Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω την κατάθλιψη;

Μία βασική ιδιότητα της κατάθλιψης είναι ότι υπερβαίνει την όποια θέληση του ατόμου να κινητοποιήσει τον εαυτό του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα της σταδιακή εξασθένηση μίας τέτοιας θέλησης στο άτομο και την υποκατάστασή της από ένα αίσθημα παθητικότητας και παραίτησης.

Σε τέτοιες περιπτώσεις η λύση που προτείνεται είναι μέσω της οδού της Ψυχανάλυσης ή της Ψυχοθεραπείας. Πρόκειται για μία εξατομικευμένη μορφή θεραπείας, καθώς στην ουσία, δεν μπορεί να υπάρχει μία διάγνωση που να δίνει το κλειδί για όλες τις περιπτώσεις. Το σύμπτωμα είναι στην πραγματικότητα μοναδικό για τον καθένα και επομένως απαιτεί εξατομικευμένη ανάλυση.

Το σύμπτωμα δεν υπακούει στην καθολική λογική των γενικών κανόνων, αλλά φαίνεται να δημιουργεί κάθε φορά μία δική του λογική που πρέπει να αναγνωρισθεί ως τέτοια και να μελετηθεί αυτοτελώς.

Το νόημα της παραπάνω διαδικασίας είναι μέσω της ομιλίας με τον ειδικό επαγγελματία, το άτομο να εκφραστεί και να αποκτήσει σταδιακά βαθύτερη επίγνωση της κατάστασής του. Μπορεί να ανακαλύψει τις αιτίες της δυστυχίας του, που δεν είχε συνειδητοποιήσει ακόμη. Η επίγνωση αυτού του είδους θα το βοηθήσει να ανταποκριθεί καλύτερα στο παρόν και να περιορίσει τις πιθανότητες εμφάνισης καταθλιπτικού επεισοδίου στο μέλλον.

Πρέπει να τονίσουμε στο σημείο αυτό ότι η εμπειρία των συμπτωμάτων της κατάθλιψης δεν ισοδυναμεί ούτε οδηγεί κατ’ ανάγκην στην επίγνωση των αιτίων της. Ορισμένες φορές μάλιστα η δοκιμασία των συμπτωμάτων έχει τέτοια ένταση που εμποδίζει το άτομο ακόμη και να θέσει με σαφείς όρους το ερώτημα για το γενεσιουργό υπόστρωμα αυτών των συμπτωμάτων. 

Για αυτόν τον λόγο είναι απαραίτητη η απόσπαση του ατόμου από το επίπεδο των συμπτωμάτων και της επανάληψής τους και η έναρξη μία βαθύτερης διερώτησης σχετικά με τους λόγους που οδήγησαν σε αυτά. Μία τέτοια διερώτηση όμως είναι τις περισσότερες φορές δύσκολη, αν όχι αδύνατη, χωρίς τη συμβολή του ειδικού.  

– Μία άλλη λύση που προτείνει η Ψυχιατρική είναι…

η χορήγηση φαρμάκων, γνωστά ως αντικαταθλιπτικά. Πρόκειται για ρυθμιστές των επιπέδων σεροτονίνης και χρησιμοποιούνται με σκοπό να αποκαταστήσουν την χημική ισορροπία του εγκεφάλου. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και επενεργούν διαφορετικά σε κάθε άνθρωπο. Συνεπώς, αν ένα φάρμακο δεν είναι αποτελεσματικό για κάποιον, ένα άλλο μπορεί να βοηθήσει. Για αυτόν το λόγο κρίνεται απαραίτητο να χορηγούνται κατόπιν συνταγής ειδικού ιατρού.

Ωστόσο πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η λήψη φαρμάκων δεν υποκαθιστά την Ψυχοθεραπεία, η οποία είναι αναγκαίο να συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της φαρμακευτικής αγωγής και πέραν αυτής. Είναι άλλωστε γνωστό ότι τα φάρμακα δρουν στο επίπεδο των συμπτωμάτων και τα ανακουφίζουν. Δεν αντιμετωπίζουν, όμως, τα αίτια, ο εντοπισμός και η εξάλειψη των οποίων είναι υπόθεση της Ψυχοθεραπείας και μόνον.

