Η μη λεκτική ή εξωλεκτική επικοινωνία (γλώσσα του σώματος) είναι η διαδικασία μέσα από την οποία επικοινωνούμε, δηλαδή επηρεάζουμε τη συμπεριφορά, τη νοητική διεργασία ή τα συναισθήματα των άλλων, κάνοντας χρήση ενός ή περισσοτέρων μη λεκτικών καναλιών.
Ποια είναι όμως τα μη λεκτικά κανάλια;
Αυτά είναι, πολύ απλά, όλες οι πηγές, απ’ όπου, μπορούμε να μεταδώσουμε πληροφορίες και συναισθήματα, εκτός του λόγου. Τα μη λεκτικά μηνύματα στους ανθρώπους μεταδίδονται με τους εξής τρόπους:
-
- Με την γενικότερη εντύπωση: Είναι η εικόνα που δίνουμε στον περίγυρο. Περιλαμβάνει τη στάση του σώματος, τις εκφράσεις του προσώπου του, το βλέμμα του, τις χειρονομίες που κάνει, τις κινήσεις, τον προσανατολισμό, τις αντιδράσεις του στη σωματική επαφή, την «απόσταση» που κρατάει από τους συνομιλητές του, την ενδυμασία του, καθώς και άλλα πολλά, που καθορίζουν την εντύπωση που μπορεί να αφήσει ένα άτομο σε ένα άλλο.
-
- Με τη «φωνητική επικοινωνία»: Δηλαδή, ο τόνος της φωνής, η σταθερότητα, οι παύσεις, η ένταση, η αλλοίωση της, η προφορά και η ταχύτητα ροής του λόγου.
Σύμφωνα με τους Richmond, McCroskey & Payne (1991), «η ολική επικοινωνία ανάμεσα στα άτομα λαμβάνει χώρα μεταδίδοντας το γνωστικό κομμάτι, μέσω της λεκτικής οδού και το συναισθηματικό αυτής, μέσα από τη μη λεκτική οδό».
Επομένως, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα άτομα με συναισθηματικές διαταραχές επηρεάζονται με ιδιαίτερο τρόπο ως προς τις παραπάνω πτυχές της εξωλεκτικής συμπεριφοράς. Μια από τις συναισθηματικές διαταραχές είναι και η κατάθλιψη.
Οι καταθλιπτικοί ασθενείς βασανίζονται από αβάσταχτα αισθήματα ενοχής, θλίψης και αναξιότητας, τα οποία και τους αποστερούν οποιαδήποτε ανάληψη κινήτρου. Η γενική εντύπωση που δίνουν, είναι αυτή των μελαγχολικών και σοβαρών ανθρώπων. Η απώλεια ενέργειας και η έλλειψη αυτοεκτίμησης τούς κάνει να αδιαφορούν για την εμφάνισή τους, απομονώνοντάς τους από τον περίγυρο.
-
Όσον αναφορά τη μη λεκτική συμπεριφορά των ατόμων που παρουσιάζουν καταθλιπτικά συμπτώματα…
οι τελευταίοι εμφανίζονται σκυφτοί, έχοντας την κλίση του σώματος, των ώμων και της κεφαλής προς τα κάτω. Δεν είναι σε θέση να κρατήσουν εύκολα βλεμματική επαφή, ενώ χαρακτηριστικό τους είναι η μονότονη και άτονη φωνή καθώς και ότι εκτελούν μειωμένες διευκρινιστικές κινήσεις κατά τη διάρκεια της ομιλίας τους.
Βέβαια, τα περισσότερα άτομα που επιδεικνύουν καταθλιπτικά συμπτώματα, κάνουν πολύ περισσότερες κινήσεις συγκριτικά με τα άτομα που δεν παρουσιάζουν τέτοια συμπτώματα. Δηλαδή, χαϊδεύουν και ακουμπούν συχνότερα το σώμα, το πρόσωπό τους και τα μαλλιά τους.
(Η «ψυχική εξάντληση» που βιώνουν τα άτομα με κατάθλιψη κραυγάζει μέσω της «γλώσσας»του σώματός τους. Άλλωστε δεν είμαστε ψυχή. Έχουμε ψυχή. Είμαστε σώμα. (C. S Lewis, Ιρλανδός Συγγραφέας))
Γράφει η Μαρία Λαΐου – Ψυχολόγος BSc- MSc. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Στην συνέχεια ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της πρόγραμμα στο Πανεπιστήμιο της Αγγλίας, University of East London, με τίτλο MSc Clinical and Community Psychology
(668)