Το φυσιολογικό άγχος είναι μια συναισθηματική αντίδραση που προειδοποιεί και προετοιμάζει τον οργανισμό για να αντιμετωπίσει κάποιον επικείμενο κίνδυνο ή απειλή και εξασφαλίζει την αυτοσυντήρηση, ετοιμότητα & εναρμόνιση του ατόμου με το περιβάλλον του. Το άγχος που προέρχεται από προβλήματα και γεγονότα της καθημερινής ζωής δεν απαιτεί φαρμακευτική αντιμετώπιση, καθώς αναχαιτίζεται όταν το άτομο ενημερωθεί κατάλληλα και καθησυχαστεί, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου η φαρμακευτική αρωγή κρίνεται απαραίτητη
Πέραν από τις προσωπικές προσπάθειες, υπάρχουν επαγγελματίες υγείας που μπορούν εκτενέστερα να βοηθήσουν τον άνθρωπο που αντιμετωπίζει έντονο άγχος ώστε σταδιακά να το ξεπεράσει και να απαλλαγεί από αυτό. Μια αποτελεσματική θεραπεία βοηθά τα άτομα με άγχος να μάθουν πώς να ελέγχουν και να διαχειρίζονται μια δυσάρεστη κατάσταση. Το είδος της συγκεκριμένης θεραπείας εξαρτάται κάθε φορά από τον τύπο του άγχους που βιώνει το άτομο. Ήπια συμπτώματα μπορούν να ανακουφιστούν με αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως είναι η εφαρμογή τακτικής σωματικής άσκησης ή υγιεινός τρόπος διατροφής. Από την άλλη πλευρά, όταν τα συμπτώματα του άγχους είναι μέτρια έως σοβαρά, η ψυχολογική ή ιατρική θεραπεία είναι πιθανό απαραίτητη.
Ψυχολογικές θεραπείες για το άγχος…
Οι ψυχολογικές θεραπείες αποτελούν έναν αποτελεσματικό τρόπο για τη θεραπεία του άγχους. Μπορούν να βοηθήσουν όχι μόνο ένα πρόσωπο να το ξεπεράσει, αλλά μπορούν επίσης να βοηθήσουν την αποφυγή επανάληψης του άγχους. Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι ψυχολογικών θεραπειών οι οποίες πραγματοποιούνται με έναν επαγγελματία υγείας.
• Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT)
Η CBT είναι δομημένη ψυχολογική θεραπεία, η οποία αναγνωρίζει ότι ο τρόπος που σκέφτεται (νόηση) και ενεργεί (συμπεριφορά) ένα άτομο επηρεάζει τον τρόπο που αισθάνεται. Στη θεραπεία αυτή το άτομο εργάζεται με έναν επαγγελματία για να εξετάσουν μαζί τα πρότυπα σκέψης και δράσης που είτε τους προδιαθέτουν για άγχος, ή συμβάλλουν στην διατήρησή του. Από τη στιγμή που αυτές οι καταστάσεις αναγνωρίζονται , το άτομο μπορεί συνειδητά και σκόπιμα να κάνει αλλαγές για να αντικαταστήσει αυτά τα πρότυπα με νέα που μειώνουν το άγχος και ενισχύσουν την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του. Για παράδειγμα, ένα άτομο που μπορεί να σκέφτεται το χειρότερο για κάθε κατάσταση, ή πρόβλεπει ότι τα πράγματα θα πάνε στραβά διακατέχεται από έντονο άγχος. Με την εν λόγω θεραπεία, το άτομο εργάζεται με τον γιατρό για να αλλάξει αυτά τα πρότυπα και χρησιμοποιεί ένα τρόπο σκέψης που είναι πιο ρεαλιστικός και εστιασμένος στην επίλυση των προβλημάτων . Έντονο άγχος επίσης φανερώνει η αυξημένη συνήθεια ενός ατόμου να αποφεύγει πράγματα από που του προκαλούν φόβο. Με τη θεραπεία μαθαίνει πώς να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις που τον φοβίζουν χωρίς να τις αποφεύγει. Οι επαγγελματίες υγείας ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν τη διαφορά μεταξύ παραγωγικής και μη παραγωγικής ανησυχίας, με σκοπό την αποφυγή ή τη επίλυση των προβλημάτων τους. Τους δείχνουν τεχνικές χαλάρωσης και αναπνοής, χαλάρωσης των μυών, και τεχνικές ελέγχου του άγχους που πρέπει να εφαρμόζουν, όταν αναγνωρίζουν τα σωματικά συμπτώματα της έντασης. Η εν λόγω θεραπεία συχνά συνδιάζεται με τη θεραπεία συμπεριφοράς.
• Η θεραπεία συμπεριφοράς
Η θεραπεία συμπεριφοράς είναι ένα σημαντικό συστατικό της γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας (CBT). Ωστόσο, διαφέρει από εκείνη γιατί εστιάζει αποκλειστικά στην αύξηση του επιπέδου δραστηριότητας ενός ατόμου και της ευχαρίστησης στη ζωή τους. Προβλήματα άγχους συχνά εξακολουθούν να υπάρχουν, επειδή το άτομο αποφεύγει καταστάσεις που το φοβίζουν. Η αποφυγή αυτών των καταστάσεων σημαίνει ότι το άτομο δεν αντιλαμβάνεται ότι μπορεί πραγματικά να αντιμετωπίσει το φόβο του. Η θεραπεία συμπεριφοράς για το άγχος βασίζεται κυρίως σε μια θεραπεία που ονομάζεται «διαβαθμισμένη έκθεση» και η οποία βασίζεται στην έκθεση των ανθρώπων στα συγκεκριμένα πράγματα που τους καθιστούν άγχος. Το άτομο κατανοεί ότι ο φόβος του θα μειωθεί, χωρίς να χρειάζεται να αποφύγει ολοκληρωτικά την κατάσταση, και ταυτόχρονα ότι οι φόβοι του δεν είναι τόσο έντονοι και αληθινοί όσο νόμιζει.
Ιατρικές θεραπείες για το άγχος…
Έρευνες δείχνουν ότι οι ψυχολογικές θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές για τους ανθρώπους με έντονο άγχος. Ωστόσο εάν τα συμπτώματα είναι σοβαρά, μερικές ιατρικές θεραπείες μπορεί να αποδειχθούν πιο χρήσιμες.
• Αντικαταθλιπτικά φάρμακα
Ορισμένα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν τους ανθρώπους να διαχειριστούν το άγχος τους, ακόμη και αν δεν αντιμετωπίζουν συμπτώματα κατάθλιψης. Έρευνες δείχνουν ότι όταν οι άνθρωποι έχουν μια αγχώδη διαταραχή, συμβαίνουν συγκεκριμένες αλλαγές στον τομέα των χημικών του εγκεφάλου που αφορούν τις ορμόνες σεροτονίνη, νοραδρεναλίνη και ντοπαμίνη. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα έχουν σχεδιαστεί για να διορθώσουν την ανισορροπία των χημικών μηνυμάτων μεταξύ των νευρικών κυττάρων (νευρώνες) στον εγκέφαλο. Ωστόσο όπως όλα τα φάρμακα, έτσι και τα αντικαταθλιπτικά παρουσιάζουν ενδεχομένως κάποιες παρενέργειες. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν ναυτία, πονοκεφάλους, άγχος, εφίδρωση, ζάλη, διέγερση, αύξηση του σωματικού βάρους, ξηροστομία και σεξουαλικές δυσκολίες. Το χρονικό διάστημα που ένα πρόσωπο πρέπει να λαμβάνει αντικαταθλιπτικά εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κατάστασης του και από το πώς ανταποκρίνεται στη θεραπεία. Μερικοί άνθρωποι χρειάζονται μόνο ένα σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ άλλοι μπορεί να τα χρειάζονται σε συνεχή βάση για να διαχείρζονται καλύτερα την κατάστασή τους. Είναι ακριβώς όπως κάποιος που χρησιμοποιεί την ινσουλίνη για τη διαχείριση του διαβήτη του. Τα αντικαταθλιπτικά είναι ασφαλή, αποτελεσματικά και δεν προκαλούν εθισμό. Οι άνθρωποι μερικές φορές θέλουν να σταματήσουν τη χρήση τους επειδή ανησυχούν ότι εθίζονται. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή τα συγχέουν με άλλους τύπους φαρμάκων (π.χ. βενζοδιαζεπίνες , κατασταλτικά). Η διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής θα πρέπει να γίνει μόνο σταδιακά και μετά από σύσταση τουγιατρού, ενώ ο ασθενής πρέπει να παραμείνει υπό την εποπτεία του.
• Ηρεμιστικά
Οι βενζοδιαζεπίνες (ηρεμιστικά ) είναι μια κατηγορία φαρμάκων που συνταγογραφούνται συχνά σε σύντομο χρονικό διάστημα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν το άγχος και τις κρίσεις πανικού. Τα ηρεμιστικά μειώνουν την ένταση χωρίς να προκαλούν υπνηλία, αλλά δεν συνιστώνται για μακροχρόνια χρήση, δεδομένου ότι μπορεί να είναι εθιστικά. Μπορούν να είναι χρήσιμα για ένα σύντομο χρονικό διάστημα (δύο ή τρεις εβδομάδες) ή να χρησιμοποιούνται κατά διαστήματα ως μέρος ενός ευρέος σχεδίου θεραπείας, αλλά όχι ως τη πρώτη ή μόνη θεραπεία.
H επιστημονική ομάδα του kontasou.com