Τι είναι η «συναισθηματική εξάρτηση»; αιτιολογία & τρόποι αντιμετώπισης

Με τον όρο «συναισθηματική εξάρτηση» ή «συνεξάρτηση» εννοούμε την περίπτωση που ένα άτομο έχει προσκολληθεί συναισθηματικά από ένα άλλο άτομο ή αντικείμενο, σε τέτοιο σημείο, που το συναισθηματικά εξαρτημένο άτομο διατηρεί σε ελάχιστο βαθμό την ιδιοπροσωπία του ή ατομική του ταυτότητα το σύνολο δηλαδή των ιδιαίτερων ιδιοσυγκρασιακών, χαρακτηρολογικών & συμπεριφορικών  στοιχείων που καθιστούν το εκάστοτε άτομο μοναδικό, ξεχωριστό & ανεπανάληπτο.

Πότε μπορούμε να καταλάβουμε αν κάποιος διακατέχεται από αισθήματα συναισθηματικής εξάρτησης;

Τα βασικά συμπτώματα είναι τα εξής:

Στρεβλή εικόνα Εαυτού

Συνήθως, η εικόνα του εαυτού πάλλεται & αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην ιδιαζόντως χαμηλή αίσθηση αυτοεκτίμησης, όπου η αίσθηση της αξίας του εαυτού καταβαραθρώνεται και στην αίσθηση ότι όλοι οι άλλοι είναι υποδεέστεροι και γενικότερα χαρακτηρίζεται από αίσθηση μαξιμαλισμού, έπαρσης & αδικαιολόγητου μεγαλείου.

Παραμέληση των προσωπικών αναγκών

Το άτομο το όποιο προσκολλάται συναισθηματικά σε υπερβολικό βαθμό από τους άλλους τείνει  στο να θέτει σε προτεραιότητα τα θέλω των άλλων και να ικανοποιεί τις ανάγκες τους βάζοντας στο περιθώριο τις δικές του ανάγκες, τις προσωπικές του επιθυμίες και εσωτερικές επιδιώξεις και πόθους. 

Δυσκολία οριοθέτησης των άλλων

Έχει μια αδυναμία στο να θέτει όρια. Συνήθως άτομα με τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε έχουν την επιρρέπεια να επιτρέπουν με ευκολία στους άλλους να έχουν πρόσβαση στη ζωή του, να  εισβάλουν στον ενδόμυχο – ψυχοσυναισθηματικό του κόσμο σε βαθμό που να δίνει περιθώρια, να ανέχεται, να δικαιολογεί και να υποθάλπει ακόμα συναισθηματική αναστάτωση & κακοποίηση. Δεν έχει ξεκαθαρίσει μέσα του τα εσωτερικά του όρια (αντοχής, ανοχής), δεν έχει φτάσει σε ένα ικανοποιητικό βαθμό συναισθηματικής ωριμότητας και γι’ αυτό και δεν μπορεί να θέσει όρια, κανόνες & προϋποθέσεις στις όποιες κοινωνικές, διαπροσωπικές, ερωτικές ή άλλες σχέσεις τις οποίες συνάπτει με αποτέλεσμα να αυτοθυματοποιείται & να τραυματίζεται συναισθηματικά σε βαθμό ακόμα και πλήρους αποδόμησης και εκμηδένισης της ίδιας του της προσωπικότητας.

Προϋπόθεση για αποφυγή τέτοιου είδους κινδύνων είναι να προσπαθούμε να αποκτούμε σταδιακά ξεκάθαρη εικόνα του εαυτού μας αλλά και της ταυτότητάς μας προκειμένου να μην καταλήγουμε να γινόμαστε ούτε ευάλωτα και εύκολα θύματα αλλά ούτε και θύτες.

Η πιο συχνή αιτία που κάποιος καταλήγει να κυριαρχείται από ακραιφνή & άκρατη συναισθηματική συνεξάρτηση είναι τραυματικές εμπειρίες από τα παιδικά του χρόνια, όπου συνήθως το άτομο έχει βιώσει επανειλημμένα παιδική κακοποίηση που αναλόγως της έντασης ανάλογη είναι και οι όποιες συναισθηματικές διαταραχές.

Η κακοποίηση είτε αυτή είναι συναισθηματικής είτε σωματικής μορφής συναντάται πολύ συχνά ως αγκάθι στη ζωή ενός συνεξαρτημένου ατόμου.

Συνήθως, το άτομο με αυτού τους είδους τη στρεβλή προσέγγιση, βίωση και εμπέδωση των ανθρώπινων σχέσεων είναι θύμα… ατόμου που που έχει αναλάβει τη φροντίδα & ανατροφή του ατόμου που αντί, όμως, να το φροντίζει με τρόπο υγιή, ανιδιοτελή, επωφελή για το ίδιο το άτομο  καταλήγει να το κάνει εξαρτημένο από αυτόν, βάζοντάς το να συμμετέχει σε πολλά κακοποιητικά σχήματα άσκησης εξουσίας, βλαβερής επιρροής & καταπίεσης.

Είναι αλήθεια ότι ο συνεξαρτημένος χρειάζεται να ασχοληθεί και να δουλέψει πολύ με τον εαυτό του για να καταφέρει να απεμπλακεί και να ξεφύγει από το μονοπάτι της συν – εξάρτησης.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να αντιληφθεί ότι έχει υπάρξει θύμα εκμετάλλευσης & κακοποιητικής (εκμεταλλευτικής) αντιμετώπισης… κάτι που σαφώς είναι πολύ δύσκολο, γιατί συνήθως δεν έχει αίσθηση αλλά και επίγνωση της πραγματικότητας… αγνοεί την πραγματικότητα, γιατί θεωρεί… ότι έτσι πρέπει να είναι αλλά και ότι αυτό του αξίζει…!

Η όλη αυτή κατάσταση από τη μία είναι οδυνηρή, επιβλαβής για την ψυχική μας διάθεση & γενικότερα μια ανεπιθύμητη συγκυρία που αναστατώνει και που από την οποία πιθανώς να αλλάζει άρδην ή ζωή μας αφού: ανατρέπονται σχέδια, ματαιώνονται & προδίδονται συναισθήματα αλλά το πιο σημαντικό όλων είναι ότι…

εξελισσόμαστε σαν άνθρωποι, αφού η γνώση(αυτο-γνωσία), εμπειρία & επίγνωση, εμπέδωση & συνειδητοποίηση (καταστάσεων, ενδεχόμενων ευθυνών, παραλείψεων & σφαλμάτων) θα μας βοηθήσει να διαχειριστούμε καλύτερα την απόρριψη εν ευθέτω χρόνω και να την ξεπεράσουμε αβρόχοις ποσί που σημαίνει ότι…εφοδιαζόμαστε με πολύτιμη εμπειρία που μας καθιστά έτοιμους για μελλοντική διαχείριση παρόμοιων καταστάσεων με στόχο εμείς να είμαστε οι νικητές της ζωής που μας αξίζει…!

 του Λάσκαρη Κωνσταντίνου