Η βαθιά αναπνοή φαντάζει μάλλον «εύκολη», μια παραλλαγή των εισπνοών και εκπνοών που κάνουμε αυτομάτως όλη μας τη ζωή. Και έρχεται το πρώτο μάθημα γιόγκα και όσα είχαμε στο μυαλό μας ανατρέπονται, μας βάζουν δε σε περίεργες σκέψεις και ανησυχίες: «γιατί μου είναι τόσο δύσκολες οι αργές και βαθιές αναπνοές; Μήπως έχω κάποιο πρόβλημα;».

Η απάντηση θα μπορούσε να είναι «ναι» ή περίπου θετική, σύμφωνα με τον πνευμονολόγο Michael J. Stephen, που υποστηρίζει πως, πίσω από κάθε άνθρωπο που δυσκολεύεται να πάρει βαθιά ανάσα, κρύβεται συνήθως μια διαφορετική ιστορία.

Photo: Shutterstock

Συναγερμός για περισσότερες ανάσες

Έρευνες έχουν διαπιστώσει χρόνια τώρα ότι δεν ξέρουμε πώς να αναπνέουμε σωστά. Σύμφωνα με ειδικούς του breathwork, ομάδας ασκήσεων που βασίζονται στον σκόπιμο έλεγχο της αναπνοής και έχουν συνδεθεί με καλύτερη διαχείριση του στρες και των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, για διάφορους λόγους όπως το παρατεταμένο άγχος, η κακή στάση του σώματος ή τα στενά παντελόνια, έχουμε μάθει στις μικρές και δυσλειτουργικές αναπνοές.

Έχουμε συνηθίσει τον εγκέφαλό μας, τη ροή του αίματος και τους πνεύμονες σε ένα συγκεκριμένο μοτίβο αναπνοής αναφορικά με τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα και pH στο αίμα. Η προσπάθεια να αναπνεύσουμε αργά, όπως δηλαδή θα συμβεί σε μια συνεδρία γιόγκα, θα σημάνει αυτομάτως συναγερμό για περισσότερες ανάσες, χωρίς να καταφέρουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Το μυαλό βάζει εμπόδια

Ένας ακόμη παράγοντας-κλειδί για τις βαθιές ανάσες είναι η διανοητική και συναισθηματική μας κατάσταση. Οι έντονοι ρυθμοί της καθημερινότητας που μας κρατούν σε υπερδιέγερση, σε μια μόνιμη κατάσταση «πάλης ή φυγής» δεν προσφέρονται για χαλάρωση και σωστή, βαθιά αναπνοή. Σύμφωνα με τον δάσκαλο γιόγκα Alex Artymiak, όταν είμαστε στρεσαρισμένοι ή αγχωμένοι αυξάνουμε την απόκριση από το νευρικό μας σύστημα, το οποίο μας αναγκάζει σε ρηχή και γρήγορη αναπνοή.

Υποκείμενες καταστάσεις υγείας

Αν και η κακή υγεία δεν είναι προϋπόθεση για την αδυναμία βαθιάς αναπνοής, ορισμένες ιατρικές καταστάσεις και παθήσεις μπορούν να αποτελούν εμπόδιο, σύμφωνα με τον Δρ Stephen, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η Long-covid, το στραβό ρινικό διάφραγμα (σκολίωση ρινικού διαφράγματος) και οι καρδιακές ανωμαλίες.

Τρία tips για βαθιές αναπνοές

1. Μικρά βήματα για αρχή

«Δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε με ένα μάθημα γιόγκα 30 λεπτών. Για αρχή, αρκεί απλώς να καταλάβετε πώς να αναπνέετε φυσικά. Κάνετε μια στιγμιαία παύση, κλείστε τα μάτια σας (αν σας βοηθά) και τοποθετήστε τα χέρια σας στο στήθος και την κοιλιά σας για να δείτε πώς ρέει η αναπνοή. Έχετε ως αφετηρία σας την περιέργεια για το πώς γίνεται» συστήνουν οι ειδικοί και προκρίνουν τη φυσικότητα στην αναπνοή αντί του άγχους για τον έλεγχό της.

2. Υπομονή

«Αν αγνοούσατε το διάφραγμά σας για δεκαετίες, θα χρειαστούν περισσότερες από δύο ημέρες για να το επαναφέρετε σε φόρμα» δηλώνει ο Δρ Stephen και εξηγεί πως η εκ νέου εκπαίδευση του εγκεφάλου και του μυϊκού συστήματος χρειάζεται υπομονή, όπως όταν πηγαίνει κανείς στο γυμναστήριο και πρέπει να περιμένει μέχρι να δει αποτελέσματα.

3. Προσοχή στα σημάδια του σώματος

Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική χωρητικότητα στους πνεύμονές του και το ίδιο ισχύει για τις ανάγκες αναπνοής. Επομένως θα πρέπει κανείς να «ακούει» το σώμα του, χωρίς ενοχές αν δεν μπόρεσε να ακολουθήσει μέχρι τέλους την άσκηση αναπνοής του δασκάλου. «Αφήστε τη δική σας αναπνοή να γίνει οδηγός σας» καταλήγουν οι ειδικοί.