Γιατί δεν χαίρομαι με τίποτα;

Μία γυναίκα λέει στον σύζυγό της: «αγάπη μου πολύ σφιχτή έχει γίνει η συμπεριφορά σου τώρα τελευταία. Μα επιτέλους, γίνε αυθόρμητος!». Εδώ υπάρχει μία παγίδα, γιατί πώς μπορώ να γίνω «αυθόρμητος» κατόπιν παραγγελιάς; Πώς μπορεί μία συμπεριφορά να είναι αυθόρμητη όταν εμφανίζεται έπειτα από μία προστακτική («γίνε αυθόρμητος!»);

Αν ξεπεράσει κανείς την παραδοξολογία του παραπάνω παραδείγματος, μπορεί στην συνέχεια να διαπιστώσει ότι όλοι λίγο-πολύ βρισκόμαστε υπό το κράτος αυτού του κελεύσματος: «Απολαύστε!».

Τώρα πλέον έχουμε χειραφετηθεί από τις απαγορεύσεις του παρελθόντος. Αντί αυτών υπάρχει ένα πλέγμα προτροπών, όπου το ζητούμενο είναι πώς θα πολλαπλασιάσει κανείς τις εμπειρίες της απόλαυσης. Έχουμε παράλληλα φροντίσει να υπάρχουν επίσης και μετρήσιμα μεγέθη ώστε να εκτιμήσουμε «σε ποια επίπεδα κινείται η απόλαυσή μου;». Υπάρχει ένας καταναλωτισμός της απόλαυσης που τελικά η ίδια περιορίζεται περισσότερο από ποτέ.

Κατά τον Λακάν, η έννοια του Υπερεγώ έχει μετατοπιστεί στο πέρασμα του χρόνου…

Παλαιότερα λειτουργούσε ως θεματοφύλακας της ηθικής και έπαιρνε μορφή μέσα από τις απαγορεύσεις. Η ηθική, δηλαδή, στηνόταν γύρω από περιορισμούς που ενδεχομένως παρέπεμπαν σχεδόν σε ένα ασκητικό ιδεώδες. Τώρα πλέον το Υπερεγώ λειτουργεί διαφορετικά, μέσα από την επιτρεπτικότητα.

Σε μία εποχή όπου όλα επιτρέπονται πώς γίνεται εγώ να μην απολαμβάνω; Η απόλαυση έτσι γίνεται σχεδόν ηθική μου υποχρέωση και νιώθω ένοχος όταν δεν απολαμβάνω. Δεν νιώθω πια ένοχος επειδή παραβιάζω ηθικές απαγορεύσεις επιδιδόμενος σε παράνομες απολαύσεις, αλλά επειδή μου είναι αδύνατον να απολαύσω…

  • Ποια είναι λοιπόν η θέση του αυθορμητισμού, όταν η απόλαυση γίνεται σχεδόν μία καταναγκαστική πράξη;

Γιατί αν το σκεφτούμε λογικά, όπου υπάρχει αυθορμητισμός δεν υπάρχει καταναγκασμός και τ’ ανάπαλιν, καθώς πρόκειται για δύο έννοιες ολωσδιόλου ασυμβίβαστες.

Πώς μπορώ να απολαμβάνω αυθόρμητα, όταν οφείλω στον εαυτό μου να είμαι ευτυχισμένος; Η ευτυχία πια είναι μία ηθική υποχρέωση και πρέπει να είμαι χαρούμενος. Κι αν μία μέρα η διάθεσή μου τυχαίνει να είναι μελαγχολική, αυτό είναι κάτι που δεν μπορώ να το επιτρέψω στον εαυτό μου. Αν επιθυμία μου είναι να μην λοξοδρομήσω από το μονοπάτι στης δυστυχίας, χρειάζομαι επιπλέον ενοχές και πίεση που δεν νιώθω καλά.

Η συνταγή είναι πολύ απλή – αρκεί να κάνω την απόλαυση καταναγκασμό – και όταν δεν απολαμβάνω να νιώθω ενοχές για αυτό!

 

Η Μάρω Μπέλλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια. Κατά την κλινική της πρακτική ακολουθεί την αυτοσχεδιαστική μέθοδο. Έχει λάβει ειδίκευση στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, έχει εμβαθύνει με διατριβή στην Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία και τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στην Ψυχανάλυση.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της με τίτλο: «Ο γκατζετ-Eros: ο έρωτας στα χρόνια της τεχνολογίας» από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης.

(Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε: http://www.marobellou.gr/el/)

Στοιχεία επικοινωνίας:

Διευθ.: Αχιλλέως 29 & Λ. Βουλιαγμένης 65Β Γλυφάδα.

Τηλ.: 210 – 96 32 860

(1893)