H οξυτοκίνη παρεμποδίζει την δράση του κέντρου του φόβου στον εγκέφαλο.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βόννης έδειξαν ότι η οξυτοκίνη – η ορμόνη που διευκολύνει το συναισθηματικό «δέσιμο» – παρεμποδίζει την δράση του κέντρου του φόβου στον εγκέφαλο.
Οι εμπειρίες που μας προκαλούν φόβο δεν σβήνουν γρήγορα από την μνήμη. Μια ομάδα από ερευνητές υπό την εποπτεία του Πανεπιστημίου της Βόννης μπόρεσαν να αποδείξουν ότι η οξυτοκίνη επηρεάζει την δράση του κέντρου του φόβου στον εγκέφαλο και επιτρέπουν στο αίσθημα του φόβου να «ξεθωριάσει» πιο εύκολα. Η μελέτη έχει δημοσιευτεί διαδικτυακά στο περιοδικό “Biological Psychiatry”.
Στον ανθρώπινο εγκέφαλο, ο έντονος φόβος ριζώνει πολύ βαθιά μέσα στην μνήμη. Για παράδειγμα, μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα είναι δύσκολο για κάποιον να οδηγήσει ξανά. Ακόμα και ο ήχος του φρεναρίσματος μπορεί να προκαλέσει έντονο φόβο. Οι εικόνες, οι ήχοι ακόμα και οι μυρωδιές μπορούν να εγείρουν έντονο άγχος, καθώς μέσα από την διαδικασία της συντελεστικής μάθησης (conditioning), ο εγκέφαλος συνδέει ερεθίσματα (ήχους, εικόνες, καταστάσεις) με συγκεκριμένα συναισθήματα (φόβος, άγχος).
Μόνο σταδιακά μαθαίνουμε να αποσυνδέουμε το ερέθισμα από το συναίσθημα, για παράδειγμα (ξανά)μαθαίνουμε ότι κάθε ήχος φρεναρίσματος δεν σημαίνει απαραίτητα κίνδυνος. Σταδιακά, ο εγκέφαλος μαθαίνει να καταγράφει νέες μνήμες πάνω στις παλιές: «Σε αυτή τη διαδικασία, το αρχικό περιεχόμενο της μνήμης δεν διαγράφεται εντελώς, αλλά σταδιακά επικαλύπτεται από νέες θετικές εμπειρίες», εξηγεί ο καθηγητής Dr. Dr. René Hurlemann από το Τμήμα Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπείας από το Πανεπιστήμιο της Βόννης.
Η ψυχοθεραπεία αξιοποιεί αυτή την δυνατότητα του εγκεφάλου να γράφει νέες μνήμες πάνω στις παλιές. Για παράδειγμα, ορισμένες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις ενθαρρύνουν τη σταδιακή έκθεση του ατόμου στις καταστάσεις που το φοβίζουν (πχ. κάποιος ενθαρρύνεται αρχικά να μπει στο αυτοκίνητο, στη συνέχεια να οδηγήσει μια μικρή απόσταση, στην συνέχεια πιο μακριά κ.ο.κ.). Ωστόσο, σύμφωνα με τους ερευνητές: «αυτή η διαδικασία μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο, καθώς χρειάζεται η συχνή επαφή με το ερέθισμα που προκαλεί τον φόβο».
Γι αυτό το λόγο, οι θεραπευτές αναζητούν ένα πιο γρήγορο και πιο μόνιμο τρόπο για να επιτύχουν αυτή την «επαναγραφή» της μνήμης. Γνωρίζουμε πλέον πολύ καλά ότι η οξυτοκίνη λειτουργεί ως καταλύτης στο συναισθηματικό «δέσιμο» μητέρας-παιδιού, αλλά και ανάμεσα στους ερωτικούς συντρόφους. Η έκλυση της οξυτοκίνης γίνεται μέσα από την ανθρώπινη επαφή, το άγγιγμα, την αγκαλιά, αλλά και το σεξ και τον οργασμό.
Είμαστε όμως, επίσης, σε θέση να γνωρίζουμε ότι η οξυτοκίνη έχει και μια πολύ σοβαρή αγχολυτική δράση. Οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Βόννης μαζί με τους συναδέλφους τους στο Ερευνητικό Κέντρο για τον Καρκίνο στην Χαιδελβέργη και το Πανεπιστήμιο του Chengdu στην Κίνα, μπόρεσαν να αποδείξουν την πολύτιμη δράση της οξυτοκίνης στην «αντικατάσταση» των εμπειριών που προκαλούν φόβο. «Η οξυτοκίνη ενισχύει αυτή την αντικατάσταση: Κάτω από τη δράση της οξυτοκίνης, ο φόβος να ξαναβιώσουμε ένα δυσάρεστο συναίσθημα μειώνεται πολύ πιο γρήγορα», λέει ο καθηγητής Hurlemann, συνοψίζοντας το αποτέλεσμα της έρευνας.
Οι ερευνητές ζήτησαν από 62 συμμετέχοντες να κοιτάξουν φωτογραφίες. Στο 70% των εικόνων, οι συμμετέχοντες δέχονταν ένα σύντομο, ελαφρώς δυσάρεστο ηλεκτρικό ερέθισμα μέσα από ηλεκτρόδια. «Με αυτό τον τρόπο, ορισμένες εικόνες συνδέονταν με την εμπειρία του άγχους στην μνήμη των συμμετεχόντων», εξηγεί ο καθηγητής. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δύο μεθόδους για να αποδείξουν αυτή τη σύνδεση: η αναμονή του ηλεκτρικού ερεθίσματος φαινόταν μέσα από την αύξηση του κρύου ιδρώτα, ενώ παράλληλα με το εγκεφαλόγραφημα. Οι μισοί συμμετέχοντες έλαβαν οξυτοκίνη σε εισπνεόμενη μορφή. Οι υπόλοιποι πήραν ένα πλασέμπο. Στη συνέχεια, οι ερευνητές ξαναέδειξαν στους συμμετέχοντες τις εικόνες, χωρίς να δίνουν το ηλεκτρικό ερέθισμα. Σε όσους είχαν λάβει οξυτοκίνη, το κέντρο του φόβου στον εγκέφαλο (αμυγδαλή) ήταν συνολικά λιγότερο ενεργό.
Με απλά λόγια, όσοι είχαν λάβει οξυτοκίνη ο φόβος υποχωρούσε πολύ πιο γρήγορα. Οι ερευνητές εξηγούν ενώ οι συμμετέχοντες θυμούνταν το συναίσθημα του φόβου, στο τέλος η αγχολυτική δράση της οξυτοκίνης κυριαρχεί. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι οι ασθενείς με άγχος μπορούν να βοηθηθούν πιο γρήγορα με τη βοήθεια της οξυτοκίνης και ότι μια υποτροπή του φόβου μπορεί να προληφθεί.
Η επαφή, το άγγιγμα και η έκφραση της αγάπης μπορούν κατά συνέπεια να μας οχυρώσουν καλύτερα απέναντι στο φόβο και το στρες, καθημερινά αλλά και μακροπρόθεσμα.
Έρευνα Επιστημονικής ομάδας του kontasou.com
Πηγή: www.3uni-bonn.de
Άλλα άρθρα
Πως να γίνουμε άνθρωποι που… «αγαπούν» τη ζωή τους!
