Οι ειδικές φοβίες (φόβος απέναντι στις πτήσεις, στα έντομα, στα ζώα, στα ύψη, στους κλειστούς χώρους, κτλ.) έχουν να κάνουν με αντιδράσεις αναντίστοιχες με το ερέθισμα που τις προκαλεί, το οποίο μάλιστα είναι συνήθως ακίνδυνο έως και αθώο.
Οι πάσχοντες από ειδικές φοβίες έχουν συναίσθηση ότι ο φόβος τους είναι παράλογος. Ωστόσο, ο τελευταίος ξεσπά ασυγκράτητος και συχνά επιμένει ακόμη κι όταν πλέον βρεθούν σε ασφαλές περιβάλλον.
Σε σχέση με άλλες φοβίες και αγχώδεις διαταραχές, οι “ειδικές φοβίες” δεν επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των πασχόντων καθώς οι τελευταίοι έρχονται σπανίως αντιμέτωποι με το φοβικό αντικείμενο ή την φοβική κατάσταση που λειτουργούν ως εκλυτικά γεγονότα της φοβίας τους.
Όμως για να το πετύχουν αυτό συχνά απομονώνονται από συγκεκριμένες κοινωνικές δραστηριότητες αφού ακόμη και η σκέψη του φοβικού αντικειμένου είναι συχνά αρκετή για να τους προκαλέσει έντονη φοβική αντίδραση.
Ως προς την κατηγοριοποίηση των φοβιών αυτές κατατάσσονται σε τέσσερα κυρίως είδη:
- φόβος απέναντι στα ζώα
- φόβος αίματος, ένεσης, τραύματος
- φόβος καταστάσεων (κλειστοφοβία, ακροφοβία, κτλ.)
- φόβος απέναντι σε εξωτερικά ερεθίσματα (κεραυνοί, θεομηνίες, κλόουν, ή οποιοσδήποτε ξαφνικός και παταγώδης θόρυβος, κτλ.)
Τα κυριότερα συμπτώματα που συνοδεύουν τις ειδικές φοβίες περιλαμβάνουν τα εξής:
- υπερβολικός και παράλογος φόβος όταν ο πάσχων έρχεται αντιμέτωπος με το εκλυτικό, φοβικό ερέθισμα
- άγχος
- κρίσεις που θυμίζουν πανικό
- πάγωμα ή κλάμα στα παιδιά
- επίγνωση πόσο αδικαιολόγητος και αναντίστοιχος με το ερέθισμα είναι ο φόβος
- αποφυγή του εκλυτικού ερεθίσματος
- μείωση της λειτουργικότητας σε διάφορα επίπεδα μετά την έκθεση στο εκλυτικό γεγονός
Οι φοβίες που υπάρχουν είναι περισσότερες από 300. Μερικές μόνο από τις κοινότερες φοβίες είναι οι ακόλουθες:
-
Ακροφοβία: ο φόβος να σταθεί κανείς σε σκαλιά, σκάλες, ρείθρα, μπαλκόνια κτλ.
-
Αγοραφοβία: ο φόβος των ανοικτών χώρων με πλήθος ανθρώπων
-
Ερπετοφοβία: ο φόβος για τα φίδια και τα ερπετά εν γένει
-
Κυνοφοβία: ο φόβος για τα σκυλιά
-
Αιλουροφοβία: ο φόβος για τις γάτες
-
Μυοφοβία: ο φόβος για τα ποντίκια
-
Αραχνοφοβία: ο φόβος για τις αράχνες
-
Ελμινθοφοβία: ο φόβος για τα παράσιτα
-
Σκοτοφοβία: ο φόβος του σκοταδιού
-
Υψοφοβία: ο φόβος να σταθεί το άτομο σε μεγάλα ύψη
-
Μυσοφοβία: ο φόβος των μικροβίων και της μόλυνσης
-
Κλειστοφοβία: ο φόβος των κλειστών χώρων
-
Τρισκαιδεκαφοβία: ο φόβος για τον αριθμό 13
-
Αυτοφοβία: ο φόβος να μείνει κανείς μόνος του
-
Τρυπανοφοβία: ο φόβος των ενέσεων
-
Αεροφοβία: ο φόβος των πτήσεων
-
Αγυροφοβία: ο φόβος να περάσει κανείς δρόμους
-
Νοσοφοβία: 0 φόβος ότι κάποιος ασθενεί από κάτι που δεν μπορεί να διαγνωστεί. Πρόκειται για πολύ κοινή φοβία (βλ. και οικεία ενότητα)
Νοσοφοβία
Η νοσοφοβία είναι επιθετική και σοβαρή ψυχική πάθηση που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του πάσχοντος.
