Έχει σχέση ο θυμός με την κατάθλιψη;

Φαίνεται ότι η ψυχολογική ενέργεια υπόκειται σε έναν νόμο παρόμοιο με την αρχή διατήρησης της ενέργειας στην φυσική. Αυτό σημαίνει ότι η ψυχολογική ενέργεια που μπορεί να εμποτίζεται από το αίσθημα του θυμού μπορεί να έχει εξαφανιστεί από το οπτικό πεδίο, εντούτοις δεν έχει πάψει να υπάρχει. Είναι υπαρκτή, μολονότι που προς στιγμή είναι απροσπέλαστη στην συνείδηση.

Όταν ο θυμός θάβεται, η ανάγκη να εξωτερικευτεί εκφράζεται με πολλούς τρόπους. Ορισμένες φορές ο θυμός μεταμορφώνεται σε κάποιο άλλο συναίσθημα. Μπορεί να εμφανιστεί με την μορφή φόβου, ενοχής, πικρίας, ακόμα και κατάθλιψης.

Αν για παράδειγμα…

έχω διδαχθεί από το περιβάλλον μου ότι ο θυμός δημιουργεί καβγάδες, αξιωματικά δέχομαι ότι θα πρέπει να τον εξοστρακίσω. Έτσι, ενδέχεται να εκφράσω τον θυμό μου ενοχοποιώντας τους άλλους ή ακόμα και κατηγορώντας τον εαυτό μου. Ο σπόρος της ενοχής ήδη έχει αρχίσει να καλλιεργείται μέσα μου…

Ο θυμός μπορεί να βρει διέξοδο είτε στην αυτοτιμωρία, είτε στην κακοποίηση των άλλων. Με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, όποιο προσωπείο και να φορεθεί, αυτός… θα εξωτερικευτεί.

Η – αυτοτιμωρία – εκδηλώνεται όταν κάνω στον εαυτό μου αυτό που θα ήθελα να κάνω σε κάποιον άλλον. Η – αυτοκτονία (είναι η υπέρτατη μορφή αυτοτιμωρίας) – και συχνά έχει ως κίνητρο τον θυμό. Είναι ο θυμός που στρέφεται προς τα μέσα.

Η ανθρωποκτονία από την άλλη…

είναι η υπέρτατη πράξη θυμού που στρέφεται προς τα έξω. Ο άνθρωπος που είναι θυμωμένος δεν βλάπτει μόνο τον εαυτό του, αλλά και όποιον τύχει να βρίσκεται κοντά στην ζώνη εκτόνωσης του θυμού του.

Υπάρχει μία άρρηκτη σχέση ανάμεσα στον τρόπο με τον οποίο νιώθουμε ή δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να νιώσει, και στον τρόπο με τον οποίο νιώθουμε σωματικά. Ο θυμός και ο πόνος που προσπερνώνται, μπορούν να εκδηλωθούν ως «σωματική στενοχώρια» με την μορφή πόνου ή ως «σωματικός θυμός», με την μορφή ποικίλων μολύνσεων και ασθενειών.

Ο θυμός εξακολουθεί να έχει δυναμική, ακόμα και αν κάνουμε σαν να μην υπάρχει. Η ενέργειά του αν δεν εκφραστεί με υγιή τρόπο, εξωτερικεύεται με πλάγιους τρόπους κατακερματίζοντας το πρόσωπο που τον βιώνει.

• Μύθοι γύρω από τον θυμό…

Έπειτα από αυτήν την εκτενή ανάλυση γύρω από τις επιδράσεις που έχει ο θυμός στην ψυχή, το πνεύμα και το σώμα, ίσως να είναι πιο εύκολο να μπορέσουμε να απομαγεύσουμε κάποιους μύθους που αφορούν τον θυμό…

«Οι ευγενικοί, πολιτισμένοι και μορφωμένοι άνθρωποι δεν θυμώνουν ποτέ. Ο θυμός είναι ένα πρωτόγονο συναίσθημα και ταιριάζει στους άξεστους ανθρώπους».

