Μήπως τελικά το άγχος βοηθά στις πανελλαδικές εξετάσεις;

Διανύουμε μέρες πανελλαδικών εξετάσεων και το άγχος πολλών οικογενειών χτυπάει κόκκινο. Μαθητές και γονείς, συγγενείς και φίλοι ζουν στο ρυθμό των θεμάτων, της δυσκολίας τους και των αποτελεσμάτων. Πώς πρέπει να φερόμαστε στους μαθητές και πώς μπορούμε να ανταπεξέλθουμε αν είμαστε εμείς οι μαθητές;

• Η σημασία των εξετάσεων

Στη χώρα μας οι εξετάσεις αυτές έχουν πολύ μεγάλη σημασία στη συνείδηση των ανθρώπων. Νιώθεις ότι καθορίζεται το μέλλον σου. Η πορεία της μετέπειτα ζωής σου.

Από προσωπική πείρα μπορώ να σας πω ότι δεν είναι έτσι καθώς μαθηματικός σπούδασα και με την ψυχολογία ασχολούμαι… Και σίγουρα ο καθένας από εσάς θα γνωρίζει τουλάχιστον ένα άτομο το οποίο κάποια στιγμή άλλαξε καριέρα και ασχολήθηκε με κάτι άλλο, εντελώς διαφορετικό από αυτό που σπούδασε. Η ζωή μας φέρνει αντιμέτωπους διαρκώς με νέες εμπειρίες και τεστάρει τις επιλογές μας. Έτσι η επιλογή των πανελληνίων δεν καθορίζει πραγματικά το μέλλον σου. Μόνο βραχυπρόθεσμα.

Πρώτο συμπέρασμα, λοιπόν: Δεν είναι τόσο σημαντικές όσο νομίζετε.

Ας το αφήσουμε αυτό παράμερα όμως.

• Το άγχος είναι δύναμη

Σε προηγούμενο άρθρο περιγράφηκε πως δεν είναι το άγχος αυτό που μας επηρεάζει αλλά ο τρόπος με τον οποίο το αντιμετωπίζουμε.

Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας βιολογικά σχεδιασμένη ώστε να μας ενδυναμώνει να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζουμε. Το άγχος είναι εδώ για να μας δώσει δύναμη.

Η βιολογία του οργανισμού μας την ώρα που αγχωνόμαστε μας αλλάζει ώστε να εστιάζουμε σ’ αυτό που έχουμε να κάνουμε και οι αισθήσεις μας οξύνονται. Η καρδιά μας χτυπάει πιο δυνατά για να μας δώσει την ενέργεια που χρειαζόμαστε και όλος ο οργανισμός είναι σε συναγερμό για να παράξουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

• Πώς αντιμετωπίζουμε το άγχος

Πολύ συχνά όμως εμείς βιώνουμε το αντίθετο αποτέλεσμα και το άγχος μας διαλύει. Τι γίνεται εδώ;

Εδώ φταίει όλη η παραπληροφόρηση που υπάρχει για το άγχος και η δαιμονοποίησή του από ολόκληρη την κοινωνία. Ακούμε διαρκώς πόσο κακό κάνει το στρες και πόσο επιβλαβείς είναι οι επιπτώσεις του, οπότε είναι απόλυτα φυσιολογικό να αρχίζουμε να ανησυχούμε όταν νιώθουμε αγχωμένοι. Στην ουσία αγχωνόμαστε επειδή αγχωνόμαστε…

Να ξεκαθαρίσω πως δεν είναι αβάσιμα ή ψέμματα όσα ακούμε. Ισχύουν όλα αν τα πιστεύουμε!

Οι έρευνες έχουν μιλήσει…

Ο καθηγητής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ Jeremy Jamieson προσπάθησε να καταλάβει πώς οι αντιλήψεις μας για το άγχος μας επηρεάζουν από το να πάρουμε τη δύναμή του. Σχεδίασε ένα απλό πείραμα…

Κάλεσε μια ομάδα υποψήφιων διδακτορικών φοιτητών και τους είπε ότι θα μετρούσε τη βιοσωματική τους αντίδραση στο στρες. Έτσι πήρε από όλους δείγματα σάλιου για να μετρήσει τα επίπεδα άγχους τους πριν το τεστ. Στους μισούς από αυτούς τους έκανε μια μικρή εισαγωγή για να τους βοηθήσει με το στρες πριν το τεστ.