Χαρακτηρίζεται από τον έντονο φόβο ότι το άτομο έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, που δεν μπορούν να εντοπίσουν οι ειδικοί, με αποτέλεσμα αλλεπάλληλες ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις που αν και δεν επιβεβαιώνουν τον φόβο του πάσχοντος δεν καταλαγιάζουν την ανησυχία του.
Ακόμη και το μικρότερο σωματικό σύμπτωμα ερμηνεύεται από τον πάσχοντα ως ένδειξη σοβαρής υποκείμενης πάθησης, σκέψη που καταντάει εμμονική και ιδεοληπτική.
Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η υιοθέτηση αυστηρών κανόνων υγιεινής, ο περιορισμός των κοινωνικών επαφών από φόβο μόλυνσης, η φοβία ότι το άτομο θα ασθενήσει εύκολα, η υποχονδρίαση, κτλ.
Συχνά η νοσοφοβία παρουσιάζεται από κοινού (συννοσηρότητα) με την κατάθλιψη. Η επίδραση που ασκεί η νοσοφοβία στη ζωή του πάσχοντος ανθρώπου μπορεί να γίνει παραλυτική, καθώς ο αντίκτυπος της πάθησης γίνεται αντιληπτός τόσο στην κοινωνική ζωή του ατόμου όσο και στις διαπροσωπικές και επαγγελματικές του σχέσεις.
Η τραγική ειρωνεία στην περίπτωση της νοσοφοβίας είναι ότι το μεγάλο άγχος που προκαλεί οδηγεί συχνά σε ψυχοσωματικές αντιδράσεις που διαιωνίζουν τον κύκλο της και «επιβεβαιώνουν» τους φόβους τους πάσχοντος.
Τα βασικότερα συμπτώματα που τη συνοδεύουν είναι τα ακόλουθα:
- υπερβολική ανησυχία για πιθανές ασθένειες ή και βεβαιότητα ότι το άτομο ασθενεί ήδη
- αδιάκοπη προσπάθεια εντοπισμού συμπτωμάτων και ενδείξεων ότι υφίσταται κάποια ασθένεια
- υπερβολική κατανάλωση φαρμάκων
- συνεχής αναζήτηση διαβεβαίωσης από το οικείο περιβάλλον ότι δεν έχει κάποιο πρόβλημα
- πολύ συχνές επισκέψεις σε γιατρούς παρά τις αρνητικές απαντήσεις στα υποτιθέμενα και φανταστικά προβλήματα υγείας του πάσχοντος
- δυσανασχέτηση με τις διαπιστώσεις και τον τρόπο εξέτασης των ιατρών και του ειδικού ιατρικού προσωπικού
- δυσπιστία στην εγκυρότητα των ιατρικών εξετάσεων ή στον τρόπο και τη μεθοδολογία με την οποία έχουν γίνει
- άγχος που προέρχεται από εμμονικές σκέψεις γύρω από τις ενδεχόμενες ασθένειες
Το άρθρο υπογράφει ο Γεώργιος Α. Παπαγεωργίου είναι ψυχολόγος & διευθυντής της «Ψυχικής Φροντίδας ΙΚΕ» (Ιατρική Εταιρεία παροχής υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας) όπου και συνίδρυσε το 2016. Εποπτεύει τις παρεχόμενες υπηρεσίες από το Επιστημονικό Προσωπικό της Εταιρείας το οποίο απαρτίζεται από όλες τις ειδικότητες τις Ψυχικής Υγείας.
Στοιχεία Επικοινωνίας:
Τηλ. Επικοινωνία:
Επείγοντα:
Email: sessions@psychikifrontida.gr
site: psychikifrontida.gr
Άλλα άρθρα
Το σώμα μας ”μεταφράζει” τις πληγές της ψυχής μας!
Έτσι θα έχετε γρήγορα τα ίσια δόντια που ονειρεύεστε!
