Ο ρόλος μας δεν είναι να λειτουργήσουμε ως αντικαταστάτες ενός ειδικού ή να συμπλεύσουμε με τον σύντροφό μας στην κατάθλιψη
Η σύγχρονη ματιά στα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι πια πολύ μακριά από την άποψη ότι η ψυχικά ασθένεια είναι ένα μεμονωμένο πρόβλημα που αφορά μόνο εκείνον που εκδηλώνει τα συμπτώματα.
Ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας, όπως είναι η κατάθλιψη, αφορά όλα τα μέλη της οικογένειας του ατόμου που υποφέρει και ακόμα και το περιβάλλον του μέσα στο οποίο κινείται (εργασία, σχολικό περιβάλλον, φίλοι).
Συχνά, η κατάθλιψη είναι αποτέλεσμα πολλών τοξικών καταστάσεων και συσσωρευμένου πόνου που «βουλιάζουν» το άτομο σε ένα φαύλο κύκλο αρνητικών σκέψεων. Η θεραπεία από την κατάθλιψη προϋποθέτει επαρκή χώρο και χρόνο, προκειμένου το άτομο να μπορεί να επεξεργαστεί τα δύσκολα συναισθήματα του και να μάθει να μην «καταρρέει» κάτω από το βάρος τους.
Αυτή η περίπλοκη διαδικασία βάζει σοβαρές προκλήσεις για τον/την σύντροφο που πολλές φορές μπορεί να δυσκολεύεται να διαχωρίσει τα δικά του/της συναισθήματα από του άλλου, αλλά και να δυσκολεύεται να καταλάβει πως πρέπει να σχετιστεί συναισθηματικά όταν ο σύντροφός του επηρεάζεται από την κατάθλιψη.
Στο kontasou.com έχουμε δημοσιεύσει πολλές έρευνες που δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει τη συντροφική σχέση. Έχουμε επίσης επισημάνει ότι ο ρόλος μας δεν είναι να λειτουργήσουμε ως αντικαταστάτες ενός ειδικού ή να συμπλεύσουμε με τον σύντροφό μας στην κατάθλιψη.
Πως όμως μπορούμε να υποστηρίξουμε τον άνθρωπο που βρίσκεται δίπλα μας;
Εδώ συγκεντρώνουμε 5 βασικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε:
1. Φροντίστε τον εαυτό σας. Όσο παράδοξο και αν ακούγεται, η φροντίδα του εαυτού μας πρέπει να είναι προτεραιότητα. Δεν μπορούμε να βοηθήσουμε τον άνθρωπό μας, αν δεν «πατάμε» καλά στα πόδια μας. Κι όμως, η τάση μας και η δυναμική της σχέσης πολλές φορές είναι να «συντονιζόμαστε» με το σύντροφό μας, να αποφεύγουμε φίλους και δραστηριότητες με την ψευδαίσθηση ότι έτσι συμπαραστεκόμαστε. Άλλες φορές, τείνουμε να περιορίζουμε την προσωπική μας ανάπτυξη ή και την ευχαρίστηση στην καθημερινότητα με τη λογική ότι με τον σύντροφό μας «είμαστε ένα».
Αυτό είναι μια παγίδα που συνήθως καταλήγει να διαμορφώνει μια σχέση συνεξάρτησης που καθηλώνει όχι μια μόνο τον έναν, αλλά και τους δύο συντρόφους. Είναι πιο εύκολο για το σύντροφό μας να ενισχυθεί στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης της κατάθλιψης, όταν εμείς επιμένουμε να σεβόμαστε τον εαυτό μας και να καλύπτουμε τις ανάγκες του.
2. Διαμορφώστε ένα περιβάλλον «ανοιχτής αγκαλιάς». Όταν ο σύντροφός μας βιώνει την κατάθλιψη, πολλές φορές λειτουργεί με δυσπιστία και αμφιβολία για το περιβάλλον του και το βαθμό στον οποίο μπορεί να τον «αντέξει» και να τον υποστηρίξει. Γι αυτό και συχνά, ο σύντροφός μας μπορεί να μας προκαλεί να τον αφήσουμε, να τον μαλώσουμε, να απομακρυνθούμε.
Αυτό που μπορούμε όμως να κάνουμε είναι να λειτουργήσουμε σαν μια σταθερή, ζεστή αγκαλιά που είναι πάντα εκεί. Αυτό δε σημαίνει συντονισμό με τη διάθεση του άλλου, αλλά αντοχή και αποδοχή στην πραγματικότητα του άλλου.
3. Θυμηθείτε: ο άνθρωπος δεν είναι η ασθένειά του. Το προσωπείο της κατάθλιψης συχνά μας κάνει να ξεχνάμε τον χαρακτήρα, την προσωπικότητα, την αξία του ανθρώπου που έχουμε δίπλα μας. Εύκολα πέφτει κανείς στην παγίδα να θεωρήσει τον άλλον «τεμπέλη», να πει ότι «δεν επικοινωνεί», ότι «δεν είναι αρνητικός». Η παγίδα αυτή ανακυκλώνει και ενισχύει το αίσθημα ντροπής και αυτομομφής που πολύ συχνά συνοδεύει την κατάθλιψη.
Αυτό που βοηθάει όμως είναι θυμίζουμε συστηματικά πρώτα στον εαυτό μας και έπειτα στον σύντροφό μας όλα εκείνον που τον κάνουν ξεχωριστό και σημαντικό για εμάς. Είναι σημαντικό να μην «μιλάμε» μόνο με τα χαρακτηριστικά της κατάθλιψης, αλλά να επικοινωνούμε, να περιμένουμε και να θυμίζουμε όλα εκείνα τα στοιχεία για το οποία εκτιμάμε, σεβόμαστε και θέλουμε τον άνθρωπο που έχουμε δίπλα μας.
4. Αποτοξινώστε το περιβάλλον της σχέσης. Δεν είναι δική σας ευθύνη να «σώσετε» τον σύντροφο σας, ακόμα και αν αυτή είναι η πρώτη σας τάση. Περνάει όμως από το χέρι σας να κρατήσετε την «τοξικότητα» της σχέσης σε χαμηλά επίπεδα. Πολύ πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι είναι σημαντικό να διατηρείτε από κοινού μια επικοινωνία χωρίς υψηλό έντονο συναίσθημα, έναν υγιεινό τρόπο ζωής με άσκηση και σωστή διατροφή, μια υγιή κοινωνική ζωή. Αυτό απαιτεί μια διαρκή προσπάθεια αλλά μπορεί να αυξήσει την δυνατότητα του συντρόφου μας να βοηθηθεί.
5. Η κατάθλιψη δεν καταργεί τη σχέση. Το δεδομένο μιας σοβαρής ψυχικής ασθένειας δεν καταργεί την πραγματικότητα και τις ανάγκες μιας συντροφικής σχέσης. Ως σύντροφοι, χρειάζεται να είμαστε σε επαφή με τις ανάγκες μας, την ανάγκη για συντροφικότητα, επικοινωνία, σεξουαλική επαφή. Χρειάζεται να εκφράζουμε αυτές τις ανάγκες, να διεκδικούμε την παρουσία και την εγγύτητα με τον σύντροφό μας. Το ζητούμενο δεν είναι να γίνουμε ο γονιός του συντρόφου μας αλλά να παραμείνουμε στον εξαιρετικά σημαντικό συντροφικό μας ρόλο.
Γράφει η Βασιλική Ντούμου, Ψυχολόγος και επιστημονικά υπεύθυνη του kontasou.com.
Άλλα άρθρα
Ανιχνεύοντας… την «ανδρική» κατάθλιψη!
