ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αν και είναι πλέον συνήθεις και δεν προκαλούν έκπληξη, οι αισθητικές χειρουργικές επεμβάσεις δεν παύουν να αποτελούν μία πολύ σημαντική τροποποίηση του σώματος και επομένως της εικόνας που έχει το άτομο για τον εαυτό του.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό μίας τέτοιας τροποποίησης είναι ότι εκδηλώνονται ταυτόχρονα σε δύο επίπεδα:
στο επίπεδο του σώματος μεταβάλλοντας ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά του και σε φαντασιακό επίπεδο μεταβάλλοντας την ίδια την εικόνα του εαυτού.
Οι λόγοι που ωθούν ένα άτομο να καταφύγει στην αισθητική χειρουργική είναι πολλοί: φόβος των γηρατειών, επιθυμία να αρέσει ξανά, ιδίως μετά από μία συναισθηματική απόρριψη, επιθυμία διόρθωσης μίας σωματικής λεπτομέρειας που το άτομο εκλαμβάνει ως μειονέκτημα κλπ.
Συχνά μετά από ένα διαζύγιο μία γυναίκα μπορεί να αναζητήσει μία επέμβαση που θα την κάνει να φαίνεται νεότερη. Όχι για να γοητεύσει εκ νέου τον σύζυγό της, αλλά για να ανακτήσει την αυτοεκτίμησή της.
Ο στόχος που επιδιώκεται συστηματικά μέσα από τις αισθητικές παρεμβάσεις, όποιοι και αν είναι οι λόγοι που οδηγούν το άτομο σε αυτές, είναι η βελτίωση της ζωής του. Έτσι, ορισμένες διορθώσεις ή βελτιώσεις μικρής κλίμακας δεν πρέπει να θεωρούνται ύποπτες από ψυχολογική σκοπιά, αφού μπορεί να συνιστούν απλώς ένα συν στην ζωή του ατόμου.
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι μία τέτοια χειρουργική επέμβαση δεν είναι ποτέ εντελώς ανώδυνη, διότι τροποποιεί την ίδια την εμφάνιση του ατόμου. Με την απόκτηση, σε επεμβάσεις μεγάλης κλίμακας, μίας εντελώς νέας εικόνας, ενός νέου σώματος, μίας δομής δηλαδή ολότελα τεχνητής, το άτομο μπορεί να βρεθεί σε μία κατάσταση γενικευμένης ψυχολογικής αποσταθεροποίησης.
Πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός διότι η επικέντρωση ενός ατόμου σε ένα υποτιθέμενο φυσικό μειονέκτημα του σώματός του μπορεί να αποκτήσει εμμονικό χαρακτήρα προδίδοντας έτσι μία ψυχωτική δομή. Βέβαια το να επιθυμεί να βελτιώσει κάποιος την εμφάνισή του έστω και καταφεύγοντας σε μία ή δύο χειρουργικές επεμβάσεις δεν είναι κατ’ ανάγκην κακό, αν δεν υπάρχει υπερβολή.
Στην πραγματικότητα όμως, το να καταφεύγει κανείς στην αισθητική χειρουργική οδηγεί σε ένα απεριόριστο ανικανοποίητο: μία έγχυση κολλαγόνου στα χείλη καθιστά αναγκαία μία αντιρυτιδική θεραπεία, μία μικρή διόρθωση στο τάδε τμήμα του σώματος μοιάζει να οδηγεί αναπόφευκτα σε μία αντίστοιχη παρέμβαση στο δείνα σημείο κ.ο.κ.
Για αυτό ένας ψυχοθεραπευτής θα πρέπει να διακρίνει ποια είναι τα πραγματικά κίνητρα της καταφυγής στην αισθητική χειρουργική. Το γεγονός ότι ορισμένα άτομα επιθυμούν διαρκώς να μεταβάλλουν, να μεταβάλλουν και να μεταβάλλουν ξανά το σώμα τους δείχνει μία έντονη ψυχοπαθολογία η οποία συνδέεται με την δυσμορφοφοβία.
