Είναι απώλεια ή… ανακούφιση ο χωρισμός;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι, η γη δε θα σταματήσει ποτέ να γυρνά… μην σταματάς ούτε κι εσύ να ονειρεύεσαι!

Το πρώτο συναίσθημα που βιώνουν σχεδόν όλοι όταν τελειώνει η σχέση τους, είναι… το κενό. Βέβαια για κάποιους, το τέλος μιας σχέσης αποτελεί ανακούφιση. Ακόμα όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν είναι εύκολο να χειριστείς τα επίμονα και «μπερδεμένα» συναισθήματα που προκύπτουν.

“Επενδύουμε ένα τεράστιο κομμάτι του εαυτού μας στις σχέσεις μας και όταν είμαστε αναγκασμένοι να κόψουμε τους «δεσμούς» που μας ενώνουν, συνειδητοποιούμε πόσο δύσκολο είναι. Ακόμη και αν δεν ήσασταν πολύ κοντά τα τελευταία χρόνια με το σύντροφο σας, οι “κόσμοι” σας ήταν συνυφασμένοι. Ο διαχωρισμός των κόσμων αυτών είναι μια ιδιαίτερα επώδυνη εμπειρία…! 

Κατά συνέπεια, πολλοί από εμάς, αντί να χειριστούμε  – την οριστικότητα του διαζυγίου τους φόβους και τις ανησυχίες μας – αναπτύσσουμε έναν «αμυντικό μηχανισμό»  πίσω από τον οποίο οχυρωνόμαστε, αποφεύγοντας έτσι να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα μας. 

– Οι «Αμυντικοί Μηχανισμοί»…

Άρνηση

Είναι μια πολύ συνηθισμένη αντίδραση στο «σοκ». Όταν το άτομο βρίσκεται σε «άρνηση», δεν θέλει να αποδεχτεί την πραγματικότητα παρά τα ατράνταχτα στοιχεία και τις αποδείξεις. 

Χαρακτηρίζεται από δηλώσεις του τύπου… «Θα γυρίσει πίσω» «Είναι ένας προσωρινός χωρισμός δεν θα κρατήσει πολύ».  Ο άνθρωπος που παγιδεύεται στην άρνηση – διαρκώς θα καθησυχάζει τον εαυτό του και το περιβάλλον του – ότι ο χωρισμός είναι προσωρινός και δεν θα προχωρήσει σε καμιά πρακτική αλλαγή στον τρόπο ζωής του, διότι δεν το θεωρεί αναγκαίο. 

Υποτίμηση

Όταν το άτομο αναπτύσσει αυτόν τον αμυντικό μηχανισμό, αρνείται να βιώσει τον πόνο που ο χωρισμός του προκαλεί. Ο υποτιμητής θα χρησιμοποιήσει εκφράσεις όπως: «Δεν είναι και τίποτα σημαντικό, όλα θα πάνε καλά», «Το ήξερα ότι δεν πήγαινε άλλο, οπότε καλύτερα έτσι» «Άλλωστε δεν τον αγαπούσα, οπότε χαίρομαι που έφυγε».

Επιφανειακά η στάση αυτή μπορεί να φαντάζει ”αισιόδοξη”, τα συναισθήματα όμως που εκφράζονται δεν είναι αληθινά. Όταν δεν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον πραγματικό πόνο και την αγωνία του χωρισμού, τότε συσσωρεύονται προβλήματα για το μέλλον. 

Εκλογίκευση

Ο εκλογικευτής λέει συνήθως: «Σκεφτόμουν για ποιο λόγο με άφησε ο σύντροφος μου και νομίζω ήταν επειδή….». Αντί δηλαδή να βιώνει τα συναισθήματα, τα αναλύει. Τα γυρίζει στο μυαλό του συνέχεια και γίνονται επίκεντρο των συλλογισμών του σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να κατανοήσει και να ανακαλύψει κάποιο νόημα. 

