Με τα «Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης» συνδεόμαστε ή γινόμαστε Νάρκισσοι;

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook, μας επιτρέπουν να συνδεόμαστε ή μας να κάνουν πιο εγωπαθείς;

Είναι, δυστυχώς αδιαμφισβήτητο γεγονός πως ο σύγχρονος άνθρωπος δηλώνει αδυναμία έκφρασης και εκδήλωσης αυθεντικών αισθημάτων (έγνοιας, αλληλεγγύης, αγάπης ακόμη και ερωτισμού) αισθήματα καταλυτικής & κομβικής σημασίας για την ψυχο – συναισθηματική ισορροπία & υγεία. Αντί αυτών, ενθαρρύνεται και προωθείται ολοένα και περισσότερο, η αντίληψη του «αγάπα, πάνω απ΄όλους και απ΄όλα, τον εαυτό σου και οτιδήποτε μπορεί να τον κάνει να νιώθει ξεχωριστός και καλύτερος από οποιονδήποτε άλλον».

H άνθιση των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης έχει φέρει πολλές αλλαγές στην φύση των κοινωνικών μας σχέσεων, αλλά και στον τρόπο που παρουσιάζουμε αλλά και αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας. Το ερώτημα που προκύπτει είναι το κατά πόσο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook, μας επιτρέπουν να συνδεόμαστε ή μας να κάνουν πιο εγωπαθείς και λιγότερο ανοιχτούς στις ανάγκες των άλλων; Ένα τέτοιο πολιτισμικό περιβάλλον σίγουρα όπως έχει διαμορφωθεί συνεχίζει να δημιουργεί, στρατιές εγωκεντρικών και εγωπαθών ατόμων, με μια, συχνά, εξεζητημένα υπερφίαλη και μη ρεαλιστική εικόνα εαυτού, οι συνέπειες της οποίας είναι, συνήθως, σοβαρότατες με πιο ανώδυνη την κοινωνική απόσυρση(κοινωνιοπαθητικότητα) εώς και ανάπτυξη αποφευκτικής διαταραχής προσωπικότητας και δυσχέρεια στην ανάπτυξη κοινωνικών επαφών αφού οι δεξιότητες κοινωνικότητας ατροφούν και η ευχέρεια ως προς τις διαπροσωπικές συναναστροφές  φθίνει.

Μια νέα έρευνα από την Dr. Alloway, καθηγήτρια Ψυχολογίας στον Πανεπιστήμιο της North Florida,διερεύνησε τις σχέσεις ανάμεσα σε ενήλικες χρήστες του investigated the Facebook, στις ηλικίες μεταξύ 18 και 50 και βρήκε ότι κάποια χαρακτηριστικά της χρήσης του Facebook μπορεί να συνδέονται με εγωκεντρισμό, ενώ άλλα μπορεί να ενθαρρυνθούν την ενσυναίσθηση μεταξύ των ατόμων.

Άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας χαρακτηρίζονται, μεταξύ άλλων, από μια απύθμενη και ακατανίκητη ανάγκη αποδοχής, επιβεβαίωσης, εγκωμιασμού, θαυμασμού και ενδείξεων αγάπης από τους άλλους, ανεξάρτητα από το πώς τα ίδια είναι ή φέρονται προς αυτούς. 

Επιπλέον, η εμμονή στην απόσπαση θετικών σχολίων που αποτελούν μια εικονική εκδοχή της πραγματικότητας, καθώς επίσης και η ροπή απόκτησης όσο περισσότερων γίνεται – άγνωστων στην πλειοψηφία τους – ψηφιακών «φίλων» αποτελούν και αυτά, ως ένα βαθμό, στοιχεία ενός ναρκισσιστικού τρόπου ψυχικής λειτουργίας. 

Από τα προαναφερθέντα, εξάγεται το συμπέρασμα πως η ολοένα και μεγαλύτερη χρήση καθώς και ο αυξανόμενος αριθμός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter, Instagram, Google+, Pinterest κ.ά.) αποτελούν βολικά εργαλεία στα χέρια ατόμων με ναρκισσιστική δομή προσωπικότητας καθώς δίνουν τη δυνατότητα για τη διαμόρφωση ενός υπερτροφικού και αδηφάγου χρήστη που διακατέχεται από την ακόρεστη επιθυμία για ακατάπαυστη ικανοποίηση ναρκισσιστικών αναγκών για επίδειξη, επιβεβαίωση, θαυμασμό κ.ά.

