Ανθεκτική κατάθλιψη: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται πιο αποτελεσματικά

Ένας στους τρεις ανθρώπους που πάσχουν από μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, αντιμετωπίζει επίσης ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη, μια κατάσταση κατά την οποία οι ασθενείς δεν ανταποκρίνονται σε τουλάχιστον δύο δοκιμές διαφορετικών αντικαταθλιπτικών.

Το ρινικό σπρέι εσκεταμίνης, αντικαταθλιπτικό ταχείας δράσης, είναι γνωστό ότι είναι αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της ανθεκτικής στη θεραπεία κατάθλιψης, όταν χορηγείται παράλληλα με αντικαταθλιπτικά, όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) ή ένας αναστολέας επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRI).

Ερευνητές από την Ιταλία και τη Γερμανία συνέκριναν την αποτελεσματικότητα και των δύο συνδυασμών στη θεραπεία της ανθεκτικής κατάθλιψης και διαπίστωσαν ότι η εσκεταμίνη σε συνδυασμό με αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης παρουσίασε σημαντικά καλύτερα συνολικά αποτελέσματα από την εσκεταμίνη συν εκλεκτικό αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης.

Ενώ η αποτελεσματικότητα της εσκεταμίνης σε συνδυασμό είτε με SSRI είτε με SNRI στη θεραπεία της ανθεκτικής κατάθλιψης έχει διερευνηθεί ευρέως, δεν ήταν σαφές ποιος συνδυασμός υπερτερεί σε διάφορες κλινικές πτυχές.

Για να γεφυρωθεί αυτό το κενό στην κατανόηση, η μελέτη ανέλυσε δείγμα με περισσότερους από 55.000 ασθενείς από περισσότερα από 90 κέντρα υγειονομικής περίθαλψης σε 20 χώρες.

Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, εκείνους που έλαβαν συνδυασμό εσκεταμίνης και SSRI και εκείνους που έλαβαν εσκεταμίνη και SNRI. Πάνω από το 50% των συμμετεχόντων ήταν γυναίκες μέσης ηλικίας 46 ετών.

Οι ερευνητές συνέκριναν τον κίνδυνο βασικών κλινικών εκβάσεων, οι οποίες περιλάμβαναν ποσοστά θνησιμότητας, νοσηλείας, υποτροπών κατάθλιψης και αποπειρών αυτοκτονίας, σε διάστημα πέντε ετών από την πρώτη φορά που κάθε ασθενής έλαβε τον αντίστοιχο συνδυασμό φαρμάκων.

Παρατήρησαν μια συνολική μείωση των πρωταρχικών εκβάσεων, οι ασθενείς που έλαβαν όμως θεραπεία με εσκεταμίνη και αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRI), εμφάνισαν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά συνολικής θνησιμότητας (5,3%), νοσηλειών (0,1%) και υποτροπών κατάθλιψης (14,8%) σε σύγκριση με εκείνους που έλαβαν εσκεταμίνη με αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI), όπου τα ποσοστά κινδύνου ήταν 9,1%, 0,2% και 21,2%, αντίστοιχα.

Η στατιστική ανάλυση αποκάλυψε επίσης ότι κατά τη διάρκεια της πενταετούς περιόδου, οι ασθενείς που έλαβαν τον συνδυασμό εσκεταμίνης και SNRI, παρουσίασαν υψηλότερη πιθανότητα επιβίωσης 91,4% σε σχέση με εκείνους της ομάδας εσκεταμίνης και SSRI με 86,9%.

Και τα δύο θεραπευτικά πλάνα μείωσαν τον αριθμό των αποπειρών αυτοκτονίας, αλλά οι περιπτώσεις ήταν χαμηλότερες σε εκείνους που έλαβαν SSRI, 0,3% έναντι 0,5%.

Τα ευρήματα φέρνουν στο επίκεντρο τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει η επιλογή του συνδυασμού αντικαταθλιπτικών στα κλινικά αποτελέσματα μιας θεραπείας.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι η κατανόηση αυτών των διαφορετικών επιδράσεων είναι απαραίτητη για την τεκμηριωμένη λήψη κλινικών αποφάσεων και την προσαρμογή στρατηγικών θεραπείας ακριβείας για ασθενείς με ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη.

Τα ευρήματα δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Psychiatry.

Major depressive disorder (MDD) affects approximately 280 million people globally and is one of the leading causes of disability and low quality of life. One in every three people suffering from MDD also has to deal with treatment-resistant depression (TRD), a condition where patients do not respond to at least two antidepressant trials.

Esketamine nasal spray, a rapid-acting anti-depressant, is known to be effective against TRD when administered alongside antidepressants like selective serotonin reuptake inhibitor (SSRI) or a serotonin-norepinephrine reuptake inhibitor (SNRI).

A study by researchers from Italy and Germany retrospectively compared the effectiveness of both the combinations in treating TRD and found that esketamine plus SNRI showed significantly better overall results than esketamine plus SSRI.

The findings of this research are published in JAMA Psychiatry.

While the effectiveness of esketamine combined with either SSRI or SNRI in treating TRD has been widely explored, it has been unclear which pairing has the advantage in different clinical aspects.

To bridge this gap in understanding, this study analyzed a population-based sample of over 55,000 patients from more than 90 health care centers across 20 countries. The participants were selected after adjusting for age and sex using propensity score matching—a statistical technique used to mimic randomized controlled trials.

The patients were then split into two equal groups of those who received esketamine plus SSRI and esketamine plus SNRI, each with over 50% female and an average age of 46.

SSRIs administered in the study comprised citalopram, escitalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine, sertraline, and vilazodone. The SNRI group consisted of desvenlafaxine, duloxetine, levomilnacipran, milnacipran, and venlafaxine.

The researchers compared the risk of key clinical outcomes, which included rates of mortality, hospitalizations, depressive relapses, and suicidal attempts, over five years from the first time each patient received their respective drug combination.

They observed an overall decline in primary outcomes; however, patients treated with esketamine and SNRI had significantly lower rates of all-cause mortality (5.3%), hospitalizations (0.1%), and depression relapses (14.8%) compared to those who received esketamine with an SSRI, where the risk rates were 9.1%, 0.2% and 21.2%, respectively.

Statistical analysis also revealed that over the five-year period, patients who got the SNRI combo showed a higher survival probability of 91.4% than those in the SSRI group with 86.9%.

Both the treatment plans reduced the number of suicide attempts, but the cases were lower in those who received an SSRI, 0.3% vs. 0.5%.

The findings bring into focus the impact a choice of antidepressant combination can have on clinical outcomes of a treatment. The researchers emphasize that understanding these differential effects is essential for informed clinical decision-making and tailoring precision treatment strategies for patients with TRD.

πηγή: onmed.gr