Ποιες είναι οι συχνότερες μορφές κατάθλιψης;

Η κατάθλιψη ανήκει στην ευρύτερη κατηγορία των «διαταραχών της διάθεσης». Η πραγματική κατάθλιψη, αυτή που οι ειδικευμένοι επιστήμονες αναφέρουν γενικά ως καταθλιπτική νόσο, είναι διαφορετική από τη φυσιολογική θλίψη, ψυχολογική κατάπτωση, βαρυθυμία ή απόγνωση ή από την συγκυρία που τυγχάνει να τελούμε υπό κατάσταση μοναξιάς, λύπης ή απόρριψης.

Οι κυριότερες μορφές της κατάθλιψης είναι η μείζων καταθλιπτική διαταραχή, η δυσθυμία και η διπολική διαταραχή. Ας τις δούμε μια προς μια αναλυτικά…

– Μείζων κατάθλιψη

Ένα επεισόδιο μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (γνωστή και ως κλινική κατάθλιψη ή μονοπολική διαταραχή) περιλαμβάνει τουλάχιστον πέντε ή περισσότερα συμπτώματα στο επίπεδο του συναισθήματος, της γνωστικής λειτουργίας, της συμπεριφοράς και της σωματικής λειτουργίας για διάστημα τουλάχιστον δύο εβδομάδων.

Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται συνήθως η έντονα καταθλιπτική διάθεση, κόπωση ή & απώλεια ενεργητικότητας, χαμηλή αυτοπεποίθηση & μελαγχολία ή αδικαιολόγητες ενοχές, αισθήματα ανικανότητας, αναξιότητας – απελπισίας ή απόγνωσης, μειωμένη σκέψη ή συγκέντρωση, απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας αλλά και εν γένει  απώλεια του ενδιαφέροντος για οποιαδήποτε δραστηριότητα & διάθεσης για προσπάθεια και γενικότερα παντελής απουσία ευχαρίστησης για τις καθημερινές δραστηριότητες.

Στην περίπτωση της μείζονος κατάθλιψης…

Η ικανότητα για δουλειά, η απόδοση στο σχολείο, ο ύπνος, η όρεξη και οι κοινωνικές σχέσεις επηρεάζονται σημαντικά. Τα επεισόδια της μείζονος κατάθλιψης μπορεί να συμβούν μια ή δύο φορές στη ζωή ενός ατόμου ή και να επαναλαμβάνονται συχνά. Ένα τέτοιο επεισόδιο μπορεί να εκδηλωθεί μετά από μια απώλεια, έναν χωρισμό, μια σοβαρή ασθένεια ή κάποιο άλλο σημαντικό γεγονός.

«Μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή…Σε κάποιες περιπτώσεις το άτομο μπορεί να έχει ιδέες αυτοκαταστροφής, ακόμα και να σχεδιάζει να βλάψει τον εαυτό του».

Ένα τέτοιο επεισόδιο διαρκεί συνήθως και λιγότερο από δύο χρόνια και έχει σαφή έναρξη. Η διαφορά στη λειτουργικότητα του ατόμου είναι εμφανής σε σχέση με την περίοδο πριν το επεισόδιο.

– Δυσθυμική διαταραχή

Πρόκειται για μια μακροχρόνια μορφή «ήπιας»  κατάθλιψης που χαρακτηρίζεται από διαρκή μελαγχολική διάθεση. Ο όρος προέρχεται από τους αρχαίους Έλληνες, που πίστευαν ότι ο «θύμος αδένας» είναι η πηγή όλων των συναισθημάτων. Ουσιαστικά πρόκειται για χρόνια κατάσταση όπου το άτομο βιώνει «καταθλιπτικό συναίσθημα» για περισσότερο από δύο χρόνια και δεν μπορεί να βιώσει αρκετά μεγάλα διαστήματα «αυξημένης λειτουργικότητας» ή & παραγωγικότητας στην εργασία του.

Θεωρείται λιγότερο σοβαρή από ότι η μείζονα κατάθλιψη γιατί έχει λιγότερο δραστικές συνέπειες στην ζωή του ατόμου αλλά περιλαμβάνει τα ίδια συμπτώματα όπως μειωμένη ενέργεια (αίσθημα κόπωσης, νωθρότητα, οκνηρία, κατατονία, ραθυμία), ανήσυχο ύπνο με εφιάλτες & έντονο αίσθημα ανησυχίας καθώς επίσης έντονη είναι η εκδήλωση νευρικότητας, οξυθυμίας με αποκορύφωμα την κοινωνική απόσυρση – απομόνωση – περιθωριοποίηση.

