Το πρόβλημα της κατάθλιψης μετά τη γέννηση του παιδιού είναι συχνότατο στις μητέρες. Τι συμβαίνει όμως με τους άντρες;
Πρόσφατα ερευνητικά ευρήματα δείχνουν τη σημασία που έχει η υποστήριξη των πατεράδων κατά την πρώτη περίοδο ζωής του παιδιού τους.
Ο ερχομός ενός νέου μέλους της οικογένειας συνήθως είναι μια πολύ ευχάριστη εμπειρία για τους γονείς. Μπορεί ωστόσο να είναι και μια πολύ έντονη περίοδος, με μεγάλη κούραση και απαιτήσεις, καθώς το βρέφος χρειάζεται μια διαρκή φροντίδα και ο ερχομός του επιβάλλει πολλές αλλαγές στο καθημερινό πρόγραμμα των γονιών. Παρόλο που αυτό είναι κάτι αναμενόμενο, ορισμένοι οι γονείς μπορεί να αντιμετωπίσουν πολλές δυσκολίες προσαρμογής.
Το πρόβλημα της κατάθλιψης μετά τη γέννηση του παιδιού είναι συχνότατο στις μητέρες και για αυτό γνωρίζουμε αρκετά για την επιλόχεια κατάθλιψης στις γυναίκες. Τι συμβαίνει όμως με τους άντρες;
Μια πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 3000 πατέρες, βρήκε ότι 1 στους 10 αναφέρουν υψηλά επίπεδα ψυχικής δυσφορίας μέσα στον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού τους. Η συχνότητα των αρνητικών συναισθημάτων στους πατέρες ήταν 1.5 φορές υψηλότερη από ότι στο γενικό πληθυσμό.
Στο παρελθόν, μια σειρά από έρευνες είχαν δείξει ότι οι δυσκολίες του πατέρα εντοπίζονται κυρίως στα προβλήματα της σχέσης και στις δυσκολίες της φροντίδας του παιδιού. Έχει βρεθεί επίσης ότι η καλή ψυχική υγεία του πατέρα μπορεί να απαλύνει σημαντικά τα προβλήματα που προκύπτουν από μια ενδεχόμενη κατάθλιψης της μητέρας μετά τη γέννηση του παιδιού. Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που έχουμε δεδομένα από μεγάλο δείγμα του πληθυσμού.
Παράγοντες κινδύνου
Στην έρευνα εντοπίστηκαν επίσης και οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την επιλόχειο κατάθλιψη στους άνδρες. Το κύριο εύρημα ήταν ότι οι άνδρες που δεν έχουν δυνατότητα για ευέλικτα ωράρια εργασίας και γονική άδεια, που δεν έχουν ασφάλεια για τη διατήρηση της δουλειά τους και έχουν μειωμένο έλεγχο πάνω στο φόρτο εργασίας τους, έχουν 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν ψυχολογική δυσφορία.
Η κοινωνία συνεπώς θα πρέπει να εξασφαλίσει πιο ευνοϊκές συνθήκες εργασίας για τους άνδρες, προκειμένου να διαχειριστούν καλύτερα την οικογένεια και την εργασία, να ανταποκριθούν ευκολότερα στις γονικές υποχρεώσεις και να είναι πιο διαθέσιμοι για τον πρώτο έτος ζωής του παιδιού.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τη μειωμένη ικανοποίηση από την συντροφική σχέση, το αίσθημα μη αποτελεσματικότητας ως προς το γονεϊκό ρόλο αλλά και η συνύπαρξη συναισθηματική δυσκολίας και στον άλλο γονιό. Μετά τη γέννηση του παιδιού, τα ζευγάρια βιώνουν πολλές φορές σημαντικές αλλαγές στις σχέσεις τους, τόσο στο χρόνο που περνάνε μαζί όσο και στην επικοινωνία τους. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε αίσθημα άγχους και δυσφορίας μέσα στη σχέση. Το ζευγάρι διαπραγματεύεται την εμπιστοσύνη του ενός προς τον άλλον, αλλά και την πίστη του καθενός στον εαυτό του σχετικά με το αν μπορεί να ανταποκριθεί στις γονικές υποχρεώσεις.
Η έρευνα επίσης έδειξε ότι οι άνδρες, οι σύντροφοι των οποίων είχαν μια πιο αναγνωρισμένη επαγγελματική θέση σε σχέση με εκείνους, είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν στρες. Για παράδειγμα, το οικογενειακό εισόδημα μπορεί να μειωθεί απότομα καθώς ο ένας από τους δύο γονείς θα πρέπει να μείνει περισσότερες ώρες στο σπίτι με το παιδί. Για τους άνδρες των οποίων οι σύντροφοι παρέχουν ένα μεγαλύτερο μερίδιο του οικογενειακού εισοδήματος , η πίεση είναι μεγαλύτερη και σχετίζεται με υψηλότερα επίπεδα στρες και συναισθηματικής δυσφορίας.
Στρατηγικές αντιμετώπισης
Τα ευρήματα της έρευνας φανερώνουν την αναγκαιότητα να γνωρίσουμε καλύτερα τα θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία των πατεράδων, κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας και της πρώιμης παιδικής ηλικίας του παιδιού τους.
Από την έρευνα φαίνεται ότι οι νέοι πατέρες θα πρέπει να υποστηρίζονται μέσα από ευέλικτα ωράρια εργασίας και χρόνο εκτός δουλειάς προκειμένου να μπορούν ευκολότερα να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους ως προς τα παιδιά τους. Επίσης, η παροχή επαρκούς πληροφόρησης είναι σημαντική ως προς το επίπεδο της πρόληψης και της καλύτερης ψυχικής υγείας γονιού και παιδιού. Το συναίσθημα τους άγχους και της θλίψης είναι σε μεγάλο βαθμό φυσιολογικό, τόσο για τους πατεράδες, όσο και για τις μητέρες.
Γι αυτό η σωστή υποστήριξη των γονιών, μέσω της ενημέρωσης μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τους δύο συντρόφους να προσαρμοστούν στις αλλαγές. Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες χρειάζεται να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας για το πώς να διαπραγματεύονται και συνεισφέρουν στη συντροφική σχέση παράλληλα με την εξέλιξή τους ως γονείς.
(Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τους Giallo,D’Esposito, Cooklin, Mensah, Lucas, Wade and Nicholson και δημοσιεύτηκε το 2012 στο περιοδικό Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology)