Η έλλειψη χρημάτων προκαλεί κατάθλιψη;

Στην σημερινή εποχή η εμφάνιση της κατάθλιψης αυξάνεται συνεχώς  κι αυτό το διαπιστώνουμε όλοι οι θεραπευτές και οι ειδικοί ψυχικής υγείας σε καθημερινή βάση.

Το καταθλιπτικό συναίσθημα εκκινείται όχι μόνο από την οικονομική απώλεια – που είναι πλέον δεδομένη στη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών νοικοκυριών – αλλά και από την απώλεια της εμπιστοσύνης (σε πρόσωπα, σε σύμβολα και σε αξίες) που μας συντρόφευαν για χρόνια.

Σε ποιον μπορούμε να στραφούμε; Ποιος θα μας βοηθήσει;

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε πληθυσμό αφροαμερικανών γυναικών έδειξε ότι η οικονομική κατάσταση είναι ένας από τους  βασικότερους παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της κατάθλιψης (Starkey AJ, Keane CR, Terry MA, Marx JH, Ricci EM.J Urban Health. 2012 Aug 29).

«Οι συνεχείς περικοπές στο οικογενειακό εισόδημα δρουν επιβαρυντικά στην ψυχική υγεία, προσθέτοντας άγχος, ένταση και απόγνωση στους περισσότερους…» 

Το χρήμα αποτελεί – ένα από τα βασικότερα σύμβολα του Δυτικού πολιτισμού – και σχετίζεται με την αυτοεκτίμησή μας, την προσωπική μας ταυτότητα, την επαγγελματική καταξίωση και πολύ συχνά τη γονεϊκή φροντίδα. Οι γονείς μπορεί να νιώσουν ενοχές καθώς δεν μπορούν να παρέχουν στα παιδιά τους όσα παρείχαν μέχρι πρότινος.

Ακόμη και οι γονείς μεγαλύτερης ηλικίας που με τη σύνταξή τους βοηθούσαν τα παιδιά και τα εγγόνια τους μπορεί να νιώθουν ότι πλέον δεν βοηθούν και δεν στηρίζουν την οικογένειά τους οδηγούμενοι σταδιακά σε συναισθήματα απαξίωσης και προσωπικής ανεπάρκειας. Είναι λογικό λοιπόν όταν όλα αυτά αγγίζονται  και καταρρέουν να επηρεαζόμαστε σε μεγάλο βαθμό ψυχολογικά.

Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι τι μπορούμε να κάνουμε για να προλάβουμε ή να  αντιμετωπίσουμε τη κατάθλιψη, για να επιστρέψει έστω λίγη από τη χαρά που ζωγραφιζόταν στα πρόσωπά μας παλαιότερα. Η απάντηση βρίσκεται σε πολύ πιο απλά καθημερινά πράγματα από ότι φανταζόμαστε.

Αρχικά θα μπορούσαμε να επανεκτιμήσουμε τις προτεραιότητες στη ζωή μας. Τι είναι πιο σημαντικό για εμάς; Ποιες δηλαδή είναι οι πλαστές και ποιες οι πραγματικές μας ανάγκες.

Ένας περίπατος μια ηλιόλουστη ημέρα μπορεί να αποτελέσει ανακούφιση στη δύσκολη καθημερινότητά μας, χωρίς να χρειαζόμαστε απαραίτητα κάποια από τις «άνετες» παλαιότερες εξόδους ψυχαγωγίας μας.

Επίσης η διατροφή μας, ο ύπνος αλλά και η γενική φροντίδα του εαυτού μας είναι σημεία που καλό θα ήταν να μην τα παραμελούμε στο ελάχιστο καθώς ευθύνονται για το γενικότερο συναίσθημα ευεξίας σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο.

Ένας τομέας στη ζωή μας που επηρεάζεται άμεσα από τα συναισθήματά και τη διάθεσή μας είναι το κοινωνικό μας δίκτυο. Οι σχέσεις δοκιμάζονται σε όλα τα επίπεδα και συχνά επιλέγουμε να αποτραβηχτούμε από τους φίλους μας ακόμα και από την οικογένειά μας.

Διστάζουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους άλλους και να λάβουμε τη βοήθεια που μπορούν να μας προσφέρουν. Έτσι σταδιακά απομονωνόμαστε και οδηγούμαστε σε μια εσωτερική αναδίπλωση, η οποία θρέφει και θρέφεται από την κατάθλιψη.

Ας μην αποκρύπτουμε λοιπόν τα οικονομικά μας βάρη ή έγνοιες από τους δικούς μας ανθρώπους, προφασιζόμενοι ότι δεν θέλουμε να τους «ζαλίσουμε με τα δικά μας»…

Αν δεν ξέρουν δεν μπορούν να μας καταλάβουν και να μας στηρίξουν, όχι απαραίτητα υλικά αλλά κυρίως συναισθηματικά. Ακόμη και στα μικρότερα μέλη της οικογένειας είναι καλό να μιλάμε απλά και ειλικρινά για τη φύση των προβλημάτων που μας απασχολούν χωρίς πολλές λεπτομέρειες ωστόσο, προκειμένου να γνωρίζουν σε τι οφείλεται η συμπεριφορά και η διάθεσή μας ενίοτε. Αυτό βοηθά τα παιδιά να κατανοούν τι συμβαίνει και κατά συνέπεια να νιώθουν ασφαλή στο οικογενειακό περιβάλλον.

Τέλος αποφεύγουμε όσο το δυνατόν περισσότερο  την «καταστροφολογία» και τις αρνητικές σκέψεις, οι οποίες αποτελούν πολλές φορές τη πηγή  του καταθλιπτικού μας συναισθήματος. Κατανοούμε τις συνέπειες των πράξεων και των καταστάσεων, χωρίς να προδικάζουμε το μέλλον και έχοντας πάντα την ελπίδα που διατηρούμε με την προσωπική μας προσπάθεια για ένα καλύτερο αύριο. Στην περίπτωση που η κατάθλιψη παραμένει ή επιδεινώνεται απευθυνόμαστε σε έναν ειδικό ώστε να λάβουμε άμεσα βοήθεια.

Το άρθρο υπογράφει η Πουλημενέα Γεωργία – Κλινική Ψυχολόγος / Ψυχολόγος Υγείας (MSc)

(www.mentalcare.gr)