Τι προκαλεί η έλλειψη ιωδίου στον οργανισμό μας;

Η δεκαετία του 80-90 ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τη μελέτη ενός συχνού και σημαντικού προβλήματος που απασχόλησε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τη Unicef και τους επιμέρους μηχανισμούς υγείας πολλών ανεπτυγμένων χωρών. Την έλλειψη ιωδίου στον οργανισμό εκατομμυρίων ανθρώπων του πλανήτη.

Στα παιδιά η φυσιολογική ανάπτυξη, τόσο πνευματική όσο και σωματική βασίζεται σημαντικά στη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Είναι αποτυπωμένοι στις μνήμες των μεγαλύτερων από εμάς, οι τυπικοί «νάνοι» σε διάφορες ταινίες ή πιο σπάνια στην καθημερινότητά μας, που δεν πρόκειται για άλλο, από παιδιά που δυστυχώς αφέθηκαν στην καθυστερημένη πνευματική και σωματική τους ανάπτυξη δίχως σωστή ιατρική θεραπεία.

Φαινόμενο που ευτυχώς πλέον εξαλείφθηκε με τους  ελέγχους της θυρεοειδικής λειτουργίας καθώς και τη θεραπεία ορμονικής αποκατάστασης. Αυτά τα παιδιά θα μπορούσαν να έχουν μια απόλυτα φυσιολογική ζωή και ανάπτυξη εάν είχε διαγνωστεί άμεσα, λίγο μετά τη γέννηση τους, το πρόβλημα της θυρεοειδικής τους δυσλειτουργίας.

“Αντιθέτως λόγω άγνοιας και έλλειψης ιατρικής παρακολούθησης εξελίχθηκαν σε άτομα με πνευματική καθυστέρηση (κρετινισμός) και σωματικά με  εικόνα νανισμού…”

Πέρα όμως από αυτό το ακραίο παράδειγμα ακόμη και σήμερα οι μελέτες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας , αναδεικνύουν πως το πρόβλημα της σωστής λειτουργίας του θυρεοειδούς, ιδίως στα παιδιά, εξακολουθεί να υφίσταται σε τεράστια ποσοστά.

Για τη σύνθεση των ορμονών του θυρεοειδούς, απαραιτήτως χρειάζεται Ιώδιο (ιχνοστοιχείο, της κατηγορίας των μετάλλων). Και παρότι είναι ευρέως γνωστό πως το ιώδιο το λαμβάνουμε συνήθως από το αλάτι στη δίαιτα μας κανείς δεν γνωρίζει εάν τελικώς η μεσογειακή  διατροφή επαρκεί για τις καθημερινές ανάγκες  του μετάλλου αυτού.

Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία (1993-2006) του παγκόσμιου οργανισμού υγείας δείχνουν πως οι χώρες της ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, πάσχουν από έλλειψη επαρκούς ποσότητας ιωδίου στη διατροφή σε ποσοστό που φτάνει έως και στο 48.8% του πληθυσμού.

Στον παγκόσμιο χάρτη, το 31,5% των παιδιών της σχολικής ηλικίας (266 εκατομμύρια) ζουν με έλλειψη ιωδίου στη δίαιτα τους. Εάν κανείς συμπεριλάβει και τους ενήλικες ο αριθμός αγγίζει τα 2 δις πληθυσμού με  έλλειψη ιωδίου. Αυτό συνεπάγεται τεράστια προβλήματα στην υγεία και την ανάπτυξη ενός μεγάλου μέρους των παιδιών και κατ’επέκταση των μελλοντικών ενηλίκων του πλανήτη.

• Αλλά ας δούμε τι προκαλεί η έλλειψη Ιωδίου στην ανάπτυξη και στην υγεία κυρίως των παιδιών…

Η ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος στα παιδιά επηρεάζεται δραματικά. Ήδη από την ενδομήτριο ανάπτυξη, δηλ. στην κύηση, έλλειψη ιωδίου στη μητέρα, μπορεί να προκαλέσει: αυτόματη αποβολή, πρόωρο τοκετό ή κρετινισμό στη γέννα.

Τα παιδιά στην ανάπτυξη (δηλ. σε σχολική ηλικία), εάν έχουν έλλειψη ιωδίου εμφανίζουν: πνευματική καθυστέρηση και μειωμένη αύξηση πνευματικής οξύτητας καθώς και νευροκινητικές διαταραχές. Σε τεστ ευφυίας για παράδειγμα παρουσιάζουν 10-15 μονάδες χαμηλότερο σκορ. Η δε σωματική τους ανάπτυξη εμφανίζει υστέρηση σε βαθμό που εξαρτάται από το βαθμό έλλειψης ιωδίου και τη λειτουργία του θυρεοειδούς.

Στην ιωδιοπενία – ο θυρεοειδής αδένας – εμφανίζει διόγκωση που ιατρικά ονομάζεται βρογχοκήλη. Ένα πρόβλημα που σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας το 1995 έπληττε σχεδόν το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Στη Μεσόγειο το συγκεκριμένο ποσοστό εκτινάσσεται έως και 37% (στατιστικά του ΠΟΥ 2005).  

Η διόγκωση προκαλείται  λόγω του ότι ο αδένας υπερτρέφεται προκειμένου να παράγει περισσότερη ορμόνη λόγω της χαμηλής συγκέντρωσης ιωδίου. Αρχικά πρόκειται για απλή αύξηση των διαστάσεων μετά από καιρό όμως εμφανίζονται και όζοι με αποτέλεσμα τη λεγόμενη πολυοζώδη βρογχοκήλη. Πάθηση που σήμερα δεν είναι καθόλου σπάνια και χρήζει χειρουργικής θεραπείας.

• Πόση είναι όμως η ποσότητα του ιωδίου που έχουμε καθημερινά ανάγκη;

– Παιδιά ηλικίας 0 έως 59 μηνών: 90 μικρογραμμάρια /ημέρα

– Παιδιά ηλικίας 6-12 ετών: 120 μικρογραμμάρια /ημέρα

– Ενήλικες και παιδιά άνω των 12: 150 μικρογραμμάρια/ημέρα

– Εγκυμοσύνη και γαλουχία: 250 μικρογραμμάρια/ημέρα

Το άρθρο υπογράφει ο Τρανουδάκης Δημήτριος  MD, PhD, FACS. Γενικός Χειρουργός. Επιμελητής Νοσοκομείου “Υγεία”. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών. Μέλος του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών.

(περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του ιατρού θα δείτε αναλυτικά εδώ: http://bit.ly/2FB68YE)

Στοιχεία επικοινωνίας: