Το «γυναικείο» πρόσωπο της κατάθλιψης

Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να υποφέρουν από κατάθλιψη από ό,τι οι άνδρες. Αυτή την παρατήρηση αναλύουν δύο Γάλλοι ψυχίατροι, η Lucie Joly και ο Hugo Bottemanne, σε ένα βιβλίο για την «κατάθλιψη θηλυκού γένους» που κυκλοφόρησε πρόσφατα στη Γαλλία.

Κάθε χρόνο, 8 έως 16% των γυναικών ηλικίας 18-50 ετών πάσχουν από κατάθλιψη: αριθμός διπλάσιος από εκείνον των ανδρών, σύμφωνα με τη Lucie Joly, λέκτορα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, και τον Hugo Bottemanne, ψυχίατρο στο νοσοκομείο Kremlin-Bicêtre και λέκτορα στο Πανεπιστήμιο Paris Saclay. Oι δύο ψυχίατροι ισχυρίζονται ότι υπάρχει «γυναικείο πρόσωπο» της κατάθλιψης: οι γυναίκες εκδηλώνουν περισσότερη λύπη, απόγνωση, αισθήματα απαξίας και άγχους. Οι άνδρες εμφανίζουν πιο «οργισμένη» κατάθλιψη, με εθισμούς στο οινόπνευμα και στο κάπνισμα, με ευερεθιστότητα, με διαφυγή μέσω υπερεπένδυσης στην εργασία, στον αθλητισμό ή στο σεξ. Επιπλέον, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν άτυπα συμπτώματα, όπως αυξημένη όρεξη και διάθεση για ύπνο, υπερκινητικότητα και βαθύ πόνο που σωματοποιείται.

Οι βιολογικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών εξηγούν εν μέρει το υψηλότερο ποσοστό των καταθλιπτικών γυναικών. Οι ορμονικές αλλαγές είναι ένα από τα κλειδιά για την κατανόηση της κατάθλιψης στις γυναίκες: το καλύτερο παράδειγμα είναι το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο ή η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή, μια ιατρική κατάσταση που επηρεάζει το 5% των γυναικών με συμπτώματα κατάθλιψης τις ημέρες πριν από την περίοδό τους. Πολλές γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα συναισθηματικής υπερευαισθησίας ή κόπωσης πριν από την έμμηνο ρύση, ενώ η εγκυμοσύνη και η λοχεία συνοδεύονται με τόσες αλλαγές στον εγκέφαλο ώστε μπορούν να πυροδοτήσουν αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές. Τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης επηρεάζουν μία στις πέντε γυναίκες και η κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης επηρεάζει το 10 έως 15% των γυναικών, αν και οι περισσότερες γυναίκες απολαμβάνουν την εποχή της αναμονής του παιδιού τους. Τέλος, η προεμμηνόπαυση πιθανώς ευνοεί την κατάθλιψη περισσότερο από την ίδια την εμμηνόπαυση.

Οι γυναίκες είναι πιο περίπλοκα όντα από τους άνδρες. Οι νευρώνες τους αλλάζουν συνεχώς τις συνδέσεις τους μεταξύ τους για να καλύψουν τις ανάγκες του σώματος και να ανταποκριθούν στις αλλαγές στο περιβάλλον. Καθώς οι ορμόνες επηρεάζουν αυτή την ελαστικότητα του εγκεφάλου, μπορούν να τροποποιήσουν τον τρόπο δράσης των νευροδιαβιβαστών. Σε συνδυασμό με παράγοντες στρες και φλεγμονές, αυτό μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση ψυχιατρικών διαταραχών στις γυναίκες.