Θύμος

Ο θυμός μπορεί να μας προστατεύσει από το να αντικρίσουμε τις «μύχιες» φοβίες και ανασφάλειες μας. Ο θυμωμένος θα βυθιστεί στην οργή, αποκλείοντας κάθε άλλο συναίσθημα.  Ο θυμωμένος σκέφτεται: «Τη μισώ», «Δεν θα την αφήσω ποτέ να ξεχάσει αυτό που μου έκανε».

Ο θυμός είναι ένας απίστευτα «καταστροφικός αμυντικός μηχανισμός», τόσο για το ίδιο το άτομο, όσο και για το περιβάλλον του. Μπορεί να γεμίζει τον αμυνόμενο ενέργεια και δύναμη, όμως δεν τον βοηθά να στραφεί προς το μέλλον και την πρόοδο του, παρά τον κρατά προσκολλημένο στο παρελθόν.

Μετάθεση

«Μετάθεση» σημαίνει ότι επειδή νιώθω πως είναι επικίνδυνο ή επίφοβο να βιώσω ή να δείξω τα συναισθήματα μου κάπου, τότε ασυνείδητα αναζητώ άλλη διέξοδο προκειμένου να τα εκτονώσω. 

Για παράδειγμα, συναισθηματικά και ψυχολογικά μπορεί να εστιάσω ~ στα παιδιά μου, στη δουλειά μου, στους φίλους μου. Αυτός που μεταθέτει τα συναισθήματα του, χρησιμοποιεί εκφράσεις όπως: «Δεν έχω προλάβει να σκεφτώ το διαζύγιο, μου έχουν αναθέσει ένα σημαντικό έργο στη δουλειά».

Διαμόρφωση αντίδρασης

Έπειτα από ένα (διαζύγιο ή ένα χωρισμό), η διαμόρφωση αντίδρασης μπορεί να εκφράζεται ως: «Νιώθω τόσο χαρούμενος που επιτέλους έχω το σπίτι όλο δικό μου», «Επιτέλους την ξεφορτώθηκα, χρόνια ολόκληρα τη μισούσα». 

 Όταν ο κόσμος μας έχει διαλυθεί είναι φυσικό να θέλουμε να προστατευτούμε από τη συναισθηματική και την ψυχολογική κατάρρευση, οπότε προσπαθούμε να βγάλουμε από μέσα μας αυτό που μας πονάει και να το πετάξουμε μακριά. Έτσι όμως χάνουμε ένα μέρος του εαυτού μας. Η μόνη υγιής λύση είναι να έρθουμε αντιμέτωποι με τον πόνο του τέλους και να τον ξεπεράσουμε. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται να εξαλείψουμε τους ατομικούς αμυντικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιεί ο καθένας μας ασυναίσθητα και μας εμποδίζουν να αποδεχτούμε πως όλα έχουν τελειώσει.

Να θυμάστε…

Όποια και αν είναι η «άμυνα» σας, οφείλετε στον εαυτό σας να εξετάσετε ψύχραιμα και αντικειμενικά την πραγματικότητα της κατάστασής σας.

Μπορεί οι αμυντικοί μηχανισμοί να είναι μεν φυσιολογική διαδικασία σε μια οδυνηρή κατάσταση, όσο όμως πιο γρήγορα τους ακυρώσετε και αντιμετωπίσετε τα προβλήματα που συγκαλύπτουν, τόσο πιο σύντομα θα μπορέσετε να συνεχίσετε τη ζωή σας… το μόνο σίγουρο είναι ότι, η γη δε θα σταματήσει ποτέ να γυρνά.

Μην σταματάς ούτε κι εσύ να ονειρεύεσαι με μια ελπίδα στο τιμόνι για οδηγό…

Γράφει η  Ελπίδα Γεωργακοπούλου – Συμβουλευτική Ψυχολόγος/ Ειδική Παιδαγωγός. Πιστοποιημένη στην σχολική ψυχολογία και την λογοπαιδική αγωγή των μαθησιακών δυσκολιών καθώς και στην υποστήριξη και συμβουλευτική γονέων, παιδιών και οικογένειας.