– Προτάσεις για την βελτίωση της διάθεσης…

Ορισμένες προτάσεις για τη βελτίωση της διάθεσης είναι οι ακόλουθες:

• Προσπάθησε να αποδεχθείς τον εαυτό σου, παρόλο που νιώθεις θλίψη. Μην νιώθεις άσχημα επειδή νιώθεις άσχημα. Δώσε την άδεια στον εαυτό σου να αισθάνεται άσχημα, να είναι ευάλωτος και να έχει ανάγκη από βοήθεια.
• Μοιράσου αυτό που αισθάνεσαι με ανθρώπους που νιώθεις άνετα και εμπιστεύεσαι.
• Μην παίρνεις σημαντικές αποφάσεις όταν βρίσκεσαι σε κατάθλιψη.
• Απόφυγε οινοπνευματώδη ποτά και ναρκωτικές ουσίες γιατί επιδεινώνουν παρά βελτιώνουν την διάθεση.
• Προσπάθησε να μην αποθαρρύνεσαι αν δεν περνάει γρήγορα η συναισθηματική δυσφορία. Επίτρεψε στον εαυτό σου να πάρει τον χρόνο του.
• Να διαγράψεις την επιτακτική ανάγκη τα πράγματα να είναι διαφορετικά από ό,τι είναι.
• Μην βλέπεις τον εαυτό σου από την σκοπιά των ελλείψεών του, κάθε ύπαρξη ως τέτοια είναι πλήρης. Δες τον εαυτό σου από την σκοπιά της πληρότητάς του και άρχισε να χτίζεις πάνω σε αυτήν.
• Μην προσκολλάσαι σε επιθυμίες και προσδοκίες προσανατολισμένες στο μέλλον, που σε εμποδίζουν να αντλείς ικανοποίηση από το παρόν.
• Μεταμόρφωσε την απραξία που προέρχεται από την κατάθλιψη σε δημιουργία.
• Μερικές φορές είμαστε τόσο θολωμένοι από τον θυμό, τον πόνο ή την κακή διάθεση, που δεν μπορούμε να διακρίνουμε τις πόρτες που είναι ανοιχτές μπροστά μας. Εστίασε σε αυτά που έχεις στο παρόν.

Η δυσκολία που προκύπτει με τις παραπάνω προτάσεις είναι ότι δεν αρκεί να τις διαβάσει και να τις κατανοήσει κανείς για να ξεπεράσει την κατάθλιψή του. Παρόλο που ξέρει και ο ίδιος ότι είναι αληθείς και ωφέλιμες, αδυνατεί να τις εφαρμόσει. Αυτό συμβαίνει γιατί τις αντιλαμβάνεται και τις βιώνει ως «υποχρεώσεις», ως εξωτερικές εντολές, ως «κατηγορικές προσταγές» που, παρά το γεγονός ότι είναι και αναγνωρίζονται από τον καθένα ως ηθικά θεμιτές, δεν έχουν ακόμη μετατραπεί σε εσωτερική επιθυμία.

Το άτομο χρειάζεται να επανασυνδεθεί με την ροή της επιθυμίας του και να εντάξει σε αυτήν ορισμένες τουλάχιστον από τις παραπάνω προτάσεις. Προς αυτήν την κατεύθυνση η συμβολή της Ψυχοθεραπείας και του Ψυχοθεραπευτή είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Η Μάρω Μπέλλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια. Κατά την κλινική της πρακτική ακολουθεί την αυτοσχεδιαστική μέθοδο. Έχει λάβει ειδίκευση στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, έχει εμβαθύνει με διατριβή στην Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία και τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στην Ψυχανάλυση. 

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της με τίτλο: «Ο γκατζετ-Eros: ο έρωτας στα χρόνια της τεχνολογίας» από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης.

(Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε: http://www.marobellou.gr/el/)