Τους είπε:

«Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι αν νιώθουν αγχωμένοι πριν κάνουν μια εξέταση τότε δε θα τα παν καλά. Όμως οι έρευνες δείχνουν ότι το στρες δεν επηρεάζει την απόδοση και μάλιστα μπορεί και να την βελτιώσει. Όσοι νιώθουν αγχωμένοι πριν την εξέταση μπορεί να τα παν καλύτερα. Οπότε μην σας ανησυχεί αν νιώθετε αγχωμένοι πριν την εξέταση σήμερα. Αν σας πιάσετε να είστε αγχωμένοι κατά τη διάρκεια του τεστ απλά υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι το άγχος σας βοηθάει να τα πάτε καλά».

Οι μαθητές μετά έκαναν το τεστ και όντως όσοι είχαν ακούσει αυτή την πολύ σύντομη ομιλία τα πήγαν καλύτερα! Όταν μάλιστα σε ένα επόμενο πείραμα μέτρησε το ποσοστό άγχος τους μετά την εξέταση βρήκε πως ο λόγος του δεν λειτούργησε καταπραϋντικά. Μάλιστα όσοι άκουσαν τον λόγο του, είχαν περισσότερο, όχι λιγότερο άγχος.

Είδαν επίσης ότι υψηλότερα επίπεδα άγχους συνδέονταν και με καλύτερη απόδοση στις εξετάσεις, αλλά μόνο για όσους φοιτητές είχαν ακούσει τη σύντομη ομιλία. Για όσους δεν την άκουσαν δεν βρέθηκε σύνδεση ανάμεσα στα επίπεδα άγχους και την απόδοση.

Τρεις μήνες μετά οι φοιτητές έκαναν το επίσημο κρατικό πανεπιστημιακό τεστ. Όσοι φοιτητές είχαν ακούσει την ομιλία τα πήγαν σημαντικά καλύτερα από τους υπόλοιπους.

Ας σκεφτούμε για λίγο τι μας λένε αυτά τα ευρήματα. Μια σύντομη δίλεπτη ομιλία είχε τη δύναμη να αλλάξει τα αποτελέσματα στις εξετάσεις των παιδιών έως και τρεις μήνες μετά. Δεν τους υπενθύμισε κανείς λίγο πριν δώσουν ότι το άγχος τους βοηθάει.

Το γεγονός ότι αγκάλιασαν το άγχος τους, αυτό τους βοήθησε.

Στην πράξη

Αν κάποιος δικός σας δίνει εξετάσεις μην του πείτε να μην αγχώνεται. Του στερείτε ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Το άγχος του. Κρίμα είναι.

Πείτε του ότι το άγχος βοηθάει στο να τα πάει καλά και αν νιώσει αγχωμένος την ώρα της εξέτασης ας υπενθυμίσει στον εαυτό του, αυτή την απλή αλήθεια.

Μην του πείτε «Μην αγχώνεσαι«. Αν μη τι άλλο θα νιώσει ότι δεν τον καταλαβαίνετε. Λες κι αυτός ήθελε να αγχώνεται και περίμενε εσάς να του πείτε να μην αγχώνεται…

Πείτε του όμως:

«Αγχώνεσαι; Σε καταλαβαίνω. Πρέπει να είναι πολύ μεγάλο το βάρος που νιώθεις πως σηκώνεις. Όμως ξέρεις τι; Το άγχος μπορεί να σε βοηθήσει να τα πας καλύτερα στις εξετάσεις σου»

Και μετά δώστε του να διαβάσει το άρθρο γιατί δυστυχώς μάλλον δε θα σας πιστέψει…

Συμπέρασμα

Είναι αναπόφευκτο να αγχώνονται οι μαθητές με τις εξετάσεις τους. Ας μην τους λέμε να μην αγχώνονται γιατί ούτε γίνεται, ούτε τους αρέσει να το ακούνε. Μας απομακρύνει από εκείνους.

Αντί γι αυτό ας τους ενθαρρύνουμε να αγκαλιάσουν το άγχος τους και να του επιτρέψουν να τους βοηθήσει να τα αποδώσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους.

Καλές αγχωμένες εξετάσεις!!!

Το άρθρο υπογράφει ο Δημήτρης Φλαμούρης – Μαθηματικός / Θετικός Ψυχολόγος

(Περισσότερα για τον Δημήτρη Φλαμούρη θα δείτε στο http://dimitrisflamouris.com/)