Γιατί η κατάθλιψη είναι τόσο επίμονη;

του Θοδωρή Διάκου,

Για πολλούς ανθρώπους, τα συμπτώματα της κατάθλιψης επιμένουν παρά τις συνεχείς προσπάθειες. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Υπάρχουν ένα εκατομμύριο πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να νιώσει καλύτερα. Από το να ακούσουμε μουσική μέχρι το να πάμε για ψάρεμα, και από το να ξεκινήσουμε ψυχοθεραπεία στο να μιλάμε πιο ανοιχτά για τα συναισθήματά μας. Από το να κάνουμε περισσότερη γυμναστική μέχρι το να αποφασίσουμε να λάβουμε φαρμακευτική αγωγή. Οι τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι προσπαθούμε να διώξουμε την κατάθλιψη είναι αμέτρητοι, και – κατά κάποιον τρόπο – είναι όλοι θεμιτοί.

Τότε γιατί η κατάθλιψη επιμένει

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ευτυχία μας εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες. Ένας από αυτούς δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχό μας, και μπορεί να παίζει μεγαλύτερο ρόλο από ό,τι περιμέναμε: Τα γονίδιά μας. Και, με έναν παράξενο τρόπο, τα γονίδια δεν είναι άσχετα με την συμπεριφορά, τις επιλογές μας αλλά και με τα επίπεδα συνολικής χαράς μας. Λειτουργούν μαζί με το περιβάλλον που μεγαλώνουμε ως παράγοντας που μπορεί να καθορίσει αμέτρητα πράγματα πάνω μας – από σωματικές λεπτομέρειες μέχρι και στοιχεία προσωπικότητας. Αυτό σημαίνει πως ένα παιδί που οι γονείς του πάσχουν από κατάθλιψη μπορεί να έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να πάσχει από κατάθλιψη σε γονιδιακό επίπεδο – μέχρι και πέντε φορές μεγαλύτερες πιθανότητες, σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες.

Βέβαια, ένα πολύ μεγάλο κομμάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι και το τι κάνουμε εμείς. Επειδή, ναι, τα γονίδια είναι ένας παράγοντας που δεν ελέγχουμε, αλλά αυτό από μόνο του δεν αποτελεί καταδίκη.

Tο ότι η κατάθλιψη, επίσης, είναι χρόνια και επιστρέφει δεν σημαίνει ότι είναι διαφορετική κατάθλιψη. Τα πράγματα που πρέπει να κάνουμε εξακολουθούν να είναι τα ίδια. Σε βιολογικό επίπεδο, χρειαζόμαστε υγιεινή διατροφή, άσκηση και καλό ύπνο. Σε επίπεδο ψυχολογικό, χρειαζόμαστε να ελέγχουμε το άγχος μας και να προσπαθούμε να κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούν. Βέβαια, αυτή είναι ήδη μια μεγάλη λίστα και είναι πολύ πιο εύκολη στη θεωρία, παρά στη πράξη.

Συνεπώς, τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

Πολλές φορές έχει να κάνει με το πώς βλέπουμε εμείς τα πράγματα. Το οποίο επίσης είναι μια μπερδεμένη ιστορία: Αμέτρητα βιβλία, podcast, εκπομπές αυτοβοήθειας κυκλοφορούν. Αμέτρητοι influencers έχουν κάνει την θετικότητα καταναλωτικό αγαθό, αλλά ίσως οι τόσες πολλές φωνές να κάνουν εν τέλει χειρότερο στην ψυχική μας υγεία. Η ενδυνάμωση έχει λιγότερο να κάνει με οποιαδήποτε τεχνική μπορεί να μας περιγράψει κάποιος και περισσότερο με το να κάνουμε τακτικά μέσα στην ημέρα μας παύσεις και να κάνουμε συνειδητά (και έστω με λίγη γκρίνια) τις σωστές επιλογές.

Άλλος παράγοντας που πρέπει να υπολογίζουμε είναι το πόσο ευάλωτος είναι ο κάθε άνθρωπος στο περιβάλλον του. Αυτό σημαίνει πολλά πράγματα: Ευάλωτος σε πράγματα που θα του προκαλέσουν καταθλιπτικές σκέψεις, αλλά και ευάλωτος σε παράγοντες που δεν θα τον βοηθήσουν να φύγει από την κατάθλιψη. Το ίντερνετ μάλλον είναι τέτοια περίπτωση. Οι μελέτες που δείχνουν ότι τα social media επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική μας υγεία είναι ήδη αμέτρητες. Πέρα από το ότι είναι πολύ εύκολο να συγκρίνουμε τον εαυτό μας αρνητικά με όσα βλέπουμε δημοσιευμένα, είναι πολύ εύκολο να πέσουμε σε έναν φαύλο κύκλο με το τι υλικό επιλέγουμε να βλέπουμε. Οι αλγόριθμοι των sites δεν νοιάζονται για το αν ήμασταν σε κακή ψυχολογική κατάσταση όταν κλικάραμε εκείνο το λινκ, απλώς θα μας δείξουν ακόμα περισσότερο τέτοιο υλικό. Και όσο περισσότερο υλικό σχετικό με κατάθλιψη καταναλώνουμε, τόσο περισσότερο στο μυαλό μας βρίσκεται η κατάθλιψη, και όχι με ιδιαίτερα παραγωγικό τρόπο.

Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να φροντίσουμε τον εαυτό μας, αλλά όχι για να νιώθουμε πιο άνετα μέσα στην κατάθλιψή μας. Όσο οικεία και αν είναι πλέον η κατάθλιψη αυτή, επειδή για πολλούς ανθρώπους η σχέση τους με την κατάθλιψη είναι όπως με έναν παιδικό φίλο που δεν μπορούν με τίποτα να ξεφορτωθούν. Ίσως μερικές φορές και να μην θέλουν, επειδή η κατάθλιψη μπορεί πολύ εύκολα να αρχίσει να μοιάζει με μόνιμη κατάσταση που απλώς πρέπει να αποδεχτούμε. Δεν είναι, και το να πιέζουμε κάποιες φορές τον εαυτό μας να μην επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες μπορεί να είναι αναγκαίο. Μακροπρόθεσμα, όμως, θα βοηθήσει, είτε έχουμε την κατάθλιψη στα γονίδιά μας, είτε όχι.

Πηγή: iatronet.gr