Η κατάθλιψη δεν είναι μία ίδια εμπειρία για όλους. Για πολλούς, επιμένει για αρκετό καιρό ή επαναλαμβάνεται συνεχώς.
Για άλλους, μπορεί να εμφανίζεται μόνο υπό συγκεκριμένες περιστάσεις και για σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτή η τελευταία περίπτωση ονομάζεται από πολλούς «περιστασιακή κατάθλιψη».
Πρόκειται για μια καταθλιπτική εμπειρία που πυροδοτείται από ένα τραυματικό γεγονός ή μία αλλαγή στη ζωή του ατόμου, όπως μια απόλυση, το θάνατος ενός αγαπημένου ή το επισφαλές εργασιακό περιβάλλον. Μάλιστα, θεωρείται μια σχετικά φυσιολογική αντίδραση σε ένα μεγάλο τραύμα ή αλλαγή.
Για παράδειγμα, η καταθλιπτική αντίδραση στην πανδημία που βιώνουμε τώρα μπορεί να θεωρηθεί «περιστασιακή», ανάλογα βέβαια με την ένταση των συμπτωμάτων, το χρόνο εκκίνησής τους και τον χρόνο παραμονής. Ο όρος «περιστασιακή» είναι περισσότερο ανεπίσημος καθώς τις περισσότερες φορές ονομάζεται αντιδραστική κατάθλιψη. Αν αναρωτιέστε μήπως αυτό που βιώνετε αυτό τον καιρό είναι περιστασιακή κατάθλιψη ή κάτι άλλο, παρακάτω οι ειδικοί αναφέρουν ορισμένα σημεία που χρειάζεται να προσέξετε.
5 προειδοποιητικά σημάδια που δηλώνουν ότι εμφανίζουμε «περιστασιακή» κατάθλιψη
Οι αλλαγές στη διάθεση
Όπως και με τα άλλα είδη κατάθλιψης, η περιστασιακή τείνει να περιλαμβάνει έλλειψη διάθεση, αισθήματα θλίψης, ενοχής ή απελπισίας. Μπορεί να δυσκολεύεστε περισσότερο να νιώσετε απόλαυση ή χαρά απ’ ότι συνήθως.
Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει κάποια αλλαγή στην ψυχική μας υγεία. Αν δεν είμαστε βέβαιοι, μπορούμε να ρωτήσουμε έναν άνθρωπο που μας γνωρίζει καλά. Ωστόσο, χρειάζεται να έχετε υπόψη σας ότι είναι απολύτως φυσιολογικό και κατανοητό να βιώνουμε έλλειψη διάθεσης, ειδικά εξαιτίας των δυσκολιών της πανδημίας. Είναι σημαντικό να απενοχοποιήσετε τα αρνητικά συναισθήματα.
Οι αλλαγές στη συμπεριφορά
Εκτός από τις μεταπτώσεις της διάθεσης, διάφορες αλλαγές της συμπεριφοράς επίσης συνδέονται με την περιστασιακή κατάθλιψη. Αυτές περιλαμβάνουν αλλαγές στην όρεξη και στις διατροφικές συνήθειες, έλλειψη ύπνου ή υπερυπνία, κρίσεις κλάματος, κοινωνική απομόνωση, ευερεθιστότητα, αναμηρυκασμό σκέψεων, έλλειψη ενέργειας και άλλα. Όλα αυτά γίνονται ανησυχητικά όταν κάποιος αδυνατεί να τα αντιληφθεί και κάνει κακές επιλογές ή επίσης έχει αυτοκτονικούς ιδεασμούς και σκέφτεται συχνά τον θάνατο. Σε αυτή την περίπτωση, απαιτείται άμεση βοήθεια επαγγελματία.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται μήνες μετά από έναν ψυχοπιεστικό παράγοντα
Συνήθως, τα συναισθηματικά και συμπεριφορικά συμπτώματα θα εμφανιστούν μέσα σε 3 μήνες μετά την εμφάνιση ενός συγκεκριμένου στρεσογόνου παράγοντα στη ζωή μας. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια συναισθηματική απόκριση σε ένα τραυματικό γεγονός ή μια αλλαγή ζωής και ο βαθμός της αντίδρασης τελικά καταλήγει να είναι μεγαλύτερος απ’ ότι περιμέναμε.
Δυσκολία στις βασικές λειτουργίες της ημέρας
Στην περιστασιακή κατάθλιψη, τα συμπτώματα μπορεί να είναι τόσο έντονα που να εμποδίζουν την καθημερινή μας λειτουργικότητα. Μπορεί να χάνουμε εύκολα το κίνητρο μας και να δυσκολευόμαστε να συγκεντρωθούμε. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παραμελούμε τις σχέσεις μας ή να μην αποδίδουμε στην εργασία μας.
Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι σχετικά σύντομη
Τέλος, το κύριο στοιχείο που μας κάνει να διακρίνουμε την περιστασιακή κατάθλιψη από κάτι πιο μακροχρόνιο είναι πόσο καιρό βιώνουμε αυτή τη δυσφορία. Αυτό το είδος κατάθλιψης έχει μικρότερη διάρκεια από άλλες μορφές. Συνήθως ξεθωριάζει όταν περνά και επίδραση του ψυχοπιεστικού γεγονότος. Ειδικοί εκτιμούν ότι αυτό συμβαίνει περίπου 6 μήνες μετά το τέλος του στρεσογόνου παράγοντα.
Αν και διαταραχές όπως η περιστασιακή κατάθλιψη συνήθως δεν απαιτούν θεραπεία, μπορούν να είναι σοβαρές και να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας. Και αν η κατάσταση που προκαλεί τα συμπτώματα είναι ένα σοβαρό τραύμα, μπορεί να εμφανίσουμε και άλλα συμπτώματα, όπως εφιάλτες.
Για όλους αυτούς τους λόγους, ο καλύτερος τρόπος να επιλύσουμε μια αντιδραστική κατάθλιψη είναι (αν μπορούμε) να σταματήσουμε τον ψυχοπιεστικό παράγοντα και/ή να αφοσιωθούμε για κάποιο καιρό σε ψυχοθεραπεία.