Όσο για την αντισύλληψη, η παλιά επιστημονική βιβλιογραφία είχε δείξει κάποια επίδραση της ορμονικής αντισύλληψης, ιδιαίτερα των οιστρογόνων-προγεστίνης, στα συναισθήματα. Αλλά η πιο πρόσφατη βιβλιογραφία δείχνει ότι τα αποτελέσματά της δεν είναι τόσο ξεκάθαρα. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ακόμη ότι τα αντισυλληπτικά προστατεύουν έναντι των διαταραχών της διάθεσης. Αλλά, πράγματι, η ορμονική αντισύλληψη μπορεί να προκαλέσει ορμονικές διακυμάνσεις δυνητικά επιβλαβείς, γι’ αυτό χρειάζεται πολλή προσοχή στη συνταγογράφηση αντισυλληπτικών ιδιαίτερα όταν οι γυναίκες είναι ευάλωτες. Τι σημαίνει «ευάλωτες»; Υπάρχουν πάντοτε κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, όπως η επισφάλεια και η σεξουαλική και ενδοοικογενειακή βία. Όπως είναι φυσικό, η ανασφάλεια και η βία οδηγούν σε κατάθλιψη: το 30% των γυναικών που βρίσκονται σε επισφαλείς καταστάσεις υποφέρουν από αυτή την παθολογία.

Η ανασφάλεια και η βία οδηγούν σε κατάθλιψη: το 30% των γυναικών που βρίσκονται σε επισφαλείς καταστάσεις υποφέρουν από αυτή την παθολογία.

Ένα από τα ευρήματα του Hugo Bottemanne που έχει εργαστεί στο Maison des Femmes de la Pitié-Salpêtrière, τα συμπτώματα κατάθλιψης είναι εξίσου συχνά στα θύματα σωματικής βίας με τα θύματα ψυχολογικής βίας. Το πρόβλημα είναι ότι, αν και ξέρουμε πώς να αντιμετωπίζουμε τη σωματική βία από κοινωνική, νομική και ιατρική άποψη, η ψυχολογική βία παραμένει κρυφή και ατιμώρητη.

Μήπως βγαίνει το συμπέρασμα ότι οι γυναίκες πάσχουν συχνότερα από κατάθλιψη επειδή τείνουν να συμβουλεύονται επαγγελματίες ψυχικής υγείας; Είναι γενικά παραδεκτό ότι οι άνδρες μένουν μόνοι τους και βράζουν στο ζουμί τους. Είναι αλήθεια ότι οι γυναίκες απευθύνονται συχνότερα σε επαγγελματίες και εκφράζουν τα παράπονά τους πιο εύκολα από τους άνδρες. Μιλούν για την ψυχική τους ταλαιπωρία, ενώ οι άνδρες κλείνονται στον εαυτό τους, καταναλώνουν υπερβολικά αλκοόλ και δημιουργούν συχνά καταστροφικές καταστάσεις. Μερικές φορές η ανδρική κατάθλιψη δεν ταιριάζει στη γενική πολιτισμική αναπαράσταση της διαταραχής και επομένως μερικές φορές διαγιγνώσκεται λανθασμένα ή δεν διαγιγνώσκεται καθόλου. Αυτή η μεροληψία είναι υπαρκτή, αλλά δεν αρκεί για να εξηγήσει τον διπλάσιο αριθμό καταθλιπτικών γυναικών.

Η αντιμετώπιση της κατάθλιψης στις γυναίκες θα γίνει πιο αποτελεσματική, αν είναι εξατομικευμένη. Στην καρδιολογία, για παράδειγμα, λαμβάνουμε υπόψη τους γυναικείους παράγοντες κινδύνου και τα συμπτώματα στο έμφραγμα του μυοκαρδίου, επειδή έχουμε παρατηρήσει ότι οι γυναίκες παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερη καθυστέρηση στη θεραπεία από τους άνδρες. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και για την κατάθλιψη. Πρέπει να γίνουν κλινικές δοκιμές σε γυναίκες, υπερβαίνοντας την προκατάληψη ότι τα φύλα είναι όμοια. Εκτός του ότι οι γυναίκες δεν είναι όμοιες με τους άνδρες, η διαφορά τους δεν τις καθιστά ούτε πιο αδύναμες, ούτε πιο δύστροπες: αντιθέτως, τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι οι γυναίκες προσπαθούν με περισσότερη σοφία και υπευθυνότητα να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους.

πηγή: athensvoice.gr