ΕΡΩΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΨΥΧΟΛΟΓΟ: Νιώθω συνέχεια ενοχή. Τι πρέπει να κάνω;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι αδικαιολόγητες και υπερβολικές ενοχές συνδέονται με την κατάθλιψη. Αν κουβαλάτε σκέψεις όπως ‘εγώ φταίω για όλα’ και κατηγορείτε τον εαυτό σας, τότε θα κατακλύζεστε από ενοχές κι αυτό θα σας βυθίζει περισσότερο στην κατάθλιψη.

Αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι να αναγνωρίσετε και να αμφισβητήσετε τις αρνητικές σας πεποιθήσεις που σας δημιουργούν αίσθημα ενοχής.

Ας δούμε κάποια γνωστικά λάθη που οδηγούν σ’ αυτό το μονοπάτι:

• Προσωποποίηση: Αναρωτηθείτε αν έχετε την τάση να αναλαμβάνετε μια υπερβολική ευθύνη για ότι δυσάρεστο συμβαίνει ακόμα κι αν δεν το προκαλέσατε εσείς. Οι περισσότερες καταστάσεις είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Είναι σημαντικό και απενοχοποιητικό να συνειδητοποιήσετε πως τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι συμπεριφορές των άλλων ανήκουν σ’ εκείνους.

Παράλογες δηλώσεις «πρέπει»: Μήπως έχετε μη ρεαλιστικές προσδοκίες και απαιτήσεις από τον εαυτό σας όπως για παράδειγμα να είστε τέλειοι; Σε μια τέτοια περίπτωση είναι πιθανόν να επικρίνετε αυστηρά τον εαυτό σας αν το αποτέλεσμα είναι διαφορετικό. Αυτομαστιγώνεστε κι αυτό σας συντρίβει.

• Ετικετοποίηση: Χαρακτηρίζετε τον εαυτό σας με υποτιμητικούς όρους αν κάτι δεν πάει καλά; Είναι αυτοκαταστροφικό να επιτρέπετε να σας καθορίζει μια λανθασμένη συμπεριφορά και να βλέπετε τα ελαττώματά σας ως απαράδεκτα, άξια επίκρισης. Μπορείτε να αναγνωρίσετε πως έχετε μειονεκτήματα, αρνηθείτε όμως να υποτιμήσετε τον εαυτό σας και να αισθανθείτε ενοχές. Αποδεχτείτε την ανθρώπινη υπόστασή σας επιτρέποντας στον εαυτό σας συγχώρεση και χώρο για ανάπτυξη.

Τα όρια προκαλούν ενοχές;

Πολλοί από σας αποφεύγετε την οριοθέτηση σε άτομα στα οποία νιώθετε μια υποχρέωση. Κι έτσι αποφεύγετε τις ενοχές. Δεν φεύγετε από το πατρικό σας, δεν αλλάζετε δουλειά, δεν αλλάζετε παρέες. Ακόμα κι όταν χρειάζεται. Η λογική είναι ότι επειδή εισπράξατε κάτι, χρωστάτε. Δεν υπάρχει όμως χρέος. Η αγάπη που εισπράξατε, τα χρήματα, ο χρόνος – οτιδήποτε σας κάνει να νιώθετε υποχρεωμένοι – θα έπρεπε να τα θεωρείτε δώρο και όχι δάνειο.

Όταν η ενοχή λοιπόν υψώνει το άσχημο ανάστημά της αντισταθείτε. Αποφύγετε να ικανοποιήσετε τα αιτήματα των άλλων προκειμένου να μην τους πληγώσετε. Τα μηνύματα των ενοχών συχνά κρύβουν θυμό και θλίψη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ευθύνεστε εσείς γι’ αυτό.

Δήμητρα Τσώλα Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια. Συνεργάτης του Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου – Πολυχώρου Animus Corpus

*Περισσότερες πληροφορίες για τις παροχές υπηρεσιών του Animus Corpus, καθώς και για το βιογραφικό της Ψυχολόγου, στην ιστοσελίδα www.animuscorpus.gr