Αυτή είναι μια βαθειά και γενικευμένη διαταραχή που αναφέρεται στην εικόνα του εαυτού. Συχνά προσωρινή και μάλλον κοινότοπη στην εφηβεία, η δυσμορφοφοβία είναι μία βαριά διαταραχή αν διαρκεί και στην ενήλικη ζωή και μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα μίας ψυχωτικής και παραληρηματικής κατάστασης που συνδέεται με μία βαθειά πεποίθηση του ατόμου ότι είναι θύμα μιας φυσικής ανωμαλίας του σώματός του, η οποία μπορεί να αφορά και ολόκληρο το σώμα.
Έτσι, η δυσμορφοφοβία ερμηνεύεται ως το σύμπτωμα μίας γενικευμένης αποδιοργάνωσης της προσωπικότητας. Μπορεί να πρόκειται για κατάθλιψη ή ακόμη για διπολική διαταραχή. Το άτομο υποφέρει πραγματικά πολύ, η ίδια η καθημερινή του ζωή, αλλά και η ερωτική και κοινωνική του ζωή αλλοιώνονται.
Η δυσμορφοφοβία συνήθως θεραπεύεται με την ψυχοθεραπεία, ανάλογα όμως με την ψυχοπαθολογική κατάσταση που αποτελεί το υπόστρωμα της δυσμορφοφοβίας η θεραπεία μπορεί να ποικίλει σημαντικά. Είναι πάντως βέβαιο ότι η κατάχρηση των αισθητικών επεμβάσεων, τα παράξενα αιτήματα αισθητικής παρέμβασης, η εμμονική τους επανάληψη φέρνουν στην επιφάνεια μία ορισμένη ψυχωτική διαταραχή.
Συνήθως η αντιμετώπιση της δυσμορφοφοβίας απαιτεί…
ο ψυχοθεραπευτής να αντιμετωπίσει μία άλλη παράλληλη σοβαρή διαταραχή, όπως μία βαριά κατάθλιψη, ασταθείς ψυχωτικές διαταραχές, ή ακόμη βαριές διαταραχές προσωπικότητας. Απαιτείται λοιπόν μία πολυεπίπεδη αντιμετώπιση της οποίας ο στόχος πρέπει να είναι ο εντοπισμός του πραγματικού αιτίου που καθηλώνει το άτομο στην θεώρηση ενός υποτιθέμενου σωματικού του μειονεκτήματος ως πηγή όλων όσων βιώνει ως αποτυχίες στην ζωή του.
(Στην πραγματικότητα ο υποκείμενος μηχανισμός της δυσμορφοφοβίας είναι πάντα και παντού ο ίδιος: το άτομο κρύβεται πίσω από το σώμα του.)
Με άλλα λόγια, καταλογίζει σε ένα μέρος του σώματός του όλη του την ψυχική οδύνη. Κατασκευάζει έτσι τα σωματικά αίτια ενός ψυχικού πόνου που προέρχεται από κάτι άλλο, στηριζόμενο πάνω στα τρέχοντα αισθητικά κριτήρια, με βάση τα οποία αναγνωρίζει κάποιο σημείο του σώματός του ως άσχημο ή ακόμη ως αποκρουστικό.
Αυτό άλλωστε εξηγεί και το γεγονός ότι το άτομο μένει ανικανοποίητο μετά από την αισθητική επέμβαση και τείνει διαρκώς να ζητά και άλλη, και άλλη. Η οδύνη όμως παραμένει όσο δεν έχουμε θεραπεύσει το πραγματικό της αίτιο, το οποίο ουδόλως σχετίζεται με την υποτιθέμενη σωματική δυσμορφία.
Η Μάρω Μπέλλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια. Κατά την κλινική της πρακτική ακολουθεί την αυτοσχεδιαστική μέθοδο. Έχει λάβει ειδίκευση στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, έχει εμβαθύνει με διατριβή στην Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία και τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στην Ψυχανάλυση.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της με τίτλο: «Ο γκατζετ-Eros: ο έρωτας στα χρόνια της τεχνολογίας» από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης.
(Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε: http://www.marobellou.gr/el/)
Άλλα άρθρα
Τι προκαλεί καρκίνο στη στοματική κοιλότητα;
