβους, και εσωτερικές συγκρούσεις είναι η μοναδική μορφή της πραγματικής αυτονομίας.

Δήμητρα Τσώλα Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια. Συνεργάτης του Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου – Πολυχώρου Animus Corpus

*Περισσότερες πληροφορίες για τις παροχές υπηρεσιών του Animus Corpus, καθώς και για το βιογραφικό της Ψυχολόγου, στην ιστοσελίδα www.animuscorpus.gr