Μήπως μπαίνεις στην εμμηνόπαυση;

Εμμηνόπαυση είναι η οριστική διακοπή της περιόδου μιας γυναίκας. Για να θεωρηθεί ότι μια γυναίκα βρίσκεται στην εμμηνόπαυση θα πρέπει να υπάρχει διακοπή της περιόδου της για τουλάχιστον 12 μήνες. Η μέση ηλικία της εμμηνόπαυσης στις ανεπτυγμένες χώρες είναι στα 51 χρόνια, με τις περισσότερες γυναίκες να εμφανίζουν τα πρώτα συμπτώματα στα μέσα της 4ης δεκαετίας της ζωής τους.

– Είναι δυνατόν να μπω στην εμμηνόπαυση νωρίτερα;

Πρόωρη εμμηνόπαυση συμβαίνει όταν η περίοδος σταματά πριν την ηλικία των 40 ετών. Σε πολλές περιπτώσεις δεν ανευρίσκεται κάποιο αίτιο για την πρόωρη έλευση της εμμηνόπαυσης.

Κάποιες φορές μπορεί να υπάρχει ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης στην οικογένεια. Λοιμώξεις, ανοσολογικές, ή χρωμοσωμικές ανωμαλίες μπορεί επίσης να προκαλέσουν πρόωρη εμμηνόπαυση. Κάποιες γυναίκες βιώνουν την εμμηνόπαυση νωρίτερα από το αναμενόμενο σαν αποτέλεσμα κάποιας θεραπείας ή χειρουργείου. Οι καπνίστριες φαίνεται να φτάνουν στην εμμηνόπαυση νωρίτερα από τις μη καπνίστριες.

– Είναι δυνατόν να μείνω έγκυος στην εμμηνόπαυση;

Η γονιμότητα μπορεί να διατηρείται έως και ένα χρόνο μετά την τελευταία περίοδο ή δύο χρόνια αν η εμμηνόπαυση προήλθε πριν την ηλικία των 50 ετών. Αυτό σημαίνει ότι αν μια γυναίκα έχει ελεύθερες επαφές, είναι δυνατόν να μείνει έγκυος. Είναι σημαντικό να κουβεντιάσετε με έναν ιατρό την κατάλληλη μέθοδο αντισύλληψης που θα ακολουθήσετε σε αυτή την περίοδο.

Τα κύρια συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι οι εξάψεις και οι νυκτερινές εφιδρώσεις. Λέγονται και αγγειοκινητικά συμπτώματα και εμφανίζονται λόγω της ανικανότητας του οργανισμού να ελέγξει τη θερμοκρασία του μετά την έλλειψη των οιστρογόνων. Συνήθως εμφανίζονται έναν χρόνο μετά την τελευταία περίοδο, αλλά μπορούν και να εμφανισθούν πριν ακόμη η περίοδος σταματήσει εντελώς. Μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα άβολα, ντροπιαστικά και να επηρεάσουν τον ύπνο.

Άλλα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι:

• Άσχημος ύπνος λόγω των εφιδρώσεων

• Ξηρότητα του κόλπου

• Επώδυνη συνουσία

• Λεπτό, ξηρό και λιγότερο ελαστικό δέρμα

• Ακράτεια ούρων

• Απώλεια της ερωτικής επιθυμίας (πτώση της libido)

• Ψυχολογικά συμπτώματα: εναλλαγές διάθεσης, άγχος, κατάθλιψη και ευερεθιστότητα

• Αύξηση σωματικού βάρους

(Άλλα συμπτώματα: πονοκέφαλοι, διαταραχές της μνήμης και της συγκέντρωσης, έλλειψη ενδιαφέροντος, πόνοι στις αρθρώσεις και τους μυς, κράμπες, ταχυκαρδίες και αίσθημα παλμών)

Άλλα προβλήματα όπως επεισόδια αιμορραγίας, ή κολπική αιμόρροια μετά από επαφή δεν οφείλονται στην εμμηνόπαυση και θα πρέπει να διερευνώνται.

Κάποια από τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται στο stress που υπάρχει στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στη ζωή της γυναίκας, παρά στην εμμηνόπαυση. Ειδικά οι ψυχολογικές επιπλοκές (κατάθλιψη, άγχος, απώλεια μνήμης ή ενδιαφέροντος για σεξουαλικές επαφές) δεν αποδεικνύεται ότι συσχετίζονται άμεσα με την εμμηνόπαυση. Τέτοια συμπτώματα μπορούν να εμφανισθούν σε όλους τους ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, όλων των ηλικιών.

• Εμμηνόπαυση και Οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο οστικός ιστός χάνεται ή καταστρέφεται γρηγορότερα απ’ ό,τι μπορεί ο οργανισμός να τον αναπληρώσει. Το αποτέλεσμα είναι η οστική πυκνότητα να μειώνεται, ο σκελετός να αποδυναμώνεται και να αυξάνει η πιθανότητα για κάποιο κάταγμα.

Η μείωση της οστικής πυκνότητας συμβαίνει φυσιολογικά στη διαδικασία της γήρανσης, όμως επιταχύνεται κατά τη διάρκεια και μετά την εμμηνόπαυση και επιδεινώνεται συνεχώς σε αυτό το στάδιο της ζωής, όσο τα επίπεδα των οιστρογόνων ελαττώνονται. Η οστεοπόρωση αυξάνει στις γυναίκες αυτές τις πιθανότητες για κατάγματα και τις σχετιζόμενες με αυτά επιπτώσεις και επιπλοκές.

Επομένως, οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες θα πρέπει να συμπληρώνουν την υγιή διατροφή τους με ασβέστιο και βιταμίνη D, ενώ επιπροσθέτως συνίσταται ήπιας μορφής άσκηση με βαράκια.

Είναι πολύ σημαντικό η οστική πυκνότητα να εκτιμάται κάθε 3 χρόνια στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι χρήσιμη η θεραπεία υποκατάστασης με τη χορήγηση ορμονών. Θα πρέπει όμως προτού καταφύγουν σε αυτή να αναζητήσουν τη γνώμη ειδικού.

• Έλεγχος κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης

Όταν μια γυναίκα μπαίνει στην περίοδο της εμμηνόπαυσης είναι αναγκαία η παρακολούθηση και η καταγραφή μιας πλειάδας παραμέτρων ώστε με την προσεκτική μελέτη και αξιολόγησή τους να οδηγούμαστε με ασφάλεια τόσο σε προληπτική, αλλά και σε θεραπευτική αντιμετώπιση της κάθε γυναίκας. Θα πρέπει να εξατομικεύονται – προς όφελος της κάθε ασθενούς – ο χρόνος, κάθε πότε θα πρέπει να επαναλαμβάνονται και που θα πρέπει να γίνονται οι εξετάσεις αυτές:

• Τεστ Παπανικολάου

• Μέτρηση οστικής πυκνότητα

• Μαστογραφία και εξέταση μαστών

• Γυναικολογική εξέταση

• Διακολπικό υπερηχογράφημα μήτρας και ωοθηκών

Έλεγχος των λιπιδίων του ορού και εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου

Σε κάθε περίπτωση, κάθε γυναίκα που βρίσκεται στην εμμηνόπαυση και βλέπει αίμα θα πρέπει να απευθύνεται στο γιατρό της ώστε να γίνει πλήρης έλεγχος για να εξακριβωθεί η προέλευσή του. Η αιμορραγία μπορεί να οφείλεται σε ατροφία, φλεγμονές, υπερπλασία ενδομητρίου, αλλά και σε νεοπλάσματα των έσω γεννητικών οργάνων (τραχήλου, ενδομητρίου, ωοθηκών).

•  Θεραπεία

Η εμμηνόπαυση αντιμετωπίζεται με θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (Hormone Replacement Therapy – HRT). Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης αναφέρεται στη χρησιμοποίηση σκευασμάτων οιστρογόνων, ή συνδυασμού οιστρογόνων με προγεστερόνη για εμμηνοπαυσιακές και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Η HRT αντικαθιστά την απώλεια του οργανισμού από οιστρογόνα και συνήθως φέρνει μεγάλη ανακούφιση από τα αγγειοκινητικά συμπτώματα (νυχτερινές εφιδρώσεις και εξάψεις), αποκαθιστά την ατροφία του κόλπου και μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.

Σε γενικές γραμμές χορηγείται συνδυασμός οιστρογόνων και προγεστερόνης, εκτός από τις γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή και οι οποίες εκτός ειδικών περιπτώσεων δεν έχουν ανάγκη παρά μόνο για χορήγηση οιστρογόνων.

Γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή μετά των εξαρτημάτων (σάλπιγγες και ωοθήκες) μπορεί να υποφέρουν από το σύνδρομο ελλείψεως ανδρογόνων στη γυναίκα (Female Androgen Deficiency Syndrome – FADS) το οποίο περιλαμβάνει μείωση της libido, πτώση αυτοπεποίθησης, άγχος και πονοκεφάλους.

Οι γυναίκες αυτές έχουν ανάγκη από μια συνδυασμένη θεραπεία που να αποτελείται από οιστρογόνα και χαμηλής δόσης τεστοστερόνη που μπορεί να είναι σε μορφή χαπιών ή εμφυτευμάτων. Η τεστοστερόνη θα αντικαταστήσει τα απολεσθέντα ανδρογόνα που παράγονται από τις ωοθήκες (οι οποίες σε αυτή την περίπτωση απουσιάζουν).

• Τύποι HRT:

– Δισκία (λαμβανόμενα από του στόματος)

– Εμφυτεύματα (ένα μικρό σφαιρίδιο οιστρογόνου τοποθετείται κάτω από το δέρμα και αντικαθίσταται σε τακτική βάση)

– Έμπλαστρα (τοποθετούνται επάνω στο δέρμα και επιτρέπουν τη χορήγηση μιας μικρότερης δόσης από αυτή των δισκίων)

– Γέλη (συγκεκριμένη ποσότητα οιστρογόνου τρίβεται επάνω στο δέρμα)

– Κολπικά σκευάσματα (τα οιστρογόνα τοποθετούνται απευθείας στον κόλπο ως κρέμα, δισκίο ή συσκευή δακτυλίου)

– Ρινικό εκνέφωμα (απόδοση του οιστρογόνου σε συγκεκριμένη δόση μέσω συσκευής εισπνεόμενου)

Παρενέργειες της HRT…

Όταν μια γυναίκα ξεκινά θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης μπορεί να παραπονεθεί για κάποια μικρά μεταβατικά συμπτώματα όπως φούσκωμα, πονοκέφαλο, κολπική αιμόρροια, ευαισθησία στο στήθος, κράμπες στα πόδια και ναυτία. Συνήθως αυτά εξαφανίζονται μέσα σε περίοδο δύο μηνών.

Θρόμβωση – Υπάρχει ήπια αύξηση του κινδύνου για βρόμβους αίματος στις γυναίκες που λαμβάνουν HRT. Ο κίνδυνος αυτός στο γενικό πληθυσμό είναι 1:10.000, ενώ στις γυναίκες που λαμβάνουν HRT ανέρχεται σε 2:10.000.

Καρκίνος μαστού – Κάποιες μελέτες συνιστούν ότι μακροχρόνια έκθεση σε ορμονική θεραπεία υποκατάστασης αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Η εκτιμώμενη αύξηση του κινδύνου αυτού εξαρτάται από το είδος της HRT που χορηγείται. Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που λαμβάνουν HRT για πάνω από 5 χρόνια θα πρέπει να κάνουν μια μαστογραφία κάθε 18-24 μήνες.

Αντενδείξεις HRT…

Απόλυτες αντενδείξεις θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης είναι: ενεργή εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, ηπαττοπάθεια, πρόσφατη πάθηση εκ του καρδιαγγειακού, καρκίνος ενδομητρίου και καρκίνος μαστού.

• Εναλλακτικές θεραπείες

Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορες εναλλακτικές προσεγγίσεις για την ανακούφιση από τα αγγειοκινητικά συμπτώματα. Η πληροφόρηση γύρω από την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα αυτών των μεθόδων είναι περιορισμένη. Στις εναλλακτικές θεραπείες συμπεριλαμβάνονται:

– Φυτοοιστρογόνα: ορμόνες που έχουν απομονωθεί από φυτά και βρίσκονται σε ορισμένες τροφές και συμπληρώματα διατροφής. Υπάρχουν δείγματα ότι τα φυτοοιστρογόνα βοηθούν στην ανακούφιση από τις εξάψεις, όμως η ασφάλειά τους δεν έχει προς το παρών εξακριβωθεί

– Βότανα: κάποια βότανα φαίνεται να βοηθούν στις εξάψεις, τις νυκτερινές εφιδρώσεις, την απώλεια μνήμης και την έλλειψη συγκέντρωσης

– Βελονισμός: κάποιες γυναίκες αναφέρουν ότι τις βοήθησε στην ανακούφιση από τις εξάψεις και τα ψυχολογικά συμπτώματα

(Πηγή: https://maternacare.gr/)

Το άρθρο υπογράφει ο Γρυπάρης Στ. Ιωάννης Μαιευτήρας – Χειρουργός / Γυναικολόγος. Εξειδικευθείς στην Υπογονιμότητα και την Αισθητική Γυναικολογία.

(αναλυτικότερα βιογραφικά στοιχεία του ιατρού θα βρείτε εδώ: http://bit.ly/2FxnB4o)

Στοιχεία επικοινωνίας: