Κάθε απώλεια στη ζωή ενός ανθρώπου, συνοδεύεται από έντονη θλίψη και επώδυνα συναισθήματα. Και σίγουρα όλοι οι άνθρωποι σε κάποια φάση της ζωής τους, θα βιώσουν την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου και ανάλογα με την προσωπικότητα του ο καθένας θα το βιώσει με έναν ιδιαίτερο, δικό του τρόπο ο οποίος ταιριάζει στον χαρακτήρα και την ψυχοσύνθεση του.
Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να πενθούν χωρίς να διακόψουν καμία από τις καθημερινές δραστηριότητες τους και άνθρωποι οι οποίοι αποκόβονται από τον κοινωνικό περίγυρo και σταματούν οποιαδήποτε δραστηριότητα, ακόμη και την δουλειά τους, μέχρι να νιώσουν καλύτερα…
Άνθρωποι που ζητούν φροντίδα και στήριξη τις δύσκολες ώρες της θλίψης τους και άνθρωποι που κλείνονται στον εαυτό τους και δεν θέλουν να βλέπουν κανέναν και τίποτα. Όλοι όμως, ανεξαιρέτως του τύπου που ανήκουν, θα περάσουν από τα πέντε στάδια του πένθους, παρόλο που η σειρά που αναγράφονται παρακάτω μπορεί να μην είναι ίδια, δεδομένου ότι κάθε άνθρωπος, πενθεί, θλίβεται και εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο.
Άλλος εκφράζεται περισσότερο, άλλος λιγότερο. Άλλος κλαίει ασταμάτητα και άλλον δεν θα τον δεις ποτέ να βγάλει δάκρυ. Και αυτό δεν σημαίνει σίγουρα πως δεν πονάει.
Η ψυχίατρος Elisabeth Kubbler Ross στο βιβλίο της «Για αυτούς που πεθαίνουν» (1969) αναφέρεται στα πέντε στάδια του πένθους: Άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη και αποδοχή.
- Άρνηση
Στο πρώτο στάδιο πένθους και αμέσως μετά το άκουσμα της δυσάρεστης είδησης, το άτομο, χρησιμοποιεί την άρνηση η οποία είναι ένας μηχανισμός άμυνας, ο οποίος το βοηθάει να προστατευθεί από την συναισθηματική κατάρρευση που μπορεί να του επιφέρει αυτή η δυσάρεστη είδηση. Η άρνηση είναι στην ουσία ένα είδος αντίστασης απέναντι στο γεγονός του θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου, απορρίπτοντας το ή θεωρώντας το ως μη αληθές με στόχο να δώσει στο άτομο χρόνο να προετοιμαστεί για την αλήθεια που χρειάζεται να αντικρίσει. Έτσι το άτομο, είτε αρνείται να ακούσει και να αποδεχτεί συγκεκριμένες λέξεις ή δυσάρεστα γεγονότα είτε φαίνεται αδιάφορο απέναντι στην κατάσταση.
Συνήθως η άρνηση δεν κρατάει πολύ, υπάρχουν όμως και περιπτώσει ισχυρού σοκ, όπου το άτομο αρνείται τελείως την κατάσταση μέχρι να δει το νεκρό σώμα.
- Θυμός
Μετά το πρώτο σοκ, ο υπέρμετρος πόνος του θανάτου, μετατρέπεται σε θυμό και επιθετικότητα. Είναι η φάση που το άτομο, προσπαθεί να βρει έναν ένοχο για να του ρίξει την ευθύνη και να εκφράσει τον θυμό του και αυτό το άτομο μπορεί να είναι ο γιατρός, ο σύζυγος, ο συγγενής, ακόμη και ο ίδιος ο θανόντας που έφυγε. Επίσης, μπορεί να στραφεί και προς τον εαυτό του, γεμίζοντας τον ενοχές. Στην ουσία, ο θυμός εκφράζεται, καλύπτοντας τη θλίψη και τον πόνο που είναι απαραίτητο να εκφραστούν και να βιωθούν από το άτομο.
- Διαπραγμάτευση
Το τρίτο στάδιο είναι εκείνο της διαπραγμάτευσης και είναι ένα μεταβατικό στάδιο μεταξύ του πρώτου σοκ, της άρνησης και της αποδοχής του γεγονότος. Τώρα το άτομο αρχίζει να συνειδητοποιεί τον θάνατο, και να τον επεξεργάζεται περισσότερο εγκεφαλικά παρά συναισθηματικά, γεγονός που τον κάνει να συνειδητοποιεί πως δεν μπορεί να κάνει κάτι για να αλλάξει την κατάσταση η οποία είναι μη αναστρέψιμη. Η κατανόηση αυτής της κατάστασης είναι που οδηγεί το άτομο στο επόμενο στάδιο του πένθους, την κατάθλιψη.
- Κατάθλιψη
Ένα στάδιο όπου η πραγματικότητα της απώλειας, είναι η μόνη εικόνα. Όλα πλέον στη ζωή του ατόμου φαίνονται μάταια και χωρίς νόημα και ο πόνος φαίνεται αφόρητος. Υπάρχει έντονη θλίψη και κλάμα και ο κόσμος μοιάζει άδειος, χωρίς νόημα και ζωή. Το άτομο βιώνει αισθήματα αναξιότητας, άγχους, αδυναμίας και αβοηθησίας.
Η φάση της κατάθλιψης μπορεί να διαρκέσει από λίγες μέρες έως και αρκετούς μήνες. Διάστημα μεγάλο, δύσκολο, γεμάτο πόνο, αλλά σημαντικό για τη βίωση του πένθους.
Το άτομο μέσα στον πόνο του, αναπολεί τις όμορφες στιγμές με το άτομο που έχασε, θρηνεί για εκείνες που δεν θα ζήσει μαζί του και συχνά η θλίψη μπορεί να οδηγήσει το άτομο στην βοήθεια αγχολυτικών ή αντικατιθλιπτικών φαρμάκων. Και σταδιακά, περνάει στο τελευταίο στάδιο όπου είναι…
- Αποδοχή
όπου το άτομο μαθαίνει να ζει χωρίς… Έχει αποδεχτεί το γεγονός και σταδιακά ξεκινάει να ξαναμπαίνει στη ροή της ζωής, με μικρά και όχι σταθερά βήματα, πράγμα το οποίο σημαίνει πως τη μία μέρα μπορεί να είναι καλά και την άλλη να ξαναγυρίζει στη θλίψη.
Εν κατακλείδι, η όλη διαδιακασία του πένθους, εμπεριέχει πολύ πόνο, θλίψη και ψυχική κατάπτωση ενώ παράλληλα είναι και χρονοβόρα. Όμως η αποδοχή είναι εκείνη η οποία μας βοηθάει να βάλουμε καινούργιους στόχους, να μπούμε ξανά στη δημιουργία και να συνδεθούμε ξανά με τους ανθρώπους ώσπου να φτάσουμε σε εκείνο το στάδιο όπου θα μπορούμε να γελάμε ξανά, κρατώντας παράλληλα μια θέση στην καρδιά μας για εκείνον τον σημαντικό άλλο που είναι πλέον μακριά μας και που ποτέ δεν θα ξεχάσουμε…
Γράφει η Ανδριάννα Γεροντή – Συστημική και Εναλλακτική Θεραπεύτρια του ΚΕ.ΘΕ.ΣΥ (Ανασυνδιασμένη Ψυχοθεραπεία).
(Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε: https://www.
(420)