Ποιοι πρέπει να κάνουν προαθλητικό έλεγχο;

ΠΡΟΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ, ΕΦΗΒΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΩΝ

Η άσκηση, ιδιαίτερα η αερόβια ήπιας και μέτριας έντασης, έχει ευεργετικές επιδράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα. Η έντονη άσκηση όμως προκαλεί δομικές και λειτουργικές προσαρμογές στον καρδιακό μυ, όπως αύξηση του πάχους του (ήπια υπερτροφία-ακριβώς όπως συμβαίνει και με τους σκελετικούς μύες) ενώ στους αθλητές παρατηρείται και ήπια βραδυκαρδία στην ηρεμία επειδή ο οργανισμός τους έχει «συνηθίσει» σε υψηλότερες συχνότητες. Οι προσαρμογές αυτές είναι γνωστές με τον όρο «αθλητική καρδιά» και θεωρούνται φυσιολογικές, ωστόσο μπορεί να αποβούν επιβαρυντικές σε περίπτωση που κάποιος πάσχει από κάποια καρδιακή νόσο και δεν το γνωρίζει.

Σε ποιούς συστήνεται ο προαθλητικός έλεγχος;

O προαθλητικός έλεγχος συστήνεται σε κάθε άτομο που επιθυμεί να ασχοληθεί συστηματικά με τον αθλητισμό, είτε επαγγελματικά είτε ερασιτεχνικά. Αν και συνήθως αφορά παιδιά-εφήβους και νέους αθλητές που συμμετέχουν σε ανταγωνιστικά αθλήματα και ομάδες, στην εποχή μας παρατηρείται ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον και μεγαλύτερων ηλικιών για ανταγωνιστικά αθλήματα όπως ποδηλατοδρομίες και μαραθωνίους.

Ποιός διενεργεί τον προαθλητικό έλεγχο;

Αρμόδιος για την διενέργεια του προαθλητικού ελέγχου είναι ο καρδιολόγος, ο οποίος έχει την γνώση και εμπειρία να ερμηνεύσει τις φυσιολογικές παραλλαγές και τις προσαρμογές της καρδιάς στην άσκηση (δηλαδή την «αθλητική καρδιά») και να τις διαφοροποιήσει από δυνητικά επικίνδυνες παθήσεις. Σημαντική είναι και η συμβολή των άλλων ιατρικών ειδικοτήτων γιατί πολλές εξωκαρδιακές παθήσεις, π.χ. αναπνευστικά προβλήματα όπως το άσθμα μπορεί να προκαλέσουν ενοχλήματα κατά την άσκηση.

Τι περιλαμβάνει ο προαθλητικός έλεγχος;

Από την Ευρωπαϊκή και Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία προτείνεται ο προαθλητικός έλεγχος να γίνεται ακολουθώντας συγκεκριμένο πρωτόκολλο, το οποίο περιλαμβάνει:

Ατομικό αναμνηστικό (ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε συμπτώματα που εμφανίζονται κατά την άθληση όπως θωρακικό άλγος, δύσπνοια, αίσθημα παλμών ή απώλεια αισθήσεων)
Οικογενειακό ιστορικό (καρδιοπάθειες σε νεαρές ηλικίες ή ανεξήγητοι θάνατοι στην ευρύτερη οικογένεια)
Φυσική εξέταση
Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)
Υπέρηχος καρδιάς (αν από τις παραπάνω εξετάσεις προκύψει κάτι προς διερεύνηση)
Δοκιμασία κόπωσης (σε ηλικίες άνω των 40-45 ετών ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο)
Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω εξειδικευμένες εξετάσεις όπως holter ρυθμού 24 ώρου, holter πίεσης 24 ώρου, μαγνητική τομογραφία καρδιάς, στεφανιογραφία, ηλεκτροφυσιολογική μελέτη κτλ.

Τι παθήσεις μπορούν να ανευρεθούν κατά τον προαθλητικό έλεγχο;

Σε ηλικίες κάτω των 35-40 ετών αναζητούμε πιο σπάνιες παθήσεις όπως μυοκαρδιοπάθειες, μυοκαρδίτιδες, περικαρδίτιδες, ηλεκτρικά σύνδρομα της καρδιάς (σύνδρομο Brugada, long QT κ.α., σύνδρομα προδιέγερσης (όπως δεμάτια Wolf Parkinson White), συγγενείς καρδιοπάθειες που έχουν διαλάθει, βαλβιδοπάθειες κτλ.

Σε ηλικίες άνω των 35-40 ετών η συχνότερη καρδιακή πάθηση που ανευρίσκεται είναι η στεφανιαία νόσος.

Τι συμβαίνει αν ανιχνευθεί μια από τις παραπάνω νόσους;

Η ανίχνευση μιας από τις παραπάνω νόσους δεν αποκλείει αυτόματα τον ασθενή από κάθε είδους άσκηση. Άλλωστε η ήπια άσκηση είναι ευεργετική και για τα άτομα που πάσχουν από καρδιακή νόσο. Επίσης η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί και σε έγκαιρη αντιμετώπιση (π.χ. αν ανιχνευθεί κάποιο δεμάτιο μπορεί να γίνει κατάλυση-ablation που σημαίνει και ίαση)

Ωστόσο υπάρχουν παθήσεις που η έντονη άσκηση και η συμμετοχή σε ανταγωνιστικά αθλήματα είναι αντενδείκνυται (ή αντενδείκνυται για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα όπως π.χ. στην περίπτωση της μυοκαρδίτιδας για 6 μήνες) είτε γιατί  επιδεινώνει την πάθηση είτε γιατί υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης επικίνδυνων αρρυθμιών. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις μπορεί να συσταθεί μια πιο ήπιας μορφής άσκηση.

Κάποιες γενικές οδηγίες για την άσκηση.

Όπως σε όλα ισχύει το παν μέτρον άριστον.
Δεν ασκούμαστε όταν είμαστε άρρωστοι ή δεν αισθανόμαστε καλά.
Αν αισθανθούμε οποιαδήποτε αδιαθεσία κατά την άσκηση σταματάμε αμέσως και αν δεν
περάσει αναζητούμε ιατρική βοήθεια.

Κάνουμε μια ισορροπημένη διατροφή.
Αποφεύγουμε την κατάχρηση καφεΐνης, ενεργειακών ποτών και αλκοόλ.
Διακόπτουμε το κάπνισμα.
Αποφεύγουμε τη χρήση σκευασμάτων με άγνωστο περιεχόμενο ή αναβολικών ουσιών.

Η Αικατερίνη Σιαμά είναι Καρδιολόγος,διαπιστευμένη με το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Γενικής Καρδιολογίας καθώς και τοΕυρωπαϊκό Δίπλωμα Ηχωκαρδιογραφίας (EACVI Milan 2018). Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Semmelweis. Είναι απόφοιτος του τμήματος μεταπτυχιακών σπουδών «Μονάδες Εντατικής Θεραπείας» του Εθνικού καιΚαποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με εξειδίκευση στις Καρδιολογικές Μονάδες και η διατριβή της έχει ως θέμα τους πολυμορφισμούς του αγγειοτενσινογόνου στην ιδιοπαθή υπέρταση. Έλαβε τον τίτλο της ειδικότητάς της
Ειδικής Καρδιολόγου στην Αθήνα το 2017. Από τον Οκτώβριο του 2017 έως και τον Απρίλιο του 2019 εργάστηκε στο Τμήμα Υπερήχων Καρδιάς του Γενικού Νοσοκομείου Ασκληπιείου Βούλας. Διαθέτει πλούσια εμπειρία στην Αρρυθμιολογία και τις Νεότερες Τεχνικές Υπερήχων. Έχει συμμετάσχει σε πολλά επιστημονικά συνέδρια και εργασίες της έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά.

Πλέον εργάζεται ως επιστημονικά υπεύθυνη του πολυιατρείου MEDICA CARE. Για περισσότερες πληροφορίες https://medicacare.gr/