Ζέστη: Πώς επηρεάζει τη νεφρική λειτουργία

Τρεις ώρες έκθεσης στη ζέστη είναι αρκετές για να συμβούν επιζήμιες αλλαγές στον οργανισμό, που συμπεριλαμβάνουν ενδείξεις βλάβης στους νεφρούς, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.

Επιστήμονες από την Ελλάδα και τον Καναδά πραγματοποίησαν τη μελέτη τους σε 46 υγιείς εθελοντές. Οι 19 ήσαν νέοι (είχαν μέση ηλικία 23 ετών). Οι υπόλοιποι 27 ήταν μεσήλικες και ηλικιωμένοι (μέση ηλικία 62 ετών).

Aυτές είναι οι συμπεριφορές που παρουσιάζουν οι διπρόσωποι άνθρωποι

Οι ερευνητές τους ζήτησαν να παραμείνουν επί τρεις ώρες καθισμένοι σε έναν ειδικό χώρο, που προσομοίωνε τις συνθήκες ενός καύσωνα στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι είχε θερμοκρασία 44 βαθμών Κελσίου και υγρασία 30%. Εξετάσεις αίματος πριν και μετά την έκθεση, αποκάλυψαν μεταβολές σε εννέα δείκτες στο αίμα που σχετίζονται με:

Τη φλεγμονή
Τη διαταραχή του εντερικού φραγμού
Το οξειδωτικό στρες
Τη νεφρική δυσλειτουργία
Τα ευρήματα της νέας μελέτης δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση European Journal of Applied Physiology. Τα παρέθεσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συμμετέχων ερευνητής δρ Ανδρέας Φλουρής, από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και την Ερευνητική Μονάδα Ανθρώπινης & Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας (HEPRU) του Πανεπιστημίου της Οττάβα, στον Καναδά.

Αυξημένη φλεγμονή στους ηλικιωμένους

Όπως εξηγεί, μετά την έκθεση στην ακραία ζέστη οι μεγαλύτερης ηλικίας συμμετέχοντες παρουσίασαν στατιστικά σημαντική αύξηση των επιπέδων της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP). Η πρωτεΐνη αυτή είναι ένας σημαντικός δείκτης της φλεγμονής στο σώμα. Σχετίζεται επίσης με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Η μελέτη έδειξε επίσης ότι δύο άλλοι δείκτες φλεγμονής (οι κυτοκίνες TNFα και IL6) δεν μεταβλήθηκαν ουσιαστικά σε καμία ηλικιακή ομάδα. Ωστόσο ήσαν εξ αρχής υψηλότεροι στους ηλικιωμένους. Το γεγονός αυτό ενισχύει την άποψη ότι η χαμηλού βαθμού φλεγμονή στον οργανισμό αποτελεί χαρακτηριστικό της γήρανσης.

Πρώιμες ενδείξεις οξείας νεφρικής βλάβης
Όσον αφορά τους νεφρούς, η έντονη ζέστη φάνηκε να αυξάνει τα επίπεδα μίας ουσίας που λέγεται λιποκαλίνη. Η λιποκαλίνη αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους βιοδείκτες της οξείας νεφρικής βλάβης. Τα επίπεδά της σχεδόν διπλασιάστηκαν στους ηλικιωμένους μετά την έκθεση στη ζέστη. Δεν μεταβλήθηκαν, όμως, στους νέους.

Το εύρημα αυτό υποδηλώνει ότι οι νεφροί των μεγαλύτερων ηλικιακά ατόμων είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι στη ζέστη. Υφίστανται, δε, βλάβες ακόμη και σε σύντομες περιόδους ακραίας ζέστης.

Ανεπάρκεια κυτταροπροστατευτικών μηχανισμών

Η μελέτη κατέδειξε επίσης αξιοσημείωτη διαφορά στους κυτταροπροστατευτικούς μηχανισμούς του σώματος.

Στους νέους, η αντιφλεγμονώδης και αντιγηραντική πρωτεΐνη «Κλωθώ» αυξήθηκε σημαντικά μετά την έκθεση στη ζέστη. Το εύρημα αυτό επιβεβαιώνει την ικανότητα του νεανικού οργανισμού να πυροδοτεί μηχανισμούς επιδιόρθωσης.

Αντιθέτως, στους ηλικιωμένους η «Κλωθώ» παρέμεινε αμετάβλητη, αφήνοντας τα κύτταρα λιγότερο προστατευμένα στο οξειδωτικό στρες.