Επίσης, το άτομο αμφιταλαντεύεται και εμφανίζει αδυναμία λήψης αποφάσεων (αναποφασιστικότητα) ενώ η ευερεθιστότητα, μεμψιμοιρία, ανηδονία και αρνητικές σκέψεις διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή του πάσχοντος.

Ορισμένα δυσθυμικά άτομα εμφανίζουν τα πρώτα συμπτώματα κατάθλιψης κατά την παιδική ή την εφηβική ηλικία ενώ υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου άνθρωποι αναπτύσσουν δυσθυμία αργότερα στη ζωή τους, συνήθως έπειτα από μια ασθένεια ή τραγικό συμβάν (απώλεια προσώπου, απόλυση, απώλεια περιουσίας κλπ) 

 – Διπολική διαταραχή

Η διπολική διαταραχή (γνωστή στο παρελθόν και ως μανιοκατάθλιψη) χαρακτηρίζεται από μια «κυκλική εναλλαγή» της διάθεσης όπου επεισόδια «μανίας ή υπομανίας» εναλλάσσονται με επεισόδια κατάθλιψης ανάμεσα σε περιόδους φυσιολογικής διάθεσης (νορμοθυμία).

Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου μανίας, ένα άτομο μπορεί να βιώσει έντονη ευφορία ή ευερεθιστότητα, υπερκινητικότητα, να εμφανίσουν έντονη σεξουαλική επιθυμία, να εκδηλώσουν προκλητική – ενοχλητική – προσβλητική αλλά και επιθετική συμπεριφορά.

Αίσθημα μεγαλείου (πίστη σε δημιουργικές ή διανοητικές δυνάμεις σε ουτοπική ή μη ρεαλιστική βάση), τάση για υπερβολική σεξουαλική δραστηριότητα ή ξόδεμα χρημάτων, μειωμένη ανάγκη για ύπνο, ενώ ο γρήγορος λόγος (ακατάπαυστη, ακατάληπτη & ακατάσχετη λογοδιάρροια), η διάσπαση προσοχής, συναισθηματική αστάθεια (αμφιθυμία, κυκλοθυμία & επιδιωκόμενη έκθεση σε επικίνδυνες δραστηριότητες συνθέτουν την πάγια πραγματικότητα ενός ανθρώπου που υποφέρει από την συγκεκριμένη ψυχο – συναισθηματική διαταραχή.

Κατά τη διάρκεια της καταθλιπτικής φάσης τα συμπτώματα είναι ίδια με αυτά ενός επεισοδίου μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από διπολική διαταραχή εμφανίζουν σοβαρή μορφής καταθλιπτικών συναισθημάτων αλλά & την έντονη αλλά και σε υπέρμετρο βαθμό ευθυμία μπορεί να διαδεχθεί  η ψύχωση, που εκδηλώνεται με: ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις με αποκορύφωμα την εμφάνιση υψηλών ποσοστών αυτοκτονικών τάσεων & ιδεασμών. 

Η διπολική διαταραχή χρειάζεται συστηματική ψυχιατρική υποστήριξη.

Η θεραπεία…  

Η εκδήλωση κάθε μορφής (στάδιο) κατάθλιψης χρειάζεται χρειάζεται τη συμβουλή – συνδρομή & αρωγή ειδικού ψυχικής υγείας». Με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή περίπου 8 στους 10 ανθρώπους που πάσχουν από κατάθλιψη βελτιώνονται και επανέρχονται στη φυσιολογική, παραγωγική ζωή τους.

Υπάρχουν διάφορες εναλλακτικές επιλογές για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, από φάρμακα έως την ψυχοθεραπεία, και κάθε μία απ’ αυτές διαδραματίζει στην θετική εξέλιξη της ψυχική μας υγείας & συναισθηματικής μας ισορροπίας σημαντικό ρόλο, αφού μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και η «ήπια» κατάθλιψη μπορεί να σχετίζεται με ανεπαρκή σωματική & κοινωνική λειτουργία αυξημένο κίνδυνο…

…εκδήλωσης μελλοντικής κατάθλιψης, υποτροπής σε βαθμό απόπειρας αυτοκτονίας και εκδήλωσης αυτοκαταστροφικών τάσεων…!

Το άρθρο υπογράφει η επιστημονική ομάδα του https://kontasou.com/