Αυτή η αντίληψη περιπλέκει, παρά απλοποιεί τις καταστάσεις. Στην πραγματικότητα κανένας άνθρωπος δεν εξαιρείται από αυτό το βασικό συναίσθημα.

«Αν παραδεχτώ ότι είμαι θυμωμένος, αυτό είναι αρκετό για να μου περάσει»…

Αυτό μπορεί να είναι ένα πρώτο βασικό βήμα ώστε να μπορέσω να διαχειριστώ τον θυμό μου, αλλά η ανάλυση δεν είναι αρκετή για να το ξεπεράσω.

Ακόμα και αν μπορώ να εκλογικεύω, η δύναμη της λογικής υποχωρεί όταν νιώθω ένα πολύ δυνατό συναίσθημα, όπως είναι ο θυμός.

Πολλές φορές μπορεί να αναρωτηθώ:

«γιατί ενώ ξέρω τι να κάνω με βάση αυτό που μου υπαγορεύει η λογική, δεν μπορώ να το ακολουθήσω;». Εδώ, υπάρχει μία φαινομενική σύγκρουση μεταξύ λογικής και συναισθήματος. Συχνά το ανθρώπινο σύστημα δεν αντιδρά στις εκλογικεύσεις, αλλά σε αυτά που νιώθει. Για αυτό οφείλω στον εαυτό μου να δώσει χώρο στο συναίσθημά του.

«Αν εκφράσω τον θυμό μου θα δημιουργηθεί ρήξη στην σχέση»…

Σε αυτό το σημείο καλό είναι να αναρωτηθώ:

«γιατί δεν μπορώ να εκφράσω με άνεση την διαφωνία μου μέσα στην σχέση; Τόσο εύθραυστη είναι η επικοινωνία μου με το άλλο άτομο;». Αυτή η αίσθηση από μόνη της είναι ήδη ένας ισχυρός μοχλός πίεσης για μένα. Ίσως εδώ θα ήταν σκόπιμο να επαναπροσδιορίσω τον ρόλο μου μαζί με τον άλλον σε αυτήν την σχέση.

«Ο θυμός θεριεύει με τον θυμό. Αν εκφράσω τον θυμό μου θα δημιουργηθεί ακόμα μεγαλύτερη έκρηξη»…

Αυτό όντως συμβαίνει όταν αφήνω ανοιχτούς λογαριασμούς. Προσπερνάω καταστάσεις που με ενοχλούν και τα «χρέη»μεταφέρονται συνεχώς στο μέλλον, ακόμα και σε καινούργιες σχέσεις. Αυτό γίνεται επειδή ακριβώς υπάρχουν παλιοί ή μισοτελειωμένοι θυμοί που με αποσπούν. Είναι σε αυτήν την περίπτωση που το βυτίο είναι έτοιμο να εκραγεί. Αν ξεκαθαρίζω το συναίσθημά μου στο εδώ και τώρα μπορώ να αποφύγω επικείμενα ξεσπάσματα.

«Δεν μπορώ να αγαπώ κάποιον και παράλληλα να θυμώνω μαζί του»…

Η αλήθεια είναι ότι αγάπη και θυμός είναι ολότελα διαφορετικά συναισθήματα. Όμως, ακριβώς επειδή αγαπάω κάποιον μπορεί να νιώσω πιο έντονο πόνο στην επαφή μαζί του και αυτό να με κάνει να θυμώσω. Ο θυμός σε τέτοιες περιπτώσεις είναι μία καλή ευκαιρία για να μπορώ να επαναδιαπραγματευτώ τα όρια μου μέσα σε μία σχέση.

Η Μάρω Μπέλλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια. Κατά την κλινική της πρακτική ακολουθεί την αυτοσχεδιαστική μέθοδο. Έχει λάβει ειδίκευση στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, έχει εμβαθύνει με διατριβή στην Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία και τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στην Ψυχανάλυση. 

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της με τίτλο: «Ο γκατζετ-Eros: ο έρωτας στα χρόνια της τεχνολογίας» από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης.

(Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε: http://www.marobellou.gr/el/)