Επιβαρυμένος εντερικός φραγμός

Επιπλέον, ένας άλλος δείκτης που λέγεται iFABP ήταν μονίμως υψηλότερος στους ηλικιωμένους. Ο δείκτης αυτός απεικονίζει βλάβη στο επιθήλιο του εντέρου.

Το γεγονός ότι ήταν αυξημένος πριν και μετά την έκθεση στην ακραία ζέστη υποδηλώνει ότι ο εντερικός φραγμός είναι ήδη επιβαρυμένος στις μεγάλες ηλικίες. Η συνέπεια ίσως είναι η ευκολότερη διακίνηση ενδοτοξινών στο αίμα, που τροφοδοτεί περαιτέρω τη φλεγμονή στον οργανισμό.

Η σωματική θερμοκρασία

Όπως επισημαίνει ο δρ Φλουρής, η θερμοκρασία σώματος των συμμετεχόντων δεν αυξήθηκε ιδιαιτέρως, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους. Η μέση άνοδός της ήταν περίπου 0,5 βαθμοί Κελσίου. Παρ’ όλα αυτά, υπήρξε ανησυχητική βιοχημική επιβάρυνση των ηλικιωμένων.

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η ζέστη δεν απειλεί τα άτομα άνω των 60 ετών μόνον μέσω θερμικής εξάντλησης ή θερμοπληξίας. Μπορεί να πυροδοτήσει χαμηλού βαθμού βλάβες στους νεφρούς και να ενεργοποιήσει χρόνιες φλεγμονώδεις διεργασίες σε χρονικό διάστημα μικρότερο από εκείνο ενός μεσημβρινού καύσωνα.

Ο δρ Φλουρής προσθέτει πως η νέα μελέτη παρέχει απτά, εργαστηριακά τεκμήρια ότι πολλές από τις ημέρες ενός ελληνικού καλοκαιριού μπορεί να κρύβουν μικρές, αθόρυβες βλάβες:

Στη λειτουργία των νεφρών
Στην ακεραιότητα του εντέρου
Στο ανοσοποιητικό σύστημα
Οι βλάβες αυτές αθροιστικά μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντικά και χρόνια προβλήματα υγείας. «Η ενσωμάτωση αυτής της γνώσης στις εθνικές στρατηγικές για την κλιματική προσαρμογή μπορεί να σώσει ζωές και να μειώσει το κόστος στο σύστημα υγείας κατά τους όλο και πιο καυτούς ελληνικούς καλοκαιρινούς μήνες», επισημαίνει.

Τι πρέπει να γίνει

«Για μια χώρα όπως η Ελλάδα, της οποίας ο πληθυσμός γηράσκει και η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες γίνεται ολοένα συχνότερη και εντονότερη, τα ευρήματά μας δείχνουν ότι τα υφιστάμενα όρια προειδοποίησης στους καύσωνες πρέπει να επαναπροσδιοριστούν», υπογραμμίζει.

Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για τους ανθρώπους ηλικίας άνω των 60 ετών, εάν αναλογιστεί κανείς την αύξηση της συχνότητας και της έντασης των καυσώνων στην ανατολική Μεσόγειο.

Αναφερόμενος στις πιθανές λύσεις, ο Δρ Φλουρής εξηγεί ότι «από πλευράς δημόσιων υπηρεσιών υγείας, προκύπτει ανάγκη για ανάπτυξη στοχευμένων προγραμμάτων προστασίας των ηλικιωμένων».

Επιπλέον, οι δήμοι πρέπει να δημιουργούν κλιματιζόμενους χώρους δροσιάς και να ενεργοποιήσουν τηλεφωνικές γραμμές ελέγχου ευπαθών ατόμων, προσθέτει. Είναι επίσης σημαντική η εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού στην έγκαιρη αναγνώριση βιοδεικτών όπως η λιποκαλίνη, που θα μπορούσαν να μειώσουν τα επείγοντα περιστατικά και τις νοσηλείες στη διάρκεια των καυσώνων.

Τα μέτρα αυτά «πρέπει να εμπλουτιστούν με αστικές λύσεις μικροκλίματος όπως σκιάσεις και αστικό πράσινο ώστε να μειωθεί η θερμική καταπόνηση στα κέντρα των πόλεων», καταλήγει.

Πηγή: iatropedia.gr