«Τα φυτά διαφέρουν τόσο από τα ζώα, που είναι εύκολο για πολλούς να τα θεωρούν εξωγήινα και διαφορετικά από εμάς. Οι περισσότεροι εκτιμούν πόσο όμορφα φαίνονται τα λουλούδια και τα δέντρα και γνωρίζουν ότι η φωτοσύνθεση είναι απαραίτητη για τη ζωή. Αλλά η ψυχική και σωματική μας σχέση με τη φυτική ζωή είναι πιο βαθιά από ό,τι θα περίμενε κανείς».

Τις παραπάνω λέξεις και φράσεις επιλέγει ο Λέκτορας Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Edge Hill, Sven Batke, για την εισαγωγή του πρόσφατου άρθρο του στο Conversation με τίτλο How plants can change your state of mind, πώς τα φυτά δηλαδή μπορούν να αλλάξουν τη διάθεσή μας μα και την κοσμοθεωρία μας αν λάβουμε υπ’ όψιν το διπλό νόσημα της λέξης “state of mind”, καλώντας μας να γνωρίσουμε τα πολύτιμα δώρα της φύσης ουσιαστικά, πέρα από την αισθητική τους διάσταση.

Ήδη η επιστήμη έχει συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση μέσα από πλήθος στοιχείων και ευρημάτων για την επίδραση των φυτών στην ψυχική και σωματική υγεία, όπως η άμβλυνση των συμπτωμάτων κατάθλιψης, άγχους και διαταραχών της διάθεσης μέσα από τη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης (ορμόνη του στρες), μια μεταβολή που θα επιφέρει μικρότερη αρτηριακή πίεση και μεγαλύτερη ευφορία.

Σημαντική έχει αποδειχθεί και η πολλαπλή συνεισφορά της θεραπευτικής κηπουρικής στην καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων σε άτομα με διαταραχή μετατραυματικού στρεςτην ανακούφιση από τον πόνο και το άγχος της αρθρίτιδας, την πρόληψη της άνοιας και την βελτίωση της σχέσης με την εικόνας μας.

Ακόμα και ένα μικρό γλαστράκι με κάποιο φυτό εσωτερικού χώρου κρύβει δυνάμεις που δεν αντιλαμβανόμαστε ή ίσως και να αγνοούσαμε ότι διαθέτει. Σύμφωνα με τον Hill, τα φυτά εσωτερικού χώρου μπορούν να βελτιώσουν τη συγκέντρωσή μας και να μας χαρίσουν διαύγεια προφυλάσσοντάς μας από έναν αόρατο «εχθρό», το διοξείδιο του άνθρακα (CO₂).

Σύμφωνα με διάφορες μελέτες, τα φυτά φιλτράρουν την ατμόσφαιρα εξασφαλίζοντας έτσι:

  • καλύτερη συγκέντρωση έως και 20%
  • ισχυρότερη ικανότητα ανάκλησης πληροφοριών κατά 15-20%

Οι κατευθυντήριες γραμμές του βρετανικού Οργανισμού Υγείας και Ασφάλειας (HSE) επισημαίνουν ότι τα 1.000 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm) είναι το ανώτατο όριο συγκέντρωσης CO₂ στα γραφεία για την αποφυγή πονοκεφάλων, κόπωσης και ζάλης -και κατά συνέπεια λανθασμένων αποφάσεων- που μπορεί να προκληθούν από την υπέρβαση του καθορισμένου επιπέδου. Έρευνες σε φυτά εσωτερικών χώρων διαπίστωσαν ότι χρειάστηκε λιγότερο από μία ώρα για να μειώσουν τα επίπεδα CO₂ από 2.000 ppm σε περίπου 480 ppm.

Αν σκέφτεστε πως είναι κατάλληλη στιγμή για την απόκτηση ενός τέτοιου συμμάχου, ίσως θα πρέπει να επιλέξετε κάποιο από τα φυτά-βάλσαμο για τους πνεύμονεςκαι που μπορούν να εγγυηθούν λιγότερο άγχος και περισσότερη δημιουργικότητα.

Ανάγκη για βαθύτερη σύνδεση

Ο αρθρογράφος υπενθυμίζει την κεντρική θέση που είχαν κάποτε τα δώρα της χλωρίδας στην ανθρώπινη κοινωνία και καλεί να επανεξετάσουμε τη σύνδεσή μας με τη φύση. «Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι μέχρι το 2050, επτά στους δέκα ανθρώπους θα ζουν σε πόλεις και η πρόσβαση σε φυτά στο φυσικό τους περιβάλλον θα είναι δυσκολότερη. Έχουμε χάσει τη σύνδεσή μας με τη φύση. Όμως, παρά τις ανέσεις και δυνατότητες αναψυχής που μας προσφέρει η τεχνολογία του 21ου αιώνα, δεν μπορούμε να μείνουμε μακριά της» σημειώνει.

Σύμφωνα με την υπόθεση της βιοφιλίας, οι άνθρωποι διαθέτουν μια έμφυτη τάση να αναζητούν τη σύνδεση με τη φύση και άλλες μορφές ζωής. Τα ερείσματα αυτής της θεωρίας είναι μάλλον ισχυρά και μπορούμε να εντοπίσουμε στους εαυτούς μας και τριγύρω, να τα διαβάσουμε ακόμα στην όμορφη κατακλείδα του αρθρογράφου:

«Τα φυτά αυξάνουν την έκκριση ορμονών της ευτυχίας όπως η ενδορφίνη στους ανθρώπους. Δεν είναι απλώς συνυφασμένα με τη μοίρα του ανθρώπινου είδους, αλλά είναι βαθιά ριζωμένα στο ποιοι είμαστε ως άτομα. Το σχήμα, το χρώμα, η μυρωδιά, η αίσθηση, η γεύση των φυτών και η αλληλεπίδραση μαζί τους μπορούν να εξυψώσουν αυτοστιγμεί την ψυχολογία μας και να ανθίσουν στις αναμνήσεις μας.

»Από τη βελούδινη αίσθηση των πετάλων των λουλουδιών στα ακροδάχτυλά σας, μέχρι την υπέροχη μυρωδιά από τα αιθέρια έλαια που απελευθερώνουν για να προσελκύσουν τους επικονιαστές, μέχρι την ακαταμάχητα απαλή γεύση της σοκολάτας, τα φυτά “βασανίζουν” τις αισθήσεις μας καθ’ όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας. Τα φυτά δεν είναι πολυτέλεια. Είναι μέρος του εαυτού μας. Δεν αποτελεί έκπληξη η διαπίστωση ότι η λέξη “φυτό” μεταφράζεται σε πολλές μητρικές γλώσσες ως “εκείνα που μας φροντίζουν”».