 Οι ερευνητές στην μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Social Networking, ρώτησαν πάνω από 400 χρήστες του Facebook σχετικά με τη συμπεριφορά τους σε αυτό το μέσω δικτύωσης, όπως για παράδειγμα οι ώρες που περνούν στο Facebook και τον αριθμό των φορών που ανανεώνουν το status τους. Ζήτησαν επίσης από τους συμμετέχοντες να βαθμολογήσουν την εικόνα του προφίλ τους.

Για να εκτιμηθεί το πόσο ναρκισσιστικά στοιχεία είχαν, οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ένα σταθμισμένο ερωτηματολόγιο για το ναρκισσισμό. Για παράδειγμα, να διαλέξουν ανάμεσα σε δύο προτάσεις όπως το «μου αρέσει να είμαι στο κέντρο της προσοχής ή «προτιμώ να μπερδεύομαι στο πλήθος».

Η έρευνα αποκάλυψε ότι μόνο μια συμπεριφορά που σχετίζεται με το Facebook μπορούσε να προβλέψει τα επίπεδα του ναρκισσισμού των χρηστών: Η βαθμολόγηση της εικόνας προφίλ. Για τους άντρες μόνο η βαθμολόγηση της εικόνας προφίλ τους σχετιζόταν με τα επίπεδα του ναρκισσισμού τους. Στις γυναίκες, ο βαθμός του ναρκισσισμού σχετιζόταν τόσο με τη βαθμολόγηση της εικόνας προφίλ τους, όσο και με τη συχνότητα με την οποία ανανέωναν το στάτους τους.

Τα άτομα με έντονα στοιχεία ναρκισσιστικής προσωπικότητας έχουν μια διογκωμένη άποψη για την ελκυστικότητά τους και θέλουν να την μοιραστούν με τον υπόλοιπο κόσμο. Η εικόνα προφίλ είναι το πιο απτό κομμάτι της αυτό-παρουσίασης ενός χρήστη του διαδικτύου και είναι κυρίως μέσα από αυτό που οι ναρκισσιστές επιδιώκουν να τραβήξουν την προσοχή. “Ο κάθε νάρκισσος χρειάζεται την αντανάκλασή του. Όπως ο Νάρκισσος κοίταξε τον εαυτό του μέσα στη λίμνη για να θαυμάσει την ομορφιά του, έτσι και τα σύγχρονα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, έχουν γίνει η σύγχρονη λίμνη» είπε η Alloway.

Η έρευνα έδειξε επίσης ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα. Ενώ οι άντρες βαθμολογήθηκαν ως περισσότερο ναρκισσιστές σύμφωνα με το τεστ, οι γυναίκες με έντονα ναρκισσιστικά στοιχεία είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να βαθμολογήσουν την εικόνα προφίλ τους ως πιο ελκυστική και όμορφη.

Οι γυναίκες επίσης άλλαζαν πιο συχνά την εικόνα προφίλ τους σε σύγκριση με τους άνδρες. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι γυναίκες με έντονα ναρκισσιστικά στοιχεία μπορεί να χρησιμοποιούν το Facebook για να ικανοποιήσουν το ναρκισσισμό του σε σχέση με τους άντρες που έχουν έντονα ναρκισσιστικά στοιχεία.

Ωστόσο, οι ερευνητές επισήμαναν ότι πολλές άλλες συμπεριφορές των χρηστών του Facebook δεν σχετίζονταν με ναρκισσισμό. Για παράδειγμα, «ο αριθμός των φίλων που έχει ένας χρήστης, αλλά και το πόσο συχνά «ανέβαζαν» φωτογραφίες του εαυτού τους δεν φαίνεται να σχετίζονται με τάσεις προς το ναρκισσισμό».

Επιπλέον, τα ευρήματα έδειξαν ότι μερικές συμπεριφορές στο συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, όπως η συνομιλία, συνδέονταν περισσότερο με την ενσυναίσθηση και το ενδιαφέρον προς τον άλλο. Οι μελετητές συμπέραναν ότι μια σειρά από δραστηριότητες στο Facebook μπορεί ακόμα και να ενθαρρύνουν την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και ότι στο σύνολο το Facebook χρησιμοποιείται περισσότερο σαν ένα μέσο προώθησης της κοινωνικής ζωής του ατόμου και λιγότερο σαν μέσο ενίσχυσης του ναρκισσισμού του.

Ας είναι αυτός ο τρόπος συμπεριφοράς και λειτουργίας  κάτι που μπορεί να αποτελέσει μία επιπλέον δυνατότητα αυτοπραγμάτωσης, και όχι αυτοπαγίδευσης ή  αυτοκαταστροφής…

Έρευνα της επιστημονικής ομάδας του kontasou.com