H καλοκαιρινή κατάθλιψη, αν και είναι λιγότερο γνωστή από την εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (Seasonal Affective Disorder – SAD) που εμφανίζεται πιο συχνά τον χειμώνα. Παρόλα αυτά, αρκετοί άνθρωποι βιώνουν καταθλιπτικά συμπτώματα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Πού όμως οφείλεται η καλοκαιρινή κατάθλιψη;
Οι αιτίες μπορεί να είναι ποικίλες και αλληλένδετες. Ορισμένοι πιθανοί παράγοντες περιλαμβάνουν:
Αλλαγή ρουτίνας & κλίματος
Το καλοκαίρι φέρνει αλλαγές στο πρόγραμμα (διακοπές, αλλαγή ωραρίου, κλείσιμο σχολείων), κάτι που μπορεί να δημιουργεί άγχος και αποδιοργάνωση.
- Πολλές κοινωνικές υποχρεώσεις
Η εποχή συχνά “επιβάλλει” καλή διάθεση, διακοπές, σώμα στην παραλία, κοινωνικότητα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πίεση και αίσθημα αποτυχίας σε όσους δεν ανταποκρίνονται.
- Υψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με την αϋπνία
Όσο και να φαίνεται περίεργο υψηλή θερμοκρασία και οι διαταραχές ύπνου μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση και τα επίπεδα ενέργειας. Αυτό γίνεται ως εξής :
Η υψηλή θερμοκρασία το καλοκαίρι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα επίπεδα ενέργειας του ανθρώπινου οργανισμού, με αποτέλεσμα να νιώθουμε κόπωση, εξάντληση ή λήθαργο. Αυτό συμβαίνει μέσα από πολλούς φυσιολογικούς και ψυχολογικούς μηχανισμούς:
Απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών
Ο οργανισμός ιδρώνει περισσότερο για να διατηρήσει τη θερμοκρασία του σταθερή.
Αυτό προκαλεί αφυδάτωση και έλλειψη ηλεκτρολυτών (νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο), που οδηγούν σε κόπωση, μυϊκή αδυναμία και μειωμένη αντοχή.
Αύξηση της θερμοκρασίας σώματος → κόπωση
Όταν αυξάνεται η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος: Η καρδιά δουλεύει πιο έντονα για να διατηρήσει τη θερμική ισορροπία. Αυτό αυξάνει την καρδιακή παλινδρόμηση και καταναλώνει περισσότερη ενέργεια. Το αποτέλεσμα είναι αίσθημα εξάντλησης ακόμα και χωρίς σωματική δραστηριότητα. Οι διαταραχές στον ύπνο που προκαλούνται με την υπερβολική ζέστη τη νύχτα δυσκολεύει τον ύπνο, ιδιαίτερα τον βαθύ και αποκαταστατικό για το σώμα και το πνεύμα.
Η έλλειψη ποιοτικού ύπνου οδηγεί σε μειωμένη ενέργεια, νεύρα, δυσκολία συγκέντρωσης.
Μείωση της όρεξης σε υψηλές θερμοκρασίες, μειώνεται η επιθυμία για φαγητό με αποτέλεσμα αυτό να περιορίζει την πρόσληψη θερμίδων και θρεπτικών συστατικών, που είναι απαραίτητα για την παραγωγή ενέργειας.
Η αύξηση στρες και κακής διάθεσης που οφείλεται στην παρατεταμένη ζέστη σχετίζεται με αύξηση της ευερεθιστότητας και του άγχους. Το ψυχικό στρες απορροφά ενέργεια και επιδεινώνει τη σωματική κόπωση με αποτέλεσμα ο οργανισμός προσαρμόζεται περιορίζοντας την κίνηση για να προστατευτεί.
Ο μηχανισμός αυτός προάγει την μείωση δραστηριότητας = λιγότερη κυκλοφορία αίματος & οξυγόνου, άρα μειωμένη ενέργεια και διάθεση.
Μέτρα για περιορισμό του φαινόμενου λόγω ζέστης:
Πίνετε αρκετά υγρά και ηλεκτρολύτες.
Αποφύγετε την έντονη άσκηση τις ώρες αιχμής (12:00–17:00).
Κρατάτε το περιβάλλον σας δροσερό και αεριζόμενο.
Καταναλώνετε ελαφρά γεύματα με φρούτα, λαχανικά, και πρωτεΐνη.
Προσπαθήστε να έχετε καλό ύπνο με δροσερές συνθήκες.
Πως συμβάλει η οικονομική πίεση στην καλοκαιρινή κατάθλιψη
Τα έξοδα των διακοπών, η ανάγκη για ψυχαγωγία και οι κοινωνικές υποχρεώσεις προκαλούν οικονομικό άγχος. Αν όλοι γύρω πηγαίνουν διακοπές ή έχουν παρέες ενώ κάποιος είναι μόνος του, μπορεί να ενταθεί το αίσθημα μοναξιάς.
Ιστορικό ψυχικών διαταραχών
Άνθρωποι με προϋπάρχουσες ψυχικές διαταραχές μπορεί να επιδεινωθούν λόγω αλλαγών ή εποχικών παραγόντων.
Κάποια μέτρα που θα ανακούφιζαν το φαινόμενο
Διατήρηση σταθερής ρουτίνας (ύπνος, διατροφή, φυσική δραστηριότητα)
Αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο και ζέστη
Ελαχιστοποίηση σύγκρισης με “ιδανικές εικόνες” στα social media
Συζήτηση με ειδικό
Η ψυχοθεραπεία (π.χ. γνωσιακή-συμπεριφορική) μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό των αιτιών και στην αλλαγή τρόπων σκέψης.
Κοινωνική επαφή, ακόμα και σε μικρή μορφή, μειώνει τη μοναξιά.
Φυσική άσκηση
Βελτιώνει τη διάθεση μέσω αύξησης ενδορφινών.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια
Αν η διάθεση είναι χαμηλή για πάνω από δύο εβδομάδες, συνοδεύεται από απώλεια ενδιαφέροντος, υπερυπνία ή αϋπνία, άγχος, απομόνωση ή σκέψεις αυτοτραυματισμού ή αυτοκτονίας, είναι σημαντικό να ζητηθεί άμεση υποστήριξη από ειδικό ψυχικής υγείας.
Π